De 'Dag des Oordeels' is de bombastische naam waaronder de bokswedstrijd tussen YouTuber KSI en de profbokser Tommy Fury wordt gepromoot. Het zou vanavond zomaar eens een van de best bekeken pay-per-view bokswedstrijden ooit kunnen worden, ondanks dat de hoofdrolspelers niet bekendstaan als boksgrootheden.

De Amerikaanse influencer Logan Paul en MMA-vechter Dillon Danis zullen ook vechten op dit evenement. De influencers bereiken met hun uitbundige persoonlijkheden een miljoenenpubliek. Maar over een uitzonderlijk talent in de vechtsport beschikken ze niet per se.

"Het geeft een beetje een dubbel gevoel. Uiteindelijk draait alles om geld", zegt Charles Blesgraaf, commissievoorzitter van de Nederlandse boksbond. "Kijkers willen vooral vermaakt worden", voegt hij eraan toe.

"Toch zie je dat die influencers er wel serieus voor trainen", zegt Blesgraaf. "Het ziet er niet onverantwoord uit dat ze de ring in gaan. Veiligheid moet altijd voorop staan, vinden wij als boksbond."

KSI en Paul hebben miljoenen volgers op sociale media. Wedstrijden met influencers leveren de bokssport een nieuw, jong publiek op.

"Dankzij deze wedstrijden zien we sinds een aantal jaar meer belangstelling voor de sport", merkt Blesgraaf. "Boksen is tegenwoordig gewoon een onderdeel van de sportschoolcultuur. Bij wedstrijden tussen jonge boksers zit soms wel 700 tot 800 man publiek."

Rijke historie

KSI, echte naam Olajide Olatunji, zelf vindt dat zijn invloed en talent groot zijn. "Mensen blijven ons maar onderschatten. Als ik zaterdag in de ring sta, zal ik iedereen weer zijn ongelijk bewijzen."

De influencers laten geen mogelijkheid onbenut om hun gevecht onder de aandacht te brengen. Ze dagen elkaar uit met raps en organiseren persconferenties, die standaard uitlopen op een in scène gezet handgemeen. Alles draait om de aandacht en de kaartverkoop. En met succes. Een eerder gevecht tussen KSI en Paul leverde wereldwijd ongeveer twee miljoen kijkers op via pay-per-view.

Met hun lucratieve gevecht begonnen de bokscarrières van KSI en Logan Paul. Paul heeft inmiddels zelfs mogen boksen tegen levende legende Floyd Mayweather. "Het lijkt soms alsof mensen dat vergeten, acht rondes tegen de beste bokser ter wereld. Ik ben nog nooit zo zelfverzekerd geweest", vertelt Paul in aanloop naar zijn gevecht tegen Dillon Danis.

Daarnaast timmert ook Jake Paul, de jongere broer van Logan en de geliefde van schaatsster Jutta Leerdam, flink aan de weg in de wereld van het influencerboksen. Na een reeks van zes overwinningen leed hij in februari een nederlaag tegen Tommy Fury, de tegenstander van KSI.

Niet zonder risico

De halfbroer van bokskampioen Tyson Fury maakte zijn professioneel debuut in 2018 en won al zijn negen partijen. "Elke bokser droomt van zulke grote wedstrijden als deze", vertelt hij.

Vechten tegen een influencer levert een professioneel bokser veel meer aandacht en geld op dan een reguliere bokspartij. "Maar als Fury wordt verslagen, verliest hij flink wat aanzien als professioneel bokser", zegt Blesgraaf. "Wat betekent het dan nog om prof te zijn?"

"Aan de andere kant heeft een nederlaag geen invloed op zijn positie op de ranglijsten", zegt de voorzitter van de boksbond.

Een machtig mediacircus

Uit de hand lopende persconferenties, grootspraak op sociale media, leugendetector-interviews en promotiedocumentaires over de zware trainingskampen. Alles wordt door de influencers uit de kast gehaald om de aandacht te trekken van het publiek.

Hoe gekker hoe beter, was de afgelopen dagen het motto van KSI, Fury, Paul en Danis. Danis beledigde in aanloop naar zijn gevecht tegen Paul diens verloofde, YouTuber Nina Agdal. Zij kondigde aan een rechtszaak aan te spannen en eist een straatverbod voor Danis.

Wie kijkt naar alle commotie die de boksers creëren om hun gevecht te promoten, kan zich maar moeilijk aan de indruk onttrekken dat ook een eventuele rechtszaak onderdeel is van de promotiecampagne in aanloop naar het gevecht.

"Paul en Agdal vatten het allemaal veel te persoonlijk op", zei Danis op een van de vele persconferenties. In het boksen klaag je niemand aan, maar je vecht het uit in de ring." Even later liep ook deze persconferentie uit de hand en sloeg Danis met een microfoon in het gezicht van Paul.

Climax

Zaterdagavond leidt de hype die de influencers hebben gecreëerd tot een climax. De gevechten in Manchester zullen naar verwachting wereldwijd een miljoenenpubliek trekken. "De hele show en het drama eromheen is leuk om te volgen", zegt Blesgraaf. "Maar voor de wedstrijd zelf zal ik geen pay-per-view kopen. Ik kijk het hooguit nog eens terug op YouTube."

NOS maakte een explainer over hoe er verschillende titels te behalen zijn in het kickboksen. Een vergelijkbaar systeem als bij het boksen.

Het Nederlands elftal heeft zaterdagmiddag getraind zonder Wout Weghorst. De spits, die gisteren in het verloren duel met Frankrijk geblesseerd uitviel, werkte binnen aan zijn herstel.

Weghorst blijft wel bij de groep, maar zijn deelname aan de belangrijke EK-kwalificatiewedstrijd tegen Griekenland van komende maandag is nog onzeker.

De basisspelers van Oranje tegen de Fransen lieten zich zaterdagmiddag maar kort op het trainingsveld in Zeist zien. Na wat uitloopoefeningen van een minuut of tien hield de groep, waar ook invallers Donyell Malen en Mats Wieffer toe behoorden, het buiten voor gezien.

Onder typisch Nederlands herfstweer - flinke regenbuien afgewisseld met een zonnestraal - werkten de reserves een volledige training af, met een vijf-tegen-vijf partijvorm en afwerkoefeningen, onder leiding van assistent-trainer Sipke Hulshoff. Bondscoach Ronald Koeman keek van afstand mee.

Uitpuilende ziekenboeg

Bij Oranje puilde de ziekenboeg ook voor de wedstrijd tegen Frankrijk al uit. Naast Weghorst ontbraken met Memphis Depay en Cody Gakpo al twee belangrijke aanvallers. Gisteren werd Malen door bondscoach Koeman ingebracht als vervanger van Weghorst.

Het duel met de Grieken zal maandagavond gespeeld worden in Athene. Een goed resultaat is daar voor het Nederlands elftal van levensbelang. Bij een nederlaag heeft Griekenland de betere uitgangspositie om zich voor het EK van 2024 in Duitsland te plaatsen.

Er zijn eenvoudiger klussen denkbaar: Julian Nagelsmann maakt vanavond zijn debuut als coach van het Duitse voetbalelftal dat op weg naar het Europees kampioenschap in eigen land volledig de weg kwijt is.

Bij het WK in Qatar vlogen de Duitsers er al in de groepsfase uit en daarna ging het van kwaad tot erger. Na de pijnlijke 1-4 thuisnederlaag tegen Japan op 9 september vond de Duitse bond het welletjes. Bondscoach Hansi Flick vloog de laan uit. Onder interim-coach Rudi Völler toonde Duitsland twee dagen later herstel met een 2-1 oefenzege op Frankrijk, waarna de 36-jarige Nagelsmann als nieuwe bondscoach werd gepresenteerd.

Zijn eerste klus is een tweeluik op Amerikaanse bodem. Vanavond om 21.00 uur Nederlandse tijd speelt Duitsland in East Hartford, Connecticut, tegen de Verenigde Staten, vier dagen later staat in Philadelphia een oefeninterland tegen Mexico op het programma.

Druk is enorm

De druk op Nagelsmann is enorm. De eerder dit jaar bij Bayern München ontslagen trainer moet voor euforie en EK-koorts zorgen in een land dat in diepe voetbalmineur verkeert. Het doel van de trip naar Noord-Amerika is dan ook duidelijk.

"Winnen is het belangrijkste thema om de stemming weer goed te krijgen", zei Nagelsmann bij aankomst in de VS tegen het Amerikaanse ESPN. "Als je wint, is alles wat je daarvoor hebt gedaan, goed geweest. Als je verliest, is alles...." Wat Nagelsmann vervolgens zei, is onbekend: er klonk een pieptoon omdat zijn terminologie volgens de zender niet geschikt was voor Amerikaanse oren.

Vol op ervaring

Na de dramatische reeks van zijn voorganger Flick zet de nieuwe Bundestrainer vol in op ervaring. Hij haalde de routiniers - en wereldkampioenen van 2014 - Thomas Müller en Mats Hummels terug. Müller leek na het WK in Qatar afscheid te hebben genomen, Hummels was er voor het laatst bij op het EK van 2021. Beiden zijn 34 jaar, slechts twee jaar jonger dan Nagelsmann.

In de selectie van 26 man zitten liefst 12 dertigers. En de kans lijkt groot dat zes van hen ook in de basiself tegen de VS zullen staan. Ilkay Gündogan (32) blijft bij Nagelsmann de aanvoerder en ook keeper Marc-André ter Stegen (31), Antonio Rüdiger (30) en Niclas Füllkrug (30) lijken in aanmerking te komen voor een basisplaats.

Verwacht wordt dat de zes dertigers worden aangevuld met een as van bijna-dertigers (Joshua Kimmich, Leon Goretzka, Leroy Sané) en de dartele net-twintigers Jamal Musiala en Florian Wirtz.

Oldtimers

De eerste trainingen in de VS wijzen erop dat Borussia Dortmund-speler Hummels een leidende rol krijgt in de defensie en Bayern-icoon Müller in de aanval. Beide oldtimers weten ook wat het DFB-team (voorheen 'Die Mannschaft') te doen staat.

"Het gevolg van deze situatie, waarin we veel hebben verloren, is dat er voor ons geen vriendschappelijke wedstrijden zijn", zei Müller, goed voor 121 interlands, 44 doelpunten, zeven eindtoernooien en een wereldtitel. "We moeten goed beginnen en dus winnen."

Hummels vulde zijn oude collega aan: "Twee keer winnen is heel belangrijk om het vuur aan te wakkeren dat tijdens het EK in ons eigen land moet branden."

Vrijdagmiddag 29 september, 15.29 uur. In de inbox van zaalhockeyinternationals verschijnt een bericht van de Nederlandse hockeybond met als onderwerp 'EK zaalhockey 2024'.

De bond meldt dat ze de Nederlandse zaalhockeyteams heeft teruggetrokken van alle internationale toernooien. Een klap in het gezicht van de sport waar Oranje al jaren in uitblinkt.

"In één keer is mijn interlandcarrière klaar - via de mail", zegt Oranjespeelster Elin van Erk aangeslagen. Ze kan het nog steeds niet bevatten. Ze won het afgelopen wereldkampioenschap, in februari van dit jaar. "Ik mag niet eens mijn WK-titel verdedigen."

Ze is samen met andere zaalhockeyliefhebbers een petitie gestart, waarin ze de bond vragen dit besluit terug te draaien.

Ook meervoudig zaalinternational Teun Rohof, die met de mannen een zilveren medaille op dit WK behaalde, baalt: "Twintig jaar werk in de prullenbak." Rohof had gehoopt zijn zaalcarrière als bondscoach voort te zetten.

Stekker eruit, waarom?

Waarom kiest de bond ervoor de stekker uit het internationale zaalhockey te trekken? Niemand bij de KNHB wil op vragen reageren, ondanks herhaaldelijke verzoeken. "We houden het bij de toelichting die eerder hockey.nl te lezen was", laat technisch directeur Clarinda Sinnige weten.

In dat stuk geeft Sinnige de overvolle kalender als voornaamste reden op. "Voor de verschillende nationale teams putten we deels uit dezelfde groep met spelers. Daar kunnen we niet oneindig een beroep op doen."

Het bondsbesluit roept veel vragen op. Internationals zijn geraakt dat zij nooit in dit besluit zijn gekend. "Alles is op te lossen", zegt Van Erk. "Had ons bij jullie beslissing betrokken. Waarom deden jullie dat niet?"

Ook de timing is opmerkelijk: twaalf dagen na de deadline voor terugtrekking van de EK zaal 2024 - die al twee maanden was opgeschoven. Dit komt de hockeybond op geldboetes en andere sancties te staan. Nederland kan pas op zijn vroegst weer in 2030 op topniveau meedoen aan de EK zaal.

Waarom ineens stoppen na vijftig jaar? Waarom niet wachten tot na het EK? Zoveel vragen na het plotselinge besluit, maar de bond weigert elke verdere toelichting.

In de digitale brief aan internationals, die in handen is van de NOS, noemt de hockeybond de drukke internationale speelkalender als hoofdreden. De bond schrijft dat er "te veel toernooien en te veel spelformats" zijn.

Maar hoeveel drukker is die toernooikalender geworden? In 2019 is er inderdaad de FIH Pro League bij gekomen (een internationaal veldtoernooi) en sinds 2022 de Hockey 5s.

Van overbelasting bij Oranjespelers lijkt echter geen sprake. "De selecties voor veld- en zaalhockey bestaan uit andere spelers", zegt Van Erk.

Verder vraagt de bond zich in de brief af hoe ervoor te zorgen dat "een en ander ook financieel mogelijk blijft". Van Erk geeft aan dat zaalhockeyers niets verdienen en dat ze een crowdfundingsactie hadden willen starten voor alle kosten. "Gratis trainingslocaties waren al door ons geregeld."

Waarom heeft de bond op deze manier gehandeld? Wat betekent het dat de KNHB de kaken stijf op elkaar houdt en weigert op vragen over dit ingrijpende besluit in te gaan?

EuroHockey maakt zich zorgen over de toekomst. "De gevolgen zijn groot, voor beide teams, maar ook voor zaalhockey in het algemeen", zegt voorzitter Marcos Hofmann.

Hofmann adviseerde de bond om eerst in overleg te gaan; niet alleen intern, ook met de teams zelf.

Hij is teleurgesteld in de timing. "De KNHB liet ons op 12 september weten beide teams te willen terugtrekken. De officiële deadline was 31 augustus, Op 28 september kwam de definitieve bevestiging."

Hoe nu verder?

Is er een kans dat het besluit door de KNHB wordt teruggedraaid? Daar kan alleen de bond antwoord op geven. EuroHockey heeft met Italië (vrouwen) en Portugal (mannen) in ieder geval al twee vervangers voor de Oranje-teams gevonden.

Van Erk gaat ervan uit dat ze zelf nooit meer voor Oranje in de zaal zal uitkomen. "Misschien mijn kinderen later wel."

Een sterspeler met een gebroken jukbeen, speakers langs het trainingsveld die het Stade de France moeten simuleren en een hit van de Cranberries die dankzij het WK rugby een heuse revival kent.

Het WK rugby, een van de grootste sportevenementen ter wereld, is dit weekend toe aan de kwartfinales. Behalve de verrassende uitschakeling van tweevoudig wereldkampioen Australië leverde de groepsfase geen grote verrassingen op.

De topfavorieten staan in de kwartfinales. Een overzicht.

Wales - Argentinië: zaterdag 17.00 uur in Marseille

Door groepswinnaar te worden op het WK, sloot Wales een roerige periode af. De aanloop naar het toernooi in Frankrijk verliep ronduit tumultueus. Vrouwelijke werknemers beschuldigden de bond begin dit jaar van seksisme en discriminatie. Spelers dreigden met een staking uit onvrede over hun salaris.

Tel daarbij op een sportieve crisis (de ervaren spelers Alun Wyn Jones, Justin Tipuric en Rhys Webb beëindigden hun interlandloopbaan en aanvoerder Ken Owens mist het WK door een blessure) en het pessimisme in eigen land is verklaard.

Het vijftiental van Wales toonde karakter. "Er is niets dat een Welshman beter bevalt dan afgeschreven worden", zei bondscoach Warren Gatland. "Het zou een geweldige prestatie zijn van deze jongens als we de halve finales halen."

Argentinië kon weinig indruk maken op het WK. Met een man meer werd verloren van Engeland en de duels met Samoa en Japan leverden slechts krappe zeges op.

"We weten dat Wales favoriet is", zegt Michael Cheika, bondscoach van de 'Pumas'. "Maar ik heb veel geloof in mijn team. De jongens doen het altijd samen, ze zijn eensgezind en genieten echt van deze wedstrijd." Met Emiliano Boffelli hebben de Zuid-Amerikanen een kicker van wereldniveau in huis.

Ierland - Nieuw-Zeeland: zaterdag 21.00 uur in Parijs

Als nummer één van de wereldranglijst en ongeslagen winnaar van de laatste Six Nations begon Ierland als topfavoriet aan het WK. In het Stade de France wacht een confrontatie met Nieuw-Zeeland, een kraker van de kwartfinales.

De gecombineerde Ierse ploeg (in het rugby vormen Ierland en Noord-Ierland één ploeg) maakte zijn favorietenrol in de groepsfase waar. Aan de hand van de 38-jarige uitblinker Johnny Sexton werd titelverdediger Zuid-Afrika geklopt en werden de overige drie groepsduels ruimschoots gewonnen.

Zaterdag zongen 60.000 uitzinnige Ierse supporters tijdens de 36-14 zege op Schotland in het Stade de France uit volle borst het lied 'Zombie' van de Ierse band The Cranberries. Het nummer, waarin de vijf jaar geleden overleden zangeres Dolores O'Riordan zich uitspreekt tegen de Ierse terreurorganisatie IRA, is inmiddels uitgegroeid tot een soort tweede volkslied.

Dankzij het Ierse succes op het WK kende het bijna dertig jaar oude nummer een enorme piek op Spotify, waar de overige bandleden zeer gelukkig mee waren.

Ierland veroverde nog nooit een WK-medaille en strandde bij zeven van de negen deelnames in de kwartfinale. Met Nieuw-Zeeland treffen ze nu het succesvolste land uit de WK-geschiedenis. De All Blacks zijn drievoudig wereldkampioen en wonnen liefst zeven WK-medailles.

Maar Nieuw-Zeeland mist de superioriteit van de laatste decennia en heeft moeite met de discipline. In augustus leed de ploeg bij een oefenduel voor het WK de grootste nederlaag uit de geschiedenis (35-7 tegen Zuid-Afrika). En op het WK eindigde het als tweede in de groep, achter gastland Frankrijk.

Engeland - Fiji: zondag 17.00 uur in Marseille

De grootste verrassing in de kwartfinales is Fiji, ondanks een wisselvallig optreden. De eilandengroep in de Stille Oceaan stuntte tegen Australië, maar verloor van Portugal.

Dat betekende de eerste WK-zege ooit voor de Portugezen, die een heldenonthaal kregen na terugkeer in eigen land. De ploeg kreeg van de bondscoach van Fiji ook een tas vol shirtjes als souvenir mee.

In aanloop naar het WK gingen trainingsbeelden van Fiji al viraal. Arm in arm liepen de spelers op een regenachtige middag in juli in het dorp Sigatoka een zanderige heuvel op. Het was het begin van een naar verluidt loodzwaar trainingskamp.

Engeland is tot op heden het enige Europese land dat wereldkampioen rugby is geworden. Dat gebeurde in 2003. Owen Farrell, de zoon van de Ierse bondscoach, is een van de sterspelers van het team.

Engeland is misschien wel de meest onvoorspelbare kwartfinalist. De vier groepsduels werden allemaal gewonnen, maar driemaal slechts met kleine marge. Van de zes duels voor het WK werden er liefst vijf verloren, waaronder een oefenwedstrijd tegen Fiji.

Die wisselvalligheid past eigenlijk totaal niet bij bondscoach Steve Borthwick, geroemd om zijn oog voor detail. "Ik zie hem vaak een uur lang over zijn laptop gebogen zitten", omschreef zijn voorganger Eddie Jones hem.

Frankrijk - Zuid-Afrika, zondag 21.00 uur in Parijs

Na drie verloren WK-finales moet het dit jaar in eigen huis gebeuren voor Frankrijk. Met topvoetballers Kylian Mbappé, Olivier Giroud en Antoine Griezmann op de tribune werd in de poulefase Nieuw-Zeeland geklopt en de andere duels leverden ruime zeges op

Tegen Namibië werd met 96-0 zelfs de grootste zege ooit behaald, maar door een ogenschijnlijk zware blessure van sterspeler Antoine Dupont was van vreugde geen sprake.

Dinsdag kreeg het gastland goed nieuws. Ondanks een gebroken jukbeen blijft Dupont inzetbaar. Dinsdag hervatte hij de training.

Titelverdediger Zuid-Afrika gaat een hete avond tegemoet in de Stade de France, waar 81.000 toeschouwers achter de thuisploeg zullen gaan staan. Om aan de vijandige omstandigheden te wennen werden er speakers rond het trainingsveld geplaatst, die zorgden voor een hoop kabaal.

"We weten dat de sfeer in het stadion gigantisch zal zijn", vertelde speler Bongi Mbonambi. "Door het op de training alvast te simuleren, zullen we er tijdens de wedstrijd niet door verrast worden."

Ze zakt door haar knieën, kust het Berlijnse asfalt en kijkt vervolgens met de armen gespreid naar de hemel. Tigst Assefa lijkt niet te beseffen wat ze zojuist heeft geflikt. De 26-jarige Ethiopische is afgelopen 24 september ruim twee minuten sneller dan een vrouw ooit is geweest op de marathon: 2.11.53.

"Ongekend dat een niet heel bekende marathonatlete ontzettend veel van het wereldrecord afhaalt", zegt voormalig atleet en olympiër Kamiel Maase. "Jarenlang (tussen 2003 en 2019, red.) stond het record op naam van Paula Radcliffe en stond het op 2.15. Vervolgens was het al bijzonder dat Brigid Kosgei in de 2.14 liep, en nu dit..."

Veel veranderd

Voormalig marathonloopster Miranda Boonstra noemt de gelopen tijd "nog niet eens zo heel bizar", maar had het eerder verwacht van atleten die al wat meer marathonervaring hebben: "Er is best veel veranderd sinds Radcliffe, zoals de schoenen, dus in verhouding vind ik het wel meevallen. De tijden zijn eigenlijk niet meer te vergelijken met vroeger."

Eenzelfde beeld als bij de finish van Assefa in Berlijn is twee weken later te zien in Chicago, maar dan bij de mannen. Ook Kelvin Kiptum kust het asfalt als hij de eindstreep is gepasseerd en het wereldrecord met 34 seconden verbetert tot 2.00.35.

Ook daar heeft Maase, tegenwoordig prestatiemanager kennis, onderzoek en ontwikkeling bij sportkoepel NOC*NSF, "met grote verbazing" naar gekeken. "De ogen waren twee weken daarvoor in Berlijn nog allemaal op Kipchoge gericht, maar vervolgens loopt een voor het grote publiek wat onbekendere Keniaan in Chicago bijna stiekempjes een nieuw wereldrecord."

Magische grens

Met die forse verbetering van het wereldrecord komt de magische grens van de twee uur nu wel heel erg nadrukkelijk in zicht. Ook Maase, die in 2000 en 2008 de olympische marathon liep en nu bij NOC*NSF de wetenschap en topsport dichter bij elkaar probeert te brengen, kan daar niet meer omheen.

"Ik was daar altijd zeer terughoudend in. In alle eerlijkheid had ik dat zelfs een jaar geleden nog niet verwacht, maar nu is die grens wel echt binnen handbereik."

Om die grote progressie op de marathon te verklaren, wordt er al snel naar de schoenen gekeken. Ook bewegingswetenschapper Boonstra ziet dat "de schoenen echt een heel groot verschil" maken. In de "enorme" zool van die schoenen zitten namelijk een carbonplaat en een dikke laag foam verwerkt.

"Vroeger was dat niet zo. De schoenen waarop ik geracet heb, hadden juist zo min mogelijk demping. Daardoor kreeg je lichaam meer klappen en liep je sneller spierschade op. Dat is nu door dat foam opgelost. En het carbon in de schoen zorgt ervoor dat je paslengte wordt verlengd."

Maase: "Maar volgens mij is het wel zo dat het behoorlijk van je loopstijl afhangt hoeveel baat je daarbij hebt. Die carbonplaat moet je een beetje indrukken, dan veert die terug."

"Als je iemand hebt zoals Haile Gebreselassie of Kenenisa Bekele, echte voorvoetlopers, dan vermoed ik dat je er veel minder aan hebt. Die carbonplaat gaat pas echt voor je werken als je op je hiel landt." Daardoor is er volgens Maase wel een "potentieel verschil in het deelnemersveld geslopen".

Boonstra zegt het "schoenenverhaal superjammer" te vinden. "Het wordt meer een technologische race tegen de klok, Adidas tegen Nike. Maar we kunnen het niet meer veranderen. Die schoenen zijn er gewoon."

En als je als marathonloper mee wil doen om de prijzen, moet je volgens Boonstra mee met de vernieuwing. "Als je die schoenen niet hebt, is het net alsof je pas van start gaat als de rest er al een kilometer op heeft zitten."

Maar, voegt Boonstra toe, om het meeste profijt te hebben van de schoenen, moeten atleten er wel genoeg op trainen. "Daarom zijn de jongere atleten nu misschien wat in het voordeel. Zij zijn niet anders gewend, namelijk."

Emancipatie

Los van het 'schoenenverhaal' ziet zowel Maase als Boonstra dat vooral de vrouwen "een enorme inhaalslag" aan het maken zijn. Beiden noemen emancipatie als een verklaring daarvoor.

"Bij ons is het normaal dat vrouwen aan topsport doen", vertelt Maase. "Internationaal is dat anders, maar wel aan het veranderen."

Boonstra: "Dat zie je vooral in sommige Afrikaanse landen. Ook daar gaan ze nu zien dat lopen een beroep is waar geld mee te verdienen valt en wordt het normaler dat vrouwen veel trainen."

Geen records verwacht in Amsterdam

Ondanks de enorme progressie van de afgelopen tijd, zien Maase en Boonstra het niet gebeuren dat er in Amsterdam een wereldrecord sneuvelt. Maase: "Dat lijkt me sterk, want Amsterdam heeft niet de budgetten als bijvoorbeeld Berlijn en Chicago om de echte wereldtop aan te trekken."

"En daarbij opgeteld staat het record bij de mannen en vrouwen nu zó scherp, dat ik het niet zomaar gebroken zie worden in Amsterdam. Dan zouden we echt van de ene in de andere verbazing vallen."

De derde etappe in de wielerronde van Guangxi is uitgelopen op een sprint met drie Nederlanders in de hoofdrol: Jumbo-Visma-renner Olav Kooij won de rit, voor zijn landgenoten Rick Pluimers (Tudor) en Marijn van den Berg (EF Education-EasyPost).

De zesdaagse wielerkoers door de Chinese autonome regio is de laatste WorldTour-wedstrijd van het jaar en geldt daardoor voor veel renners als afsluiting van het seizoen.

Ook de eerste twee etappes liepen uit op een sprint, maar daarin kwam Kooij niet in de buurt van de zege. De eerste rit werd gewonnen door Elia Viviani. Jonathan Milan sprintte in de tweede etappe naar de winst voor Arvid de Kleijn, de Nederlander van Tudor.

In de korte, derde etappe rondom Nanning (134,3 kilometer) moesten de renners vijf keer een pittig klimmetje van 1,4 kilometer à 11,8% over. Dries De Bondt was opnieuw in de aanval, pakte bonificatieseconden en loste daardoor Milan af als klassementsleider.

Twaalfde zege voor Kooij

Op de laatste van die klimmetjes, op 19 kilometer van de streep, werd geprobeerd alle sprinters te lossen. Dat lukte redelijk, maar de meesten wisten weer terug te komen. Kooij bleek in de finale veruit de snelste en boekte zijn twaalfde zege van het seizoen.

De Ronde van Guangxi duurt nog drie dagen.

Het ging in de aanloop naar Nederland-Frankrijk regelmatig over november 2018, toen Oranje in De Kuip met 2-0 van de wereldkampioen won. Zo'n perfecte wedstrijd werd het vrijdagavond niet in Amsterdam. Het werd meer een wedstrijd als in september 2018, toen Nederland in Parijs met 2-1 verloor. Een nederlaag met perspectief.

"We hebben weer kleur op ons gezicht", zei Koeman toen. Het was ruim een jaar na een even smadelijke 4-0 nederlaag als dit jaar in maart tegen de Fransen. Oranje en het Nederlandse voetbal zaten in een diep dal. Op het feestje van de kersverse wereldkampioen in het Stade de France bleef een nieuwe afgang Oranje bespaard.

'Frenkie geweldig groot talent'

Met Frenkie de Jong voor het eerst in de basis gaf het spel in die wedstrijd in september 2018 vertrouwen voor de toekomst. "Frenkie is een geweldig groot talent", zei Koeman na afloop in Parijs. "Ik heb genoten van zijn spel. De flair die de meesten toonden in de tweede helft, had hij al vanaf het begin."

Ook nu toonde Koeman zich ondanks de nederlaag positief: "Ik heb genoeg positieve dingen gezien. Spelers waar ik echt blij van werd. Dingen gezien waar ik trots op ben."

Tijjani Reijnders mocht na twee sterke invalbeurten tegen Griekenland en Ierland voor het eerst starten. En dat deed hij met dezelfde bravoure als Frenkie de Jong destijds. Hij was balvast en zorgde met zijn loopacties voor veel gevaar. Het deed verlangen naar de eerste start samen van Reijnders en de nu geblesseerde De Jong op het middenveld.

Kijk hieronder naar de mening van NOS-analisten Pierre van Hooijdonk en Rafael van der Vaart en naar de interviews met Reijnders, Hartman en Koeman:

De 24-jarige Reijnders omschreef zijn instelling als volgt: "Met 'schijt' voetballen, laten zien dat je beter bent dan je tegenstander."

Koeman was tevreden: "Hij ontwikkelt zich geweldig. Een moderne voetballer, dynamisch, loopvermogen, voetbalt makkelijk, zoekt diepte. Mooi om te zien."

'Hartman speelde alsof hij bij Feyenoord speelde'

Reijnders was niet de enige nieuwkomer die zich onderscheidde. Ook debutant Quilindschy Hartman speelde zonder vrees. Verdedigend stond hij zijn mannetje en na een prachtige actie bekroonde de linksback van Feyenoord zijn debuut in Oranje met een doelpunt.

"Als je het op het niveau in de Champions League kan, dan ben je ook klaar om het bij het Nederlands elftal te doen", verwees Koeman vooraf naar het sterke optreden van Hartman tegen Atlético in de Champions League.

Koeman kreeg gelijk: "Wat Quilindschy vandaag liet zien, was erg goed. Hij speelde alsof hij bij Feyenoord speelde."

De overige drie debutanten vielen eveneens op, in positieve zin. De 21-jarige doelman Bart Verbruggen keepte ondanks de twee tegengoals bij zijn debuut een solide wedstrijd, de 22-jarige verdediger Micky van de Ven viel sterk in en de 22-jarige wingback Jeremie Frimpong gaf in de slotfase nieuwe energie aan het elftal.

Het kan een kantelpunt zijn in de tweede termijn van Ronald Koeman als bondscoach. De dag, vrijdag de dertiende nog wel, dat een nieuwe generatie onder hem opstond en zijn tweede Nederlands elftal vorm kreeg. Zoals september 2018 een kantelpunt was. De weg naar perfectie is ingezet.

Bij de WK beachvolleybal in Mexico zijn ook de laatste twee Nederlandse duo's uitgeschakeld in de strijd om de wereldtitel. Zowel Raïsa Schoon en Katja Stam als Stefan Boermans en Yorick de Groot verloren vannacht in de kwartfinales.

Stam en Schoon waren bezig aan een sterk toernooi, maar stuitten in de kwartfinales op een ijzersterke tegenstander. Het Nederlandse duo ging in twee sets (21-16, 21-16) onderuit tegen de titelverdediger en nummer één van de wereld, Ana Patricia/Duda uit Brazilië.

Spannend duel Boermans/De Groot

Boermans en De Groot, die in de achtste finales landgenoten Matthew Immers en Steven van de Velde uitschakelden, namen het op tegen de Zweedse nummer twee van de wereld, het duo David Ahman/Jonatan Hellvig. De twee koppels maakten er een spannend duel van hoog niveau van.

Bekijk de samenvatting hieronder:

De Zweden waren als een van de topduo's van dit moment favoriet, maar ook Boermans en De Groot hadden bij het toernooi in Mexico na een periode van blessures al hun hun goede vorm getoond.

De Nederlanders begonnen sterk, maar verloren de eerste set na een spannende strijd toch nipt met 30-32. In de tweede set werkten ze maar liefst vier matchpoints weg, waarna ze er met 24-22 een derde set uit sleepten.

De beslissende set ging vervolgens met 15-12 naar de Zweden, die gisteren in de achtste finales Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen uitschakelden.

Waar het Nederlands elftal in maart nog met 4-0 onderuitging in het eerste EK-kwalificatieduel met Frankrijk, bleef de schade vrijdagavond in de Johan Cruijff Arena beperkt tot een 1-2 nederlaag. Bij aanvoerder Virgil van Dijk leidde dat niet tot een ander gevoel.

"We verliezen en dat is balen, omdat er meer inzat. Dat gevoel overheerst op dit moment", sprak Van Dijk meteen na de wedstrijd tegen de vice-wereldkampioen.

"We hadden een plan. Als je dan al vroeg achter komt, wordt dat toch wat anders. Je speelt tegen een topland met topspelers. Als je dan slordig bent, profiteert Frankrijk daarvan..."

Maar van Dijk zag ook positieve punten: "We hebben gestreden en bij vlagen goed voetbal gespeeld." Ook had de aanvoerder lof voor de "uitstekende" debutanten. Quilindschy Hartman, Bart Verbruggen, Jeremie Frimpong en Micky van de Ven speelden hun eerste interland voor Oranje.

Hartman verraste Maignan

Een van hen, Feyenoorder Hartman, was zelfs goed voor een doelpunt, waarbij hij keeper Mike Maignan verraste in de korte hoek.

"Volgens mij maakte ik eerst een mooi panna'tje. En ik wist dat de keeper zou gaan, de keeperstrainer had gezegd dat hij snel uitkomt en dat had ik in mijn achterhoofd. Dus dan kan je hem er mooi inschieten. Het is mooi dat ik een goal maak, maar liever scoor ik niet en winnen we."

Ook Tijani Reijnders kon terugkijken op een prima wedstrijd. De speler van AC Milan stond voor het eerst in de basis, maar dat zorgde niet voor extra spanning.

"Ik heb vooral gezonde spanning, maar op het veld voel ik me vrij. Dan wil met mijn kwaliteiten het team helpen, en dat is met schijt voetballen. Dus dat je je nergens iets van aantrekt, tegenover wie je ook staat."

Voor Bart Verbruggen, de debutant onder de lat, was zijn eerste wedstrijd voor Oranje "een droom die uitkomt, maar wel bitterzoet."

Nederland wacht maandag in Athene de uitwedstrijd tegen Griekenland, een wedstrijd die Oranje moet winnen.

"We kunnen onze borst natmaken. Als we naar het EK willen, zullen we daar een resultaat moeten halen. Daar gaan we alles aan doen", sprak Van Dijk.

Reijnders klonk vastberaden bij het vooruitkijken naar de clash met de Grieken: "We gaan zorgen dat ze stil worden." En ook Verbruggen was duidelijk: "We gaan naar Griekenland om die drie punten mee te nemen."

Een 1-2 nederlaag tegen Frankrijk, terwijl concurrent Griekenland wel drie punten pakt betekent dat het Nederlands elftal is gezakt naar de derde plaats in de EK-kwalificatiepoule. Toch is bondscoach Ronald Koeman na afloop niet ontevreden. "We hebben ons kranig geweerd."

"Ik heb heel veel positieve dingen gezien", begint Koeman zijn analyse van de verloren wedstrijd. "Alleen hoop je tegen zo'n tegenstander dat je wat langer in de wedstrijd blijft."

Snel tegendoelpunt

Maar dat gebeurde niet. Al in de zevende minuut stond de 0-1 op het scorebord in de Johan Cruijff Arena. "Dan wordt het niet makkelijk", wist Koeman direct. Volgens de 60-jarige bondscoach liet Xavi Simons "tot twee keer toe de Franse back lopen". Koeman: "Dan straffen ze dat af. Mbappé is dan net wat sterker en slimmer."

"Je weet dat alles moet kloppen tegen dit soort tegenstanders. Dan kan het niet zo zijn dat je de bal in de gaten houdt en niet je man. We zagen er bij dat doelpunt niet goed uit", aldus een kritische Koeman.

Toch is hij ook "trots" op de ploeg. "Ik ben trots op het team, op hoe we tot het laatst geprobeerd hebben terug te komen en er een wedstrijd van probeerden te maken. Ik heb genoeg momenten en spelers gezien die mij blij maken."

'Niet makkelijker'

De druk staat er nu in elk geval vol op bij Oranje, weet ook Koeman. Maandag wacht in Athene Griekenland, dat nu tweede staat in de poule met drie punten meer dan Oranje. "Dat maakt het niet makkelijker, maar we weten wat ons te doen staat."

De Grieken hebben al één wedstrijd meer gespeeld, waardoor Nederland bij een zege "zo goed als zeker gekwalificeerd" is, weet Koeman. De wedstrijd begint maandag om 20.45 uur.

Ellen van Dijk is haar werelduurrecord kwijt. De Italiaanse Vittoria Bussi kwam vrijdagavond als eerste vrouw boven de 50 kilometer uit: 50 kilometer en 267 meter. Daarmee reed ze ruim een kilometer verder dan Van Dijk. Het record van de Nederlandse, gereden in het Zwitserse Grenchen, stond op 49 kilometer en 254 meter.

Op de hooggelegen baan in het Mexicaanse Aguascalientes ging woensdag haar eerste poging nog de mist in vanwege de lage temperaturen. Bussi zette vijf jaar geleden al eens een werelduurrecord (48 kilometer en 7 meter) neer.

Ganna en Hoogland

Bij de mannen staat het werelduurrecord sinds vorig jaar op naam van Filippo Ganna. De Italiaan legde in het Grenchen een afstand af van 56 kilometer en 792 meter.

Op dezelfde baan waar Bussi haar geslaagde poging ondernam, valt Jeffrey Hoogland later deze maand het wereldrecord op de kilometer aan.

FC Utrecht heeft in de vijfde speelronde van de Azerion Vrouwen Eredivisie voor het eerst dit seizoen punten verspeeld. De koploper kwam in de eigen Galgenwaard niet verder dan 0-0 tegen ADO Den Haag.

Hoewel Utrecht in de tweede helft de druk opvoerde, slaagde de ploeg van coach Linda Helbling er niet in een doelpunt te maken.

De wedstrijd was vanwege de regen een uur later begonnen dan gepland.

Vertekende stand

Ondanks het puntenverlies handhaaft Utrecht zich bovenaan met dertien punten uit vijf wedstrijden. De stand geeft wel een wat vertekend beeld, want topclubs FC Twente en Ajax hebben pas drie competitieduels afgewerkt.

AZ verloor thuis met 1-0 van Telstar. Jannette van Belen maakte de goal voor de ploeg uit Velsen.

Het nieuwste model iPhone kan erg heet worden bij het gebruik in de eerste dagen, bevestigt fabrikant Apple na klachten van gebruikers. De iPhone 15 Pro kampt met een bug in de nieuwste iOS 17-software. Door het updaten van apps moet het toestel overuren maken en wordt daardoor abnormaal warm.

Er kwamen bij Apple de afgelopen dagen honderden klachten binnen van gebruikers, die merkten dat hun nieuwe iPhone wel erg warm werd. Sommige gebruikers plaatsten foto's van een thermometer bij hun iPhone Pro of Pro Max. Daarop was te zien dat de temperaturen van de telefoons opliepen tot ruim boven de 38 graden Celsius.

Een van de tweets waarin de hoge temperatuur wordt getoond:

Apple heeft laten weten dat er wordt gewerkt aan een oplossing. Met een volgende update van het besturingssysteem zou het euvel verholpen moeten zijn.

Een ander probleem is dat ook updates van sommige apps van derden het systeem overbelasten. Het bedrijf probeert samen met die app-ontwikkelaars ook dat te verhelpen. Het gaat onder meer om Instagram, de Uber-app en het spel Asphalt 9. Voor Instagram is het probleem afgelopen week al opgelost.

Volgens de fabrikant veroorzaken de verhittingsproblemen geen veiligheids- of gezondheidsrisico en tast de oververhitting ook de prestaties op lange termijn van de telefoon niet aan. De telefoons zouden ook warmer aanvoelen door hun titanium behuizing, die de hitte beter afvoert dan oudere roestvrijstalen types.

Stralingsniveaus

Voor Apple is het de tweede keer in korte tijd dat er issues zijn met telefoons. Vorige maand kondigde een Franse toezichthouder een verkoopverbod af voor de iPhone 12, die in 2020 op de markt kwam. Uit onderzoek was gebleken dat als de iPhone 12 in de broekzak gedragen wordt, het lichaam meer elektromagnetische straling opnam dan volgens de Europese normen mag.

Met een software-update heeft Apple de hoge stralingsniveaus verminderd. Voor de Franse overheid volstaat de oplossing. Apple moet de update wel doorvoeren bij alle klanten met een iPhone 12. Pas als dat is gebeurd, heft Frankrijk het verkoopverbod op.

In Nederland kwam het nooit van een verkoopverbod voor de iPhone 12. De Rijksinspectie voor Digitale Infrastructuur (RDI) stelde wel vast dat het toestel soms te veel straling afgeeft, maar volgens de Nederlandse toezichthouder levert het geen acute gezondheidsrisico's op.

Het was niet zozeer de vraag óf, maar wanneer Meta z'n eigen chatbots met AI (kunstmatige intelligentie) zou aankondigen. Met het succes van OpenAI's ChatGPT en Googles Bard als reactie daarop, was het duidelijk dat de techgigant ook niet achter kon blijven. Het antwoord kwam gisteravond: Meta wil AI-chatbots als een rode draad door al z'n chat-apps laten lopen.

Het gaat dan om Messenger, wat ontstaan is binnen Facebook, de chatfunctie van Instagram en uiteraard WhatsApp. Die laatste app is de belangrijkste berichtendienst in Nederland en veel andere Europese landen.

Bekende namen als AI-persoonlijkheid

Tijdens een presentatie vanaf het hoofdkantoor van Meta in Californië kondigde oprichter en topman Mark Zuckerberg aan dat er diverse vormen van chatbots naar de apps komen. In feite allemaal slimme assistenten in verschillende vormen. Om te beginnen 'Meta AI' die je vanuit alle drie de apps kunt aanroepen.

Gebruikers kunnen die bot aanroepen door @Meta AI te typen, net zoals je nu iemand kunt noemen door '@' voor de naam te zetten. De gedachte is dat die vervolgens in de chat, of dat nou een-op-een is of in een groep, je vragen kan beantwoorden. Ook kan je vragen om een afbeelding te genereren. Je kunt ook zelf een-op-een met 'Meta AI' chatten.

Daarnaast komt het bedrijf met 'AI-persoonlijkheden'. Het gaat om 28 persoonlijkheden, van een reis-expert tot een chefkok en een American Football-speler, waarvan de helft wordt 'gespeeld' door bekende personen. Denk aan TikTok-ster Charli D'Amelio (Coco, danseres), societyster Paris Hilton (Amber, detective) of voormalig NFL-speler Tom Brady (Bru, sportdebater). Zij doen dit dus niet onder hun eigen naam.

ChatGPT

Met deze aankondigingen reageert Meta op de enorme opleving van chatbots door komst van OpenAI's ChatGPT afgelopen november. Chatbots bestaan al langer, maar die waren voorheen veel minder 'slim' en 'menselijk'. Dat is inmiddels flink verbeterd. Dusdanig dat ze menselijk kunnen overkomen, terwijl ze in feite niet meer zijn dan geavanceerde tekstgenerators die erg goed zijn in voorspellen wat de volgende woorden moeten zijn.

De AI's van Meta zullen niet feilloos zijn. Iets wat het bedrijf zelf ook zal benadrukken als gebruikers ermee aan de slag gaan. "Berichten zijn gegenereerd door AI. Sommigen zullen fout of ongepast zijn", staat als waarschuwing boven aan het chatvenster van Meta AI.

Zuckerberg kondigde ook een functionaliteit aan waarbij je razendsnel door AI afbeeldingen kunt laten genereren, dit is een voorbeeld dat hij liet zijn:

Zuckerberg kondigde integratie van de AI-assistent aan met de nieuwste versie van de slimme (zonne)bril die het bedrijf samen met RayBan heeft ontwikkeld. Het idee is dat je, met de bril op, Meta's AI-assistent vragen kunt stellen.

Meta heeft met al zijn apps een miljardenpubliek. Hoewel ChatGPT in korte tijd enorm populair is geworden, heeft het bij lange na niet de schaal die Meta wél heeft. Het betekent dat áls al deze functionaliteiten breed worden uitgerold, honderden miljoenen mensen wereldwijd ermee kunnen gaan experimenteren.

Maar, zover is het nog niet. Meta rolt al deze functies langzaam uit en begint in de VS. Want, zo zei Zuckerberg vanaf het podium, het bedrijf wil dit rustiger doen dan normaal gesproken.

Uit de bocht vliegen

De vrees voor fouten en misbruik is niet ver weg. Het is niet voor niks dat Meta een blog heeft geschreven om uit te leggen dat het deze stappen verantwoordelijk zet, een boodschap die met name ook gericht is aan alle politici wereldwijd die nieuwe regels willen opleggen aan AI-systemen. The Verge schrijft dat er bij Meta 6000 uur is besteed aan red teaming, waarbij wordt getest wanneer het systeem uit de bocht vliegt. Dit moet voorkomen dat dat in de praktijk gebeurt.

Want het laatste wat Meta kan gebruiken, is een pr-debacle met AI. Dat gebeurde vorig jaar al, twee weken voordat ChatGPT uitkwam. Dit keer moet het goed gaan.

Chinese hackers hebben tienduizenden e-mails buitgemaakt van medewerkers van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat meldt een functionaris van de Amerikaanse Senaat aan persbureau Reuters.

In totaal gaat het om 60.000 mailtjes van 10 accounts van het ministerie. Negen medewerkers die slachtoffer zijn geworden hebben Oost-Azië en de Stille Oceaanregio als diplomatiek werkgebied. De andere medewerker houdt zich bezig met Europa.

De hack kwam al in juli aan het licht, maar de omvang ervan wordt nu pas duidelijk. De Amerikaanse autoriteiten en Microsoft meldden toen dat de hackers gelieerd zijn aan de Chinese overheid. Peking ontkent dat. Ze zouden toegang hebben gekregen tot e-mailaccounts van zo'n 25 organisaties, waaronder de Amerikaanse ministeries van Handel en Buitenlandse Zaken, en overheden in West-Europa. Wat er precies is buitgemaakt, is niet duidelijk.

De hackers wisten een toestel van een ontwikkelaar van Microsoft te bemachtigen, waarmee ze de hack konden uitvoeren. De groep, die zichzelf Storm-0558 noemt, vervalste digitale authenticatietokens om zo toegang te krijgen tot e-mailaccounts. Na een paar weken ontdekte Microsoft de hack, nadat gebruikers van Outlook hadden geklaagd over problemen met hun account.

De Amerikaanse toezichthouder Federal Trade Commission (FTC) en zeventien Amerikaanse staten klagen Amazon aan vanwege misbruik van de monopoliepositie. Het is een van de grootste zaken ooit tegen het bedrijf.

De FTC beschuldigt Amazon ervan verkopers op het platform te straffen als zij hun waar voor lagere prijzen op andere platforms aanbieden. Hun producten zouden dan op Amazon een minder prominente plek krijgen.

Hogere plek

Ook wordt het bedrijf er onder meer van beticht dat het winkeliers die via Amazon verkopen min of meer dwingt om gebruik te maken van de bezorgdiensten van het bedrijf. Tevens zou het bedrijf eigen producten op de website een hogere plek geven dan producten van concurrenten.

Daarnaast moeten bedrijven die verkopen via het platform volgens de FTC veel te veel winst afstaan. Amazon ontving in 2020 35 procent van de winst van deze bedrijven.

Hoofdkantoor

De rechtszaak dient in de staat Washington, waar het hoofdkantoor van Amazon staat. Het bedrijf stelt dat het leidt tot hogere prijzen en tragere bezorgingen als de FTC de zaak wint.

Volgens de FTC gaat de rechtszaak in eerste instantie om aansprakelijkheid van het bedrijf, maar niet uitgesloten wordt dat Amazon, als de FTC wint, ertoe wordt gedwongen om het bedrijf op te splitsen zodat het een minder dominante positie in het online verkooplandschap in zal nemen.

Aandeel

Na aankondiging van de rechtszaak verloor het aandeel van Amazon 3,7 procent op de Amerikaanse beurs. De FTC nam het bedrijf al eerder op de korrel. Zo klaagde de toezichthouder Amazon in juni aan omdat het consumenten zou misleiden om zich in te schrijven voor de abonneeservice Prime en het vervolgens lastig maakt om de abonneeservice stop te zetten. Amazon ontkent ook in die zaak iets fout te hebben gedaan.

Het is niet voor het eerst dat de FTC op wil treden tegen de vermeende monopoliepositie van een techreus. In 2020 startte de toezichthouder een rechtszaak tegen Facebook voor een monopolie op de markt van sociale media. De FTC wilde dat het bedrijf twee dochterbedrijven afstootte: Whatsapp en Instagram, die zaak loopt nog.

Tegen Google dient in de VS eveneens een grote zaak vanwege misbruik van de monopoliepositie.

Opnieuw steekt een techbedrijf veel geld in een AI-startup. Dit keer is het Amazon, dat om te beginnen 1,25 miljard dollar (omgerekend 1,17 miljard euro) neerlegt voor een belang in Anthropic. Het bedrijf heeft z'n eigen chatbot ontwikkeld, genaamd Claude, waarbij sterk de nadruk wordt gelegd op het ontwikkelen van veilige kunstmatige intelligentie.

Het investeringsbedrag van Amazon kan nog verder oplopen naar 4 miljard dollar. Wat Anthropic met het geld precies gaat doen, is niet bekendgemaakt. De kans is groot dat in ieder geval een deel van het geld gebruikt gaat worden voor het financieren van rekencapaciteit in datacenters van Amazon. Anthropic gaat de datacenters van de techgigant als 'primaire' plek gebruiken.

Klanten van Amazons clouddienst, Amazon Web Services, krijgen daarnaast toegang tot de toekomstige taalmodellen van Anthropic. Hun wordt 'vroege toegang' beloofd tot 'unieke functionaliteiten'.

Anthropics chatbot Claude is vooralsnog alleen beschikbaar in de VS en in het Verenigd Koninkrijk.

300 miljoen van Google

De deal laat ook zien hoe snel het kan gaan: in februari van dit jaar kwam via de Financial Times een soortgelijke deal naar buiten tussen Anthropic en Google. De zoekgigant bleek eind vorig jaar 300 miljoen dollar te hebben geïnvesteerd voor 10 procent van de aandelen. Overigens zegt de start-up dat er "niks veranderd is" aan de afspraken met Google.

Hoewel Amazon bereid is tot 4 miljard dollar te investeren, is de deal nog altijd klein vergeleken met de samenwerking tussen OpenAI en Microsoft. De softwaregigant investeerde tot nu 13 miljard dollar in de maker van ChatGPT. Belangrijk verschil: OpenAI werkt exclusief met Microsoft voor datacentercapaciteit, Anthropic niet met Amazon.

Anthropic werd in 2021 opgericht door voormalig medewerkers van OpenAI, die het bedrijf te commercieel vonden worden en hun eigen bedrijf een 'AI-veiligheidslab' noemen.

Voedselvergiftiging

De angst dat hun uitvinding misbruikt kan worden is groot. Een verslaggever van The New York Times, die een aantal weken bij Antropic doorbracht voor een verslag, verwoordde dit door zichzelf te vergelijken met een culinair verslaggever die naar een nieuw geopend restaurant gaat, om vervolgens met medewerkers te praten die het alleen maar willen hebben over voedselvergiftiging.

Ze zijn dus heel bang bij Anthropic dat hun chatbot uit de bocht vliegt. Om dat te voorkomen hebben ze Constitutional A.I. ontwikkeld. Het systeem krijgt een set regels, een grondwet zogezegd, waaraan het zich moet houden. Een tweede systeem moet de uitvoering hiervan vervolgens vervolgens controleren en waardig bijsturen.

Nieuw ontdekte schilderingen een Indonesische grot zijn hoogstwaarschijnlijk de oudste afbeeldingen van dieren die ooit zijn gevonden. De schilderingen van drie varkens zijn minimaal 45.500 jaar oud. 

{uploadvideo video="r1video_60001d2508f19" caption="De schilderingen in de Leang Tedongnge-grot. Credit: AA Oktaviana" }

Archeoloog Adam Brumm vond de schilderingen samen met zijn collega's in een kalksteengrot op het eiland Sulawesi. Zelfs de lokale bevolking wist niet af van het bestaan van de plek voordat Brumm de grot in 2017 ontdekte. Eerder werd in een andere grot op Sulawesi al een schildering gevonden van minimaal 43.900 jaar oud.

{articles "Oudste jachttafereel ooit gevonden in Indonesische grot" id="20516" }

De onderzoekers hebben de ouderdom van de schilderingen vastgesteld door de mineralen onder de loep te nemen die zich op de schilderingen hadden afgezet. Dat betekent dus de schilderingen minimaal 45.500 jaar oud zijn. Ze zouden ook best nog ouder kunnen zijn.

De recente vondsten op Sulawesi laten zien dat de grotkunst zijn oorsprong niet in Europa heeft gehad, zoals we lang hebben gedacht. Tenzij er in Europa nieuwe, nog oudere grotschilderingen gevonden gaan worden. De oudst gevonden grotschilderingen in Spanje zijn zo'n 40.800 jaar oud. De beroemde schilderingen van Lascaux zijn zo'n 17.000 jaar oud.

Door Homo sapiens, of toch niet?

De afgebeelde varkens in de Leang Tedongnge-grot zijn stuk voor stuk meer dan een meter groot, en geschilderd met rood pigment. De varkens, van de soort Sus celebensis, speelden een grote rol in het leven van jagerverzamelaars op het eiland. Ze zijn ook afgebeeld op grotschilderingen van recenter datum.

Het ligt voor de hand om aan te nemen dat de schilderingen gemaakt zijn door onze rechtstreekse voorouders, door Homo sapiens dus. Maar wetenschappers hebben tot nu toe erg weinig fossielen gevonden op Sulawesi. Het is dus niet uitgesloten dat een andere mensensoort de schilderingen heeft gemaakt, bijvoorbeeld de Neanderthalers. Daarvan is bekend dat ze in Europa ook grotschilderingen maakten, hoewel daarop geen dieren werden afgebeeld.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap  

Dagelijks tussen 17.00 en 18.30 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus 
En wanneer je maar wil in podcast Focus Wetenschap

{articles "Voorouder wisent ontdekt in grotschilderingen" id="1740" }

{articles "Werd de wolf hond dankzij ons overtollige jachtvlees?" id="28824" }

Op 1 april kwamen we van het Schumann Insituut in Winsum op de nieuwe lokatie bij Radio/TV het Hoge Land, die er deze video van maakte. Anton en Petra Antoinette vertelde over ervaringen met buitenaardsen. Karsten van Arsdonk nam ons mee met de…

Read more →

The post 0.nieuwsbrief april 2023 appeared first on Nulpuntenergie.