Drie kinderen hebben vanochtend explosieven gevonden in Dorst, een dorp vlak bij Breda. Tijdens het spelen in het bos zagen ze een explosief naast een boom liggen. Nadat ze wat mos hadden weggehaald, vonden ze nog vier explosieven, meldt Omroep Brabant.

De jongens van 8, 10 en 14 jaar oud belden na de vondst de politie. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie heeft vervolgens de explosieven opgehaald.

Vermoedelijk heeft iemand met een metaaldetector de explosieven gevonden, opgegraven en naast de boom gelegd. Volgens een onderzoeker gaat om oude oorlogsmunitie. Drie van de gevonden explosieven zijn mortiergranaten, de andere twee worden nog onderzocht.

De grootschalige aanval van Hamas in het zuiden van Israël is nu een week geleden. Israël kondigde daarna aan de Gazastrook binnen te gaan met het leger, en riep inwoners uit het noorden van dat gebied op om te vertrekken. De gebeurtenissen van deze zaterdag zijn hieronder samengevat. Dit artikel is bijgewerkt tot 21.30 uur.

De ontwikkelingen van vandaag

Veel inwoners van Gaza-stad blijven daar, omdat ze bijvoorbeeld familie niet willen achterlaten:

In Tel Aviv werd vandaag gedemonstreerd voor een spoedige terugkeer van de gegijzelden:

Slachtoffers

Wat we vandaag nog meer brachten

Ook in New York werd er grootschalig gedemonstreerd:

Bij parlementsverkiezingen in Nieuw-Zeeland is de conservatieve Christopher Luxon de grote winnaar. Op dit moment zijn 92 procent van de stemmen geteld en heeft zijn partij 39 procent van de stemmen. Dat staat gelijk aan 50 van de in totaal 120 te verdelen parlementszetels.

De partij waarmee Luxon eerder aangaf een coalitie te willen vormen, de liberale ACT Party, komt uit op 9 procent van de stemmen. Genoeg om een coalitie te vormen met Luxons Nationale Partij.

De aanstaande premier beloofde tijdens de campagne om de inflatie onder controle te krijgen en middeninkomens te versterken.

Nadat de uitslag van de verkiezingen bekend waren geworden, bedankte Luxon zijn stemmers. "Ik ben enorm trots op de uitslag. Nieuw-Zeeland heeft gestemd voor verandering."

Grote verandering

Het gaat om een grote verandering ten opzichte van de vorige verkiezingen, toen de centrumlinkse Labour-partij voor de tweede keer op rij won. Die komt momenteel uit op 34 zetels, 31 minder dan bij de vorige verkiezingen. Partijleider Hipkins liet in een reactie weten dat de verkiezingsuitslag bewijst dat zijn partij momenteel "niet in een positie verkeert om een regering te vormen".

Voor het overgrote deel van de afgelopen zes jaar was Labours Jacinda Ardern aan de macht, maar zij trad in januari onverwacht af als premier en zei dat ze niet langer genoeg energie had om het land te leiden. Chris Hipkins nam het stokje van haar over.

Het duurde even, maar vandaag bleef de temperatuur voor het sinds 17 mei onder de 15 graden in De Bilt. De recordperiode van 149 dagen met temperaturen van 15 graden of meer is daarmee voorbij, meldt Weeronline.

De maximale temperatuur die vandaag werd gemeten in De Bilt was 14,1 graden. Het vorige record komt uit 1982: dat was 148 dagen.

Gemiddeld genomen komt de temperatuur op 20 september voor het eerst onder de 15 graden in De Bilt. In 1949 en 1921 gebeurde dat pas op 22 oktober. Die dag staat genoteerd als meest late datum.

Drogere zomers

Een onverwacht warme nazomer leverde begin september nog een ander nieuw record op. In Hoek van Holland was het meerdere dagen ruim 25 graden en daarmee was een zeldzame regionale septemberhittegolf een feit. Het KNMI wees er toen ook op dat september - net als alle andere maanden - sinds begin vorige eeuw warmer is geworden.

Uit de nieuwste KNMI-klimaatscenario's bleek begin deze week dat Nederlandse zomers droger worden en de winters natter, als gevolg van de wereldwijde opwarming door de uitstoot van fossiele brandstoffen.

In de zomer zal de opwarming het grootst zijn. De oorzaak hiervan is onder andere dat de bodem uitdroogt, en doordat er vaker oostenwind zal zijn, die warme, droge lucht aanvoert.

Het is pas officieel warm, koud of tropisch in Nederland, als het warm, koud of tropisch is in De Bilt. Maar waarom is De Bilt nou de graadmeter voor het weer in Nederland? NOS-weerman Gerrit Hiemstra legde dat in 2016 al eens uit:

Ze zijn klaar om te gaan regeren en "grote veranderingen" door te voeren, de samenwerkende partijen GroenLinks en PvdA. Vooral de aanpak van de klimaatcrisis en het eerlijker verdelen van de lasten daarvan. Iedereen die niet wil meedoen aan het eerlijker delen krijgt volgens partijleider Timmermans "met ons te maken".

Als het aan Timmermans ligt komt een nieuw kabinet straks binnen honderd dagen met een nieuwe nationale "green deal" om dorpen en steden te vergroenen en de industrie duurzamer te maken. "Het KNMI drukte ons afgelopen week weer met de neus op de feiten, de gevolgen voor ons land zullen enorm zijn. We kunnen de aanpak van de klimaatcrisis niet langer laten haperen."

Uit alles blijkt dat de samenwerkende partijen het groots willen aanpakken en een nieuwe factor van betekenis willen zijn. In het afgehuurde Rotterdamse Ahoy zijn bijna vijfduizend leden bijeengekomen om het verkiezingsprogramma vast te stellen. Sinds het historische CDA-congres in 2010 in de Rijnhal in Arnhem werd een partijcongres niet meer zo druk bezocht.

In zijn speech spreekt Timmermans van een historisch moment. "Zo veel mensen schouder aan schouder, Zoveel energie. Vandaag laten we de kracht van samenwerking zien." Dat de samenwerking kiezers aanspreekt is in peilingen ook terug te zien: daarin lijkt GroenLinks/PvdA verwikkeld in een nek-aan-nekrace om de koppositie met de VVD en NSC, de partij van Pieter Omtzigt.

Spanningen

In de aanloop naar het congres werd die eensgezindheid binnen de partij nog wel op de proef gesteld. De aanval op Israël van Hamas en de reactie daarop van Israël leverden de afgelopen dagen spanningen op in de achterban. Leden van GroenLinks vonden dat partijleider Timmermans en fractievoorzitter Klaver te eenzijdig het geweld van Hamas veroordeelden en hun steun voor Israël uitspraken.

Een motie waarin door 102 kritische leden werd opgeroepen afstand te nemen van de scherpe veroordelingen van Hamas en een meer kritische houding naar Israël in te nemen was in de maak. Het bestuur ging met de leden om tafel en gezamenlijk werd een nieuwe motie opgesteld.

De verklaring voorziet nog altijd in een scherpe veroordeling van de bloedige aanval van Hamas, maar vraagt tegelijkertijd aandacht voor de situatie van de Palestijnse bevolking. Ook in zijn speech ging Timmermans daarop in.

De leden stemden vandaag in met het verkiezingsprogramma. Zo moet er een minimumloon van 16 euro per uur komen en eind worden gemaakt aan nul-uren- en oproepcontracten. De leden bedongen het minimumloon bovendien in één keer moeten worden verhoogd en niet stapsgewijs zoals aanvankelijk in het programma stond. Verder moet de belasting voor werkenden met een laag en middeninkomen omlaag en wil de partij een miljonairsbelasting.

De leden wijzigden het programma ook nog op enkele andere punten: zo wil een meerderheid op termijn de monarchie afschaffen. Indieners van het voorstel noemen die verouderd. Ze spraken van een "symbool van ongelijkheid" en wijzen op de miljoenen die elk jaar naar het koningshuis gaan. Dat geld zou beter kunnen naar mensen die het harder nodig hebben, aldus de indieners van het plan.

Timmermans zegt in een reactie de congresuitspraak te respecteren, "maar ik moet u eerlijk bekennen, dat komt niet bovenaan mijn prioriteitenlijstje".

Green deal

Verder wil de partij de fossiele subsidies afschaffen en pleit voor een "isolatieoffensief" voor alle huizen waarbij mensen met lage en middeninkomens voorrang krijgen, zodat hun lagere energierekening een positief effect heeft op hun besteedbaar inkomen. Een ov-kaart voor de daluren moet iedereen uit de spits en de auto krijgen. Ook wil de partij af van het woord woningmarkt. "Wonen is een recht."

De Europese Green Deal is volgens Timmermans een raamwerk dat verder "nationaal moet worden ingevuld door vergroening van steden en dorpen, herstel van de natuur, en verduurzaming van de industrie".

Timmermans zei het bij zijn eerste speech als nieuwe leider in augustus ook al: om alle veranderingen mogelijk te maken is aan te macht komen onvermijdelijk. Volgens Timmermans is het daarbij van groot belang dat de nu samenwerkende partijen zich "bij het bouwen aan alle plannen niet tegen elkaar laten uitspelen".

"Want vergis je niet: er zijn krachten die dat zullen blijven proberen. Die zullen blijven zeggen dat het de 'groenen versus de rooien' is. En jullie weten het: het is lariekoek. De sociale strijd en de strijd voor het klimaat gaan hand in hand."

In het dorp Wolphaartsdijk in de gemeente Goes is vanmiddag een duiker om het leven gekomen. Dat gebeurde rond 14.00 uur in het Veerse Meer.

Het is niet duidelijk waardoor de duiker in de problemen kwam. Het slachtoffer werd onwel toen die het water in wilde gaan bij een duikplaats aan de dijk.

Omstanders hebben de duiker geprobeerd te reanimeren, schrijft Omroep Zeeland. Het gaat om een 54-jarige man uit België.

Meerdere ambulances kwamen naar de dijk bij het meer toe, maar hulp mocht niet meer baten. Ook een traumahelikopter landde in de buurt.

Het rennen van een marathon wint steeds meer aan populariteit. Zo zijn tickets voor de Amsterdam Marathon morgen sneller uitverkocht dan voorheen, ondanks een recordaantal startbewijzen dit jaar. Ook de komende editie van de marathon van Rotterdam was binnen een week uitverkocht.

Eerder deze week werd bekend dat startbewijzen voor de Amsterdam Marathon zijn doorverkocht aan meerdere mensen. Over twee weken start de verkoop voor 2024. De organisatie geeft aan lopers beter te informeren.

'Een doel stellen motiveert'

Volgens sportpsycholoog Myrthe van Stralen is de toenemende populariteit al een paar jaar een trend, maar door corona heeft het een vlucht genomen. "Rennen was toen het enige wat je kon doen", legt Van Stralen uit. "Uit onderzoek blijkt dat een doel stellen motiveert. De marathon is een redelijk laagdrempelig en haalbaar doel dat op veel bucketlists staat. Het instapniveau is veel lager dan bij andere sporten."

Fervent marathonloper Sunny Schippers erkent dat. Hij loopt morgen zijn honderdste marathon en voor de tiende keer die van Amsterdam. "Hardlopen was voor mij een manier om te dealen met het verlies van mijn vader. Het gevoel na afloop was heel speciaal en zo ben ik eigenlijk nooit meer gestopt."

Sunny vertelt waarom marathons voor hem zo speciaal zijn:

Ook sociale media en apps als Strava, waarin je met anderen je routes, tijden en afstanden kan delen, dragen bij aan de populariteit van de marathons, zegt Van Stralen. "Mensen willen heel graag ergens bij horen en vergelijken zich met anderen. Bovendien leven we in een prestatiemaatschappij waarbij we steeds meer, harder en verder willen."

Schippers heeft alweer een ander doel gesteld: een marathon onder de drie uur lopen. Of dat morgen lukt, weet hij niet. "Over drie weken doe ik mee met de marathon van Valencia. Tot die tijd ga ik volle bak trainen om die tijd te halen."

Eigenaren van een monumentale boerderij in het Groningse Drieborg krijgen na jaren vechten geld voor de restauratie van hun pand. De boerderij raakte ernstig beschadigd vanwege verzakkingen. Volgens de bewoners komt dat door gaswinning in de provincie. In een wanhoopspoging schilderden ze het pand vorig jaar knalroze.

Het 158 jaar oude pand is eigendom van Boelo ten Have en Annemarie Nijhoff. Ze zijn de zesde generatie die boert op die plek. De karakteristieke boerderij trekt al jaren veel bekijks en een foto ervan haalde ooit de voorkant van een roman. Van binnen is het rijksmonument een bouwval die vol met diepe scheuren zit. Het kost een vermogen om dat te laten herstellen, maar omdat het volgens deskundigen net buiten het bevingsgebied ligt, komen de eigenaren niet in aanmerking voor vergoedingen van bijvoorbeeld de NAM.

Het pand verzakt steeds meer en lekt aan alle kanten. Het verstevigen van het fundament van de boerderij kost naar schatting zo'n anderhalf miljoen euro. Het stel hoopte daarom op subsidie voor cultureel erfgoed. Het pand voldeed volgens de adviesorganisatie niet aan de criteria om in aanmerking te komen voor steun. Daarna volgden onder meer gesprekken met Monumentenzorg en zelfs een brief aan de koning, zonder resultaat.

Uit wanhoop schilderden ze in de zomer van 2022 de voorkant van het pand roze. Het stel had het gevoel vast te zitten: restauratie lukte niet, maar slopen en opnieuw bouwen mag ook niet bij een rijksmonument.

Donderdagavond kwam een verlossend telefoontje: demissionair staatssecretaris Uslu van Cultuur en Media stelt een bedrag van 756.968 euro beschikbaar voor de restauratie van de boerderij. "Dat hadden we niet meer verwacht en we zijn hier ook echt heel blij mee", zegt Annemarie Nijhoff tegen RTV Noord.

De subsidie komt niet uit een potje voor bevingsschade. Het extra geld dat staatssecretaris Uslu beschikbaar stelt, komt uit het budget voor een aantal urgente restauraties van grote monumenten, schrijft de omroep.

Vlag niet nog niet uit

Toch gaat de vlag niet uit in Drieborg. "Dit is hopelijk een zet in de goede richting, maar voor het complete project is al met al wel een paar miljoen nodig. Zo moet de hele fundering worden aangepakt, omdat de koppen van de palen verrot zijn terwijl er de afgelopen tien jaar heel veel schade is ontstaan door verzakking: we kampen met heel veel scheuren en lekkages. Dat moet allemaal hersteld worden."

De roze gevel blijft daarom voorlopig. Nijhoff: "De boerderij blijft roze tot de laatste steen is hersteld. Als hij straks weer wit geschilderd is, weet je dat het klaar is."

Meerdere asielzoekers hebben afgelopen weken enkele nachten doorgebracht in een wachtruimte van de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) in Ter Apel. Vanwege een tekort aan bedden sliepen sommige mensen in een stoel of op een matras op de grond, meldt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Volgens RTV Noord ging het over tientallen asielzoekers.

"We zitten nog steeds rond de maximale capaciteit in Ter Apel. Momenteel melden zich ook veel mensen laat op de avond of in de nacht. Mede daarom is deze week de wachtruimte van IND ingezet om alle asielzoekers een plek te geven", schrijft het COA op de website.

Er is volgens het COA nog steeds een dringende vraag naar extra opvangplekken. In Biddinghuizen is een noodopvang geopend waar plek is voor 1250 asielzoekers. "De opening van de locatie in Biddinghuizen gaat ons tijdelijk helpen, maar niet direct, omdat we daar alleen geleidelijk mensen naar door kunnen plaatsen", aldus het COA.

Niet buiten

Dit jaar heeft nog niemand buiten hoeven te slapen bij Ter Apel. Vorig jaar gebeurde dat wel meerdere keren. Afgelopen mei was er voor de eerste keer dit jaar niet voor iedereen een bed beschikbaar. Ook toen brachten mensen de nacht door op stoelen.

De leden van GroenLinks en PvdA willen de afschaffing van de monarchie in het verkiezingsprogramma opnemen. Op een congres in Rotterdam stemde een meerderheid van ruim 52 procent voor aanvulling van het programma met die strekking.

Indieners van het voorstel noemen de monarchie en bijbehorende erfopvolging verouderd. Ze spreken van een "symbool van ongelijkheid" en wijzen op de miljoenen die elk jaar naar het koningshuis gaan. Dat geld zou beter kunnen naar mensen die het harder nodig hebben, aldus de indieners van het plan.

"Het koningshuis kost een hoop maar je hebt er niets aan", zei een spreker op het congres. "Talenten zouden de juiste papieren moeten zijn, niet je afkomst", zei een andere spreker.

Ook het NSDAP-verleden van prins Bernhard en het koloniale verleden - waaraan het koningshuis volgens een recent onderzoek een groot deel van het vermogen te danken heeft -kwamen aan de orde.

Niet iedereen van de achterban van de partijen vindt het afschaffen van de monarchie een goed plan. Zo haalden sommigen de symbolische functie van het koningshuis aan. En ook een republiek is "niet altijd zaligmakend", aldus een spreker.

Het afschaffen van de monarchie stond niet in het verkiezingsprogramma van de samenwerkende partijen GroenLinks en PvdA. Er stonden wel voorstellen in waarin koning Willem-Alexander alleen een ceremoniële functie krijgt en daarnaast belasting moet gaan betalen.

De schrijvers van het programma vonden die voorstellen ver genoeg gaan, maar de leden van de partijen stemden dus voor een 'parlementaire republiek' in het verkiezingsprogramma.

Partijleider Timmermans zegt in een reactie de congresuitspraak te respecteren, "maar ik moet u eerlijk bekennen, dat komt niet bovenaan mijn prioriteitenlijstje".

Bij een recyclingbedrijf in Rotterdam-Charlois is vannacht een explosief afgegaan. Twee nachten ervoor werden pogingen tot het achterlaten van explosieven al tegengehouden door de politie. Volgens Rijnmond waren de explosieven in alle gevallen bedoeld voor hetzelfde bedrijf.

Het explosief ging vannacht rond 02.15 uur af. Niet veel later hield de politie enkele straten verderop een 21-jarige verdachte aan. Niemand raakte gewond. De explosie beschadigde een rolluik.

Nog twee verdachten

Ook woensdag- en donderdagnacht kon de politie een verdachte aanhouden. In beide gevallen gebeurde dat nog voor het explosief afging. Zo hield de politie woensdagnacht een 18-jarige man uit Amsterdam aan die een rugzak met een explosief bij zich had. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft het explosief toen onschadelijk gemaakt.

Een dag later was het weer raak op hetzelfde bedrijventerrein. Toen werd een 20-jarige man uit Almere opgepakt. Het is nog onduidelijk waarom het recyclingbedrijf doelwit is.

Vanaf 2025 moeten veel binnensteden bevoorraad worden door uitstootloze busjes. Maar verschillende regelingen en uitzonderingen maken het voor ondernemers aantrekkelijk om nog snel een dieselbusje aan te schaffen.

Zo mogen nieuwe dieselbusjes en -trucks die vóór 2025 zijn aangeschaft, nog tot 2028 rondrijden. Hierdoor komt het effect van deze zogeheten zero-emissiezones in de eerste periode onder druk te staan.

Dat blijkt uit een marktverkenning van energiebedrijf Joulz. Het wordt bevestigd door ondernemers en cijfers van de Bovag en de RAI Vereniging.

Eerder kwamen uit een rondgang van de NOS de kopzorgen van gemeenten en ondernemers over de aankomende wetgeving naar voren, zoals een vol stroomnet, hogere kosten en gebrek aan laadplekken. Voor gemeenten zelf blijkt het ook lastig: de hoofdstad vroeg in een aanbesteding voor afvalwagens nog voor de deadline van 2025 om dieseltrucks.

Daar is de hoofdstad niet alleen in, merkt Joulz, een bedrijf dat voor 20.000 zakelijke klanten de elektriciteitsvoorziening regelt. Toen het de afgelopen maanden nauwelijks verzoeken kreeg om bedrijven gereed te maken voor de overstap naar elektrische voertuigen, krabde het zich achter de oren. En dus ging het klanten vragen waarom die verzoeken niet kwamen.

Wat bleek? "Bijna niemand was écht bezig met de elektrificatie", zegt Joulz-baas Sytse Zuidema. "Er zijn heel wat mogelijkheden om er nog niet aan te beginnen, en daar wordt dus gebruik van gemaakt."

Weinig elektrische voertuigen

Bij vrachtwagens is het aandeel elektrisch heel klein: dit jaar was 1 op de 30 (nieuwe en oude) aangekochte vrachtwagens elektrisch. Bij bestelbusjes stijgt het marktaandeel van elektrisch sneller. Maar volgens Zuidema nog steeds veel te langzaam, zeker als je weet dat vanaf 2030 de binnensteden van grote gemeenten moeten worden bevoorraad zonder uitstoot.

Wat waarschijnlijk meespeelt bij de tendens om nog snel dieselbusjes te kopen, is de afschaffing van de vrijstelling van bpm voor ondernemers in 2025. In lekentaal: tot dan is het gunstig om een (diesel)busje te kopen, want daarna moeten ondernemers net als particulieren aankoopbelasting (bpm) betalen. Vanaf dan wordt deze belasting ook gekoppeld aan de hoeveelheid CO2 die een voertuig uitstoot.

De RAI Vereniging, de branchevereniging van auto-importeurs, verwacht dat deze afschaffing een tegengesteld effect zal hebben: "De verduurzaming van het wagenpark wordt hierdoor eerder vertraagd dan versneld. In 2024 zullen er nog veel dieselwagens gekocht worden, waarna deze markt in 2025 ineenzakt."

'Onwerkbaar'

Dat ondernemers nog niet massaal overstappen naar elektrisch, herkent de RAI dan ook: "Het aandeel groeit, maar er is nog geen sprake van een trendomslag." Autobrancheclub Bovag ziet hetzelfde: "Onze leden maken hun eigen afweging."

Stadslogistiek-docent Walther Ploos van Amstel waarschuwde hier eerder al voor: de regelingen zijn wat hem betreft vaak te breed gedefinieerd en de lijst met uitzonderingen is te lang.

Wagenparkbeheerder John Laagland van het Volendamse elektrotechniekbedrijf Cas Sombroek heeft twee jaar terug bij de vernieuwing van het wagenpark (vijftig busjes) vooral voor diesel gekozen: "Het was anders echt te duur, en we hebben hier ook geen plek voor zo veel laadpalen. Laat staan dat die infrastructuur er al is in Amsterdam. Voor veel ondernemers is dit onwerkbaar."

'Dieselhausse'

Jammer, vindt Zuidema: "Ik vond eigenlijk dat gemeenten het best fair deden. Het werd een paar jaar terug aangekondigd en alle betrokken partijen kregen vijf jaar de tijd. Veel klanten zijn wel wat aan het proberen, maar er zijn er maar weinig die helemaal doorpakken."

Volgens Zuidema gaat dat een probleem worden, want zoiets ingrijpends voorbereiden kost tijd. "Inmiddels is de netcongestie bekend, je kan als bedrijf op sommige plekken lang wachten op een aansluiting. Wil je over een jaar ineens overstappen op elektrisch, dan kan dat niet zomaar."

Hij verwacht een 'dieselhausse' voor 2025. Maar partijen die wachten met elektrificatie, hebben volgens Zuidema het nakijken. "Partijen die nu al bezig zijn, hebben straks een voorsprong. De transitie is onvermijdelijk."

In deze gemeenten komen zero-emissiezones:

De aangekondigde strengere regels voor uitzendbureaus gaan een jaar later in. Demissionair minister Van Gennip (Sociale Zaken) wilde per 2025 alleen nog uitzendbureaus toestaan die aan de eisen voldoen, om een einde te maken aan uitbuiting van arbeidsmigranten. Maar in een brief aan de Tweede Kamer schrijft ze dat die datum niet haalbaar is en dat het nieuwe stelsel "naar verwachting" op 1 januari 2026 zal ingaan.

De minister heeft nog gekeken of het mogelijk is om via een al bestaande wet sneller strengere regels op te stellen, maar dat is volgens haar niet het geval. Ze kiest voor "een integrale, zorgvuldige en goed uitvoerbare oplossing voor de lange termijn".

Van Gennip wil misstanden in de uitzendbranche tegengaan, zoals slechte huisvesting, onveilige werkplekken en onzekere contracten. "Nog te vaak worden arbeidsmigranten in Nederland behandeld als tweederangsburgers", zegt ze. "Malafide uitzendbureaus maken misbruik van de kwetsbare positie van arbeidsmigranten en verdienen daar geld aan. Dit is Nederland onwaardig."

In het wetsvoorstel dat naar de Kamer is gestuurd staat een toelatingsstelsel. Om voor toelating in aanmerking te komen, moeten uitzendbureaus onder meer een verklaring omtrent het gedrag (VOG) indienen, een waarborgsom van 100.000 euro overmaken en laten zien dat ze het juiste loon uitkeren en netjes belasting betalen. Op die manier wil Van Gennip oneerlijke concurrentie in de branche uitbannen.

Alleen toegelaten bureaus mogen op de markt opereren en bedrijven die gebruikmaken van uitzendbureaus, zogeheten inleners, mogen alleen met die toegelaten bureaus zakendoen. Het was een belangrijke aanbeveling van de commissie onder leiding van voormalig SP-leider Emile Roemer uit 2020. Die commissie deed onderzoek naar de positie van arbeidsmigranten.

Arbeidsinspectie uitgebreid

Van Gennip kondigde haar wetsvoorstel eerder dit jaar aan, maar toen kwam er veel kritiek. De Raad van State vond dat er meer garanties moesten komen voor effectief toezicht op de regels. Zo moest beter worden omschreven hoe en door wie er gehandhaafd gaat worden bij de meer dan 15.000 uitzendbureaus in Nederland.

De minister laat weten dat de Arbeidsinspectie met negentig voltijdsbanen zal worden uitgebreid om toezicht te houden. Die inspecteurs gaan periodiek controleren of de uitzendbureaus en inleners zich aan de regels blijven houden. Zo niet, dan kunnen ze boetes opleggen.

In het uiterste geval kan de minister van Sociale Zaken de toelating van een bureau schorsen. Dat betekent dat het geen personeel meer mag uitlenen.

Tot 1998 waren uitzendbureaus verplicht een vergunning aan te vragen. Op dat moment waren er zo'n 4000 uitzendbureaus in Nederland. Nadat die verplichting was vervallen, liep dat aantal snel op naar meer dan 15.000.

De rente voor leningen van studenten wordt per 1 januari 2024 meer dan vijf keer zo hoog. De rente is nu nog 0,46 procent, maar stijgt vanaf volgend jaar naar 2,56 procent. Dit wordt ook de nieuwe rente voor mbo'ers, zij zitten nu nog op 1,78 procent. De verhoging is het gevolg van de stijgende rente die de overheid moet betalen op leningen.

Door de rentestijging moeten bepaalde groepen (oud-) studenten straks meer gaan terugbetalen. Studentenorganisaties maken zich zorgen. "Het collegegeld stijgt, de koopkrachtmaatregel wordt niet verlengd. Studenten krijgen met de ene klap na de andere te maken", zegt Demi Janssen, voorzitter van het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO). "En nu ook oud-studenten. Dit is echt niet niks."

Bij het aflossen van studieschuld geldt er een rentevaste periode van vijf jaar. Hbo- en wo-studenten hebben sinds de invoering van het leenstelsel 35 jaar om hun schuld af te betalen. Voor mbo'ers wordt dit ook 35 jaar.

Pechgeneratie

Sinds het studiejaar 2015/2016 kregen de meeste studenten geen studiefinanciering meer, vanwege de invoering van het leenstelsel. De totale studieschuld is sindsdien verdubbeld. Een deel van die zogenoemde pechgeneratie krijgt nu dus ook te maken met een flink hogere rente. Het leenstelsel is inmiddels teruggedraaid en sinds dit jaar ontvangen studenten weer een basisbeurs.

Demissionair minister Dijkgraaf van Onderwijs laat in een reactie aan de NOS weten dat hij zich kan voorstellen dat er zorgen zijn bij studenten. "Daarom willen we als kabinet studenten financiële rust bieden."

Hij wijst hierbij op de basisbeurs, de verruimde aanvullende beurs en energietoeslag voor sommige studenten. Verder benadrukt Dijkgraaf dat DUO rekening houdt met de situatie van studenten. "Heb je bijvoorbeeld weinig inkomen, dan betaal je maandelijks ook weinig terug." De minister noemt alleen geen oplossing voor de pechgeneratie.

"Onze eerste gedachte was: Hoe kan dit?' En dat is ook wat we terugkrijgen van studenten en bezorgde ouders', zegt Elisa Weehuizen van de Landelijke Studentenvakbond (LSVB) over de renteverhoging. Juist omdat de overheid aan jongeren had gecommuniceerd dat ze een voordelige lening zouden afsluiten, zo benadrukt ze.

"Studenten hadden verwacht dat de rente altijd nul zou blijven. Bij de 0,46 procent vorig jaar waren heel veel mensen al in een soort shock. Je treft hier juist de studenten mee die van de lening afhankelijk zijn geweest om hun studie en huur te bekostigen", zegt Weehuizen. "Het is heel pijnlijk voor de toegankelijkheid van het onderwijs."

Studentenorganisaties pleiten voor een plafond voor de rente op studieschuld. "Studenten leven nu ieder jaar in onzekerheid," zegt ISO-voorzitter Janssen. "Het is bijna een lootje trekken over wat voor soort rente ze krijgen."

Claudia Goldin heeft de Nobelprijs voor Economie gewonnen voor haar onderzoek naar ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt. Ze is de derde vrouw in de geschiedenis die deze prijs krijgt.

De Amerikaanse Goldin is hoogleraar aan Harvard University en is expert op het gebied van economische geschiedenis. Ze doet al ruim dertig jaar onderzoek naar vrouwen op de arbeidsmarkt en loonverschillen tussen de geslachten.

Loonkloof door de jaren heen

Goldin onderzocht het inkomen van vrouwen in de VS over een periode van meer dan twee eeuwen. Haar onderzoek geeft inzicht in de oorsprong van de loonkloof tussen mannen en vrouwen. Daarbij gaat zij in op veranderingen in wetten, maatschappelijke normen en toegang tot onderwijs voor vrouwen.

Ze onderzocht ook hoe medische vooruitgang, zoals de anticonceptiepil, vrouwen meer controle gaf over hun leven en de positieve impact die dat heeft gehad op hun arbeidsmarktpositie.

Haar recent verschenen boek Career & Family: Women's Century-Long Journey toward Equity bespreekt hoe het komt dat het dichten van de loonkloof momenteel stagneert. Ook gaat het over de invloed van ouderschap op dit verschijnsel.

Jurylid Randi Hjalmarsson onderschrijft het belang van Goldins werk. "De oorzaken van de genderkloof veranderen door de jaren heen. Men kan een ziekte niet aanpakken zonder deze eerst te identificeren."

Volgens Elise van Nederveen Meerkerk, hoogleraar economische en sociale geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, heeft Goldin als een van de eersten het thema gendergelijkheid binnen de economie prominent op de agenda gezet. "Haar onderzoek is voornamelijk gericht op de Verenigde Staten, maar haar werk heeft internationaal aanzienlijke erkenning en navolging gekregen."

Van Nederveen Meerkerk onderstreept dat Goldins invloed verder reikt dan de academische wereld. Ze heeft jarenlang voor het Amerikaanse onderzoeksinstituut NBER gewerkt en haar onderzoek heeft geleid tot concrete beleidsadviezen.

Sinds de start van de Nobelprijs voor Economie in 1969 hebben slechts twee andere vrouwen de prijs gewonnen: Elinor Ostrom in 2009 en Esther Duflo in 2019.

Detective

Goldin laat in een reactie weten dat ze zichzelf ziet als een detective. "Dat betekent dat je een vraag hebt die zo belangrijk is dat je alles zult doen om het antwoord te vinden. Bovendien gelooft een detective dat er altijd een manier bestaat om het antwoord te achterhalen, zo ben ik altijd te werk gegaan."

Ze geeft aan erg blij te zijn met de prijs en spreekt van een "aangename verassing" toen ze wakker werd met het nieuws dat ze had gewonnen.

De prijs, toegekend door de Koninklijke Zweedse Academie voor Wetenschappen, heeft een waarde van ongeveer 950.000 euro en wordt uitgereikt op 10 december in Stockholm.

Vorig jaar wonnen Ben Bernanke, Douglas Diamond en Philip Dybvig de prijs voor hun bijdrage aan het begrip van financiële crises. In 2021 ontving de Nederlandse Amerikaan Guido Imbens de prijs voor zijn werk over causale relaties in de economie.

De vandaag toegekende Nobelprijs voor Economie is de laatste in de jaarlijkse reeks. Vorige week werden de winnaars van de Nobelprijzen voor Geneeskunde, Natuurkunde, Scheikunde, Literatuur en Vrede al bekendgemaakt.

Steeds meer jongere kinderen krijgen hun zakgeld op hun bankrekening, in plaats van contant. Dat blijkt uit onderzoek van het Nibud en de Rabobank.

Van de kinderen tussen de 8 en 9 jaar krijgt 28 procent het zakgeld volledig digitaal. Vijf jaar geleden was dat 15 procent.

Kinderen met een bankrekening leren al vroeg met geld om te gaan. Uit het onderzoek van Nibud blijkt ook dat kinderen die zakgeld krijgen, ook meer bezig zijn met geld en geldzaken, dan kinderen die geen zakgeld krijgen.

Ruim 70 procent van de jongste kinderen, de 6- en 7-jarigen, krijgt hun zakgeld nog contant. Volgens het Nibud heeft dat te maken met de tastbaarheid van contant geld. Zodra ze ouder worden, ontvangen zij het zakgeld vaker digitaal.

Ouders geven ook aan dat het makkelijker is om het zakgeld digitaal op vaste momenten over te maken. "Maar bij deze manier van geld geven aan je kind, komt wel wat kijken," zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. "Hoe werkt zo'n bankrekening, hoe betaal je digitaal? En wat zijn de risico's?"

Financiële risico's

Praten met je kinderen over wat ze (online) delen is volgens het Nibud een belangrijk punt. "Je inlogcode voor de bankapp moet geheim blijven en wanneer je gaat pinnen, scherm je jouw pincode wel goed af?", zegt Vliegenthart.

"Een volwassene kan geconfronteerd worden met bijvoorbeeld een phishingmail of een sms met het verzoek om geld over te maken, maar je kind ook", zegt Vliegenthart.

Geldezel

Zo kunnen criminelen via sociale media kinderen benaderen met de vraag of ze in ruil voor een bepaald bedrag hun rekening mogen gebruiken, om geld over te maken naar iemand anders. Daarmee worden ze gebruikt als geldezel.

Dit klinkt voor veel kinderen interessant, maar het is strafbaar, omdat je meewerkt aan bijvoorbeeld witwassen. Daarom zegt het Nibud dat het belangrijk is om kinderen op jonge leeftijd al bewust te maken van dit soort gevaren.

Nu praat slechts één op de vijf ouders met hun kinderen over financiële gevaren en dat is volgens het Nibud te weinig.

Twee inwoners van het Brabantse Loon op Zand zijn vanochtend opgeschrikt door een ijsblok dat op het dak van hun schuur viel. Het ijs is zeer waarschijnlijk afkomstig van een vliegtuig.

Rond 07.30 uur viel het blok ijs naar beneden en veroorzaakte het een flinke deuk in het dak. "Het leek wel alsof er iets instortte", zegt Monique Schoenmakers tegen Omroep Brabant. "Een deel van het dak bleek stuk. Ook in de onderliggende spaanplaat zit een gat", vertelt de vrouw:

Enkele keren per jaar valt er ijs vanaf een vliegtuig naar beneden in de bewoonde wereld. Dat gebeurt bijvoorbeeld als de temperatuur in de lucht toeneemt of als het landingsgestel uit wordt geklapt.

In 2010 kreeg een man in Zwolle nog een brok blauw ijs door de voorruit van zijn auto. Dat kwam waarschijnlijk door een lek in de afdichting van de spoeltank van een overvliegend vliegtuig.

In bijna alle bekende gevallen in Nederland gebeurde het op plekken die zich onder vliegroutes bevinden, zegt sterrenkundige Theo Jurriens van de Rijksuniversiteit Groningen.

Vijf vliegtuigen per uur

"Soms komen hier wel vier of vijf vliegtuigen per uur over. Je zal maar zo'n ijsklomp op je hoofd krijgen, dan kun je het niet meer navertellen", zegt Schoenmakers.

Er is voor zover bekend in Nederland nog nooit iemand gewond geraakt door vallend ijs uit een vliegtuig. Of het ijs afkomstig is van een vlucht van het nabijgelegen Eindhoven Airport is niet duidelijk: "Wij kunnen nooit precies herleiden of dit gebeurd is. Wij hebben er in ieder geval geen enkele informatie over."

In Chicago hebben vorige week honderden vogels zich te pletter gevlogen tegen de ramen van een conferentiecentrum. De combinatie van onder meer de jaarlijkse vogeltrek, de ligging van het centrum en specifieke weersomstandigheden bleek fataal.

"Zoiets heb ik in veertig jaar niet gezien", zegt vogelaar David Willard. Hij ontdekte de dode dieren toen hij 's avond een rondje deed langs het McCormick Place Lakeside Center aan het Michiganmeer. Hij vindt daar wel vaker vogelkadavers, omdat er veel glas in het gebouw is gebruikt. De vogels zien dat niet en knallen dan op volle snelheid tegen de pui.

"Het was een heel tapijt van dode vogels", zegt Willard. In totaal verzamelde hij 964 dode exemplaren van 33 verschillende soorten, voornamelijk geelstuitzangers, roodborstkardinalen en palmzangers. "Normaal vind je er misschien vijftien, maar dit is een schokkende uitschieter." Willard trof ook tachtig verdwaasde vogels aan.

Een samenloop van omstandigheden was verantwoordelijk voor de fatale vlucht. Zo is de vogeltrek dit jaar laat op gang gekomen vanwege het warme weer van de afgelopen maanden, maar begonnen de vogels er juist nu massaal aan vanwege een noordelijke wind. Door laaghangende bewolking werden ze dichter naar de grond gedreven.

Het gebouw zal de diertjes bovendien verward hebben: trekvogels navigeren op de sterren en de fel verlichte ramen trok hen aan.

"Dit komt helaas veel vaker voor", zegt Matt Igleski van vogelbeschermingsorganisatie Audubon. "Je ziet het in elke grote stad in de lente en herfst. Dit was één catastrofale gebeurtenis, maar zo gaat het altijd."

Experts schatten dat er in de VS jaarlijks zeker 350 miljoen vogels op trektocht doodgaan na een botsing met een ruit. Willard: "Dan pak je zo'n roodborstkardinaaltje op en weet: als dat gebouw in Chicago er niet was geweest, had deze gewoon de winter in de Andes doorgebracht."

Natuurbeschermers hebben richtlijnen opgesteld om vogelbotsingen te voorkomen. Architecten wordt gevraagd ruiten patronen te geven, zodat vogels het als glas kunnen herkennen. Verder kunnen gebruikers lichten uitdoen, gordijnen ophangen en het helpt om geen planten direct voor het raam te plaatsen.

Het McCormick-conferentiecentrum laat weten verdrietig te zijn over het incident; naar eigen zeggen doet het al veel voor vogels. Zo is er op het terrein een reservaat en gaan de lichten van het gebouw uit als er niemand is. Het centrum gaat in gesprek met experts "om nog betere oplossingen" te vinden.

Op de A2 bij Boxtel heeft de politie vannacht een levend schaap gevonden in de kofferbak van een auto. Het dier bleek afkomstig van een kinderboerderij in Eindhoven.

Het schaap zat in een auto met een Duits kenteken en werd gevonden tijdens een controle, schrijft Omroep Brabant. Daarop werd de dierenambulance gewaarschuwd, die het dier heeft opgevangen. Het schaap bleek ongedeerd. "We hebben zoiets nog niet eerder meegemaakt", schrijft de Dierenambulance Brabant-Noordoost op Facebook.

Omdat het schaap een geregistreerd Nederlands oormerk in haar oren had met een duidelijk nummer, kon achterhaald worden waar het dier vandaan kwam. Volgens de dierenambulance is het schaap vanwege het tijdstip waarop het dier is gevonden, vannacht naar een opvangcentrum in Ravenstein gebracht. Vanmiddag wordt het schaap weer teruggebracht naar de kinderboerderij. De politie onderzoekt waarom het dier in de kofferbak van deze auto lag.

De beheerder van de kinderboerderij laat aan Omroep Brabant weten dat hij zo'n ontvoering nog niet eerder heeft meegemaakt sinds hij beheerder is. "Maar in het verleden is dit weleens gebeurd", weet hij. De andere schapen die op de kinderboerderij staan, worden binnenkort verplaatst naar een andere locatie. "Daar staat een hoger hek om de weide heen."

De Peruaanse politie heeft op verzoek van de Amerikaanse justitie een 33-jarige man opgepakt die wordt verdacht van meer dan 150 valse bommeldingen. De man uit Lima stuurde dreigmails uit naam van minderjarige meisjes als zij hem geen naaktfoto's wilden sturen.

Volgens de FBI heeft de man tussen 15 en 21 september meer dan 150 bommeldingen gedaan in vijf Amerikaanse staten. Als doelwit koos hij scholen, vliegvelden, synagogen, ziekenhuizen en een winkelcentrum. Duizenden mensen werden geëvacueerd en het vliegverkeer raakte ernstig verstoord door de acties.

"Dit heeft de hulpdiensten veel tijd en geld gekost en velen door heel het land beangstigd", reageerde de Amerikaanse aanklager. Hij sprak verder van een "zieke poging wraak te nemen op tienermeisjes".

Bloedbad

De bommeldingen bleken namelijk wraakacties tegen minderjarige meisjes die hij online had ontmoet. De man deed zich voor als een 15-jarige jongen om naaktfoto's van hen te krijgen. Als ze weigerden die op te sturen, zette hij hun telefoonnummer of internetadres onder de dreigmails die hij verstuurde.

"De bommen die ik in het gebouw heb geplaatst zullen over een paar uur ontploffen", mailde hij bijvoorbeeld een synagoge in de staat New York op de joodse gedenkdag Rosj Hasjana. "Veel mensen zullen in een poel van bloed eindigen."

De FBI kon uit het IP-adres waarmee de bedreigingen waren verstuurd afleiden dat de meldingen niet daadwerkelijk van de meisjes kwamen, maar door de Peruaan waren verstuurd. De man kan 5 jaar cel krijgen voor de valse meldingen, en nog eens 30 jaar voor de uitbuiting van minderjarigen.

Het was een van de bekendste bomen van Groot-Brittannië: de Sycamore Gap Tree, ook wel de Robin Hood-boom genoemd. Vanochtend ontdekten wandelaars tot hun verbijstering dat de tweehonderd jaar oude esdoorn was omgezaagd. Een 16-jarige jongen is aangehouden voor de vernieling.

De publieke verontwaardiging is groot. De Sycamore Gap Tree in het Noord-Engelse Northumberland werd jaarlijks door duizenden toeristen bezocht en was in 2016 nog tot boom van het jaar gekozen door een Britse bosbeschermingsorganisatie. De eenzame esdoorn was vooral bekend vanwege de iconische plek waar hij stond: pal naast de Romeinse Muur van Hadrianus en midden in een kleine vallei, wat magische plaatjes opleverde.

Dat wisten ook de makers van de film Robin Hood: Prince of Thieves uit 1991, die de Sycamore Gap lieten figureren in een prominente scene in de film, inclusief de boom. Sindsdien ging de esdoorn ook als 'Robin Hood Tree' door het leven. Tot vandaag.

Op foto's die vanochtend zijn gemaakt is op te maken dat de boom opzettelijk met een motorzaag is geveld. De autoriteiten riepen bezoekers op weg te blijven zodat ze sporen konden veiligstellen. Een lokale gezagsdrager sprak van "een aanval op een van de beroemdste bomen" van het land. "Iedereen is in shock."

Vanmiddag werd bekend dat de politie een 16-jarige verdachte heeft aangehouden voor het vandalisme. Hij is opgepakt op verdenking van het opzettelijk veroorzaken van schade aan de boom. Hij wordt vastgehouden en werkt mee met het onderzoek, liet een woordvoerder weten. Wat het motief was om de boom te lijf te gaan, is niet bekend.

"Dit is een wereldberoemde plek", aldus de politiewoordvoerder. "Dit vandalisme heeft begrijpelijkerwijs voor een grote schok en veel woede gezorgd. Deze boom was een icoon en een bron van vreugde voor zoveel bewoners en toeristen. Dit is een ongelooflijk droevige dag."

Een biertje, borrel of Antarctische cocktail bestellen mag vanaf zondag niet meer op onderzoekstation McMurdo. De grootste Zuidpoolbasis legt het schenken van alcohol aan banden na berichten over grensoverschrijdend gedrag. Een woordvoerder ontkent echter een direct verband hiertussen.

Met ongeveer 250 bewoners in de poolwinter en ruim 1000 in de zomer is McMurdo de grootste nederzetting op Antarctica. De Amerikaanse basis werd in 1956 opgericht op 3500 kilometer van Nieuw-Zeeland en telt tegenwoordig ruim honderd gebouwen, drie vliegvelden en de meest zuidelijke haven ter wereld.

Het Amerikaanse persbureau AP schreef vorige maand dat veel vrouwen zich onveilig voelen op de poolbasis. In een rapport noemde een jaar geleden 72 procent van de vrouwen grensoverschrijdend gedrag daar een probleem, 59 procent gaf aan dit zelf te hebben meegemaakt.

Machocultuur

Zo sprak AP een vrouw die moest blijven samenwerken met de man die haar had betast omdat niemand anders zijn werk kon overnemen. Een andere vrouw werd ontslagen door de vriendin van de man die ze kort daarvoor had beschuldigd van aanranding.

Een derde vrouw werd bedreigd door een collega die thuis al een contactverbod had gekregen voor zijn ex-vrouw. Leidinggevenden verzochten haar geen aanklacht in te dienen, omdat dat een internationaal incident kon veroorzaken vanwege hun verschillende nationaliteiten en de onduidelijke jurisdictie.

Slachtoffers spreken van een machocultuur op de basis omdat 70 procent van de aanwezigen man is. Wat niet helpt zijn de afgelegen ligging, het gebrek aan contact met de buitenwereld en het ontbreken van een volwaardige politiedienst: er is slechts één waarnemend veldwachter en geen cel.

Om de misstanden tegen te gaan, kondigde McMurdo al betere voorlichting aan, naast verscherpt toezicht en een betere registratie van klachten. Ook wordt er gewerkt aan beter internet via satellieten om het gevoel van isolatie bij bewoners te verminderen.

Aanstaande zondag komt daar dus een schenkverbod bij. De recreatieruimte Coffee House wordt geheel alcoholvrij. In de twee bars, Gallagher's en Southern Exposure, mag alleen drank worden geschonken die gasten zelf meebrengen. Op McMurdo heeft iedereen een wekelijks alcoholrantsoen van achttien biertjes, drie flessen wijn of 750 milliliter sterke drank.

De National Science Foundation ontkent dat het besluit een reactie is op de verhalen over wangedrag. Een woordvoerder zegt dat de maatregel het algemene moreel en welzijn ten goede moet komen nu het inwonertal van McMurdo weer zal gaan groeien, met de zomer op het zuidelijk halfrond in aantocht.

De vrouwen die AP sprak zijn niet onverdeeld positief over de stap. "Wat mij overkwam gebeurde onder werktijd, zonder enige alcohol", reageert Britt Barquist, die werd betast door een collega. "Dit nieuwe beleid zal zulke gevallen niet voorkomen."

In het rapport over de wantoestanden werd ook al gewaarschuwd alcohol niet de schuld van alles te geven. "De problemen beginnen al buiten de bar", wordt een anonieme medewerker geciteerd. "Het begint onder werktijd, in de slaapzaal, onderweg naar de basis, in Christchurch zelfs", verwijzend naar het beginpunt van de reis naar Antarctica. "Dit is een systeemprobleem door het gedrag, niet de alcohol."

De Amerikaanse piloot die afgelopen zondag zijn straaljager kwijtraakte na gebruik van zijn schietstoel blijkt alarmnummer 911 te hebben gebeld om hulp te krijgen. Het telefoongesprek met de verblufte centralist is vrijgegeven door de politie.

"Mevrouw, er is een militair vliegtuig neergestort. Ik ben de piloot. De hulpdiensten moeten worden ingeschakeld", zegt de beller in het telefoontje. "Ik heb geen idee waar het vliegtuig is. Dat zal ergens zijn neergestort, ik heb mijn schietstoel gebruikt."

Luister hier het gesprek tussen de piloot en het alarmnummer:

Het is nog altijd niet bekendgemaakt waarom de piloot besloot zijn vliegtuig te verlaten boven de staat South Carolina. Het Amerikaanse leger was de F-35, ook bekend onder de naam JSF, meer dan een dag lang kwijt. Hij bleek uiteindelijk 100 kilometer verderop te zijn neergestort op een akker.

Parachute

De piloot kwam nagenoeg ongedeerd met zijn parachute neer in de tuin van een woning bij Charleston. De verbaasde bewoner belde daarop met hem het alarmnummer. "We hebben hier een piloot die in mijn achtertuin is geland. Kunnen we een ambulance krijgen, alstublieft?"

De piloot voegt eraan toe dat hij ogenschijnlijk niet ernstig gewond is, maar wel wat schrammetjes heeft en last van zijn rug.

De vrouw aan de andere kant van de lijn klinkt ongelovig terwijl ze meer informatie probeert in te winnen. Op haar vraag waarom de piloot zijn straaljager verlaten heeft antwoordt hij slechts "problemen met het toestel". Ze reageert ontkennend op zijn vraag of er al berichten over een crash zijn.

Doorgevlogen

Er is veel kritiek dat defensie een dag lang een hypermodern toestel van 75 miljoen euro kwijt was en de straaljager blijkbaar tientallen kilometers kon doorvliegen zonder inzittende. Een defensiewoordvoerder speculeert dat de moderne technologie aan boord daar misschien aan bijgedragen heeft: het vliegtuig is ontworpen om stabiel door te vliegen als een piloot niet aan de besturing komt. Dat voorkomt een crash als de vlieger onwel wordt.

Daarnaast is de F-35 uitgerust met de nieuwste stealth-technologie, die het toestel moeilijk te volgen maakt voor de radar. Bovendien wordt uit voorzorg de transponder uitgezet als de piloot het toestel in de lucht verlaat, om het de vijand moeilijker te maken het toestel te vinden.

Hij heet Barry, is 150 miljoen jaar oud, ruim twee meter hoog en vijf meter lang. Binnenkort gaat hij in een veilinghuis onder de hamer.

Barry is een camptosaurus, een plantenetende dinosauriër die leefde in het Juratijdperk. Zijn skelet werd in de jaren 90 ontdekt in de Amerikaanse staat Wyoming door paleontoloog Barry James, die hem vervolgens Barry noemde.

James begon de restauratie van het skelet, later nam een Italiaans bedrijf (gespecialiseerd in het restaureren van fossielen) de klus over.

Volgens kenners verkeert het skelet in een uitzonderlijk goede staat. "Het is een zeer goed bewaard gebleven exemplaar, wat vrij zeldzaam is", zegt Alexandre Giquello van het Parijse veilinghuis Hotel Drouot, waar de veiling wordt gehouden. "De schedel is voor 90 procent compleet en de rest van het skelet is voor 80 procent compleet."

De veiling van Barry is op 20 oktober. Het Parijse veilinghuis verwacht een opbrengst tussen de 800.000 en 1, 2 miljoen euro.

In het verleden zijn dinoskeletten geveild voor meerdere miljoenen. Eerder dit jaar leverde de veiling van een dinosaurusskelet, samengesteld uit driehonderd botten van verschillende Tyrannosaurus rex-botten, bijna 5 miljoen euro op.

Twee jaar geleden werd het grootse Triceratopsskelet dat ooit werd gevonden geveild voor bijna 7 miljoen euro.

Een basisschooljuf die op eigen houtje met haar klas een dagje naar de Efteling ging, is daar terecht voor ontslagen, heeft de rechtbank van Amsterdam bepaald. De docent vocht het ontslag aan omdat het uitje volgens haar goed bedoeld was. Het leek haar leuk om de kinderen, "veelal uit kansarme gezinnen", te verrassen met het dagje pretpark.

De lerares van de Professor Dumontschool uit Amsterdam-Zuidoost was eerder al naar de directie van de school gestapt, om te vragen of ze de kinderen mocht meenemen naar de Efteling. De directeur vond dat te duur en besloot dat het beter zou zijn als de groep naar de Space Expo in Noordwijk zou gaan.

'Onaanvaardbaar risico'

Daar heeft de lerares, die ruim twee jaar in dienst was, niet naar geluisterd. Zonder dat ze de schooldirectie op de hoogte stelde, vertrok ze op 10 maart toch met haar klas naar de Efteling. Ze deed dat samen met een externe begeleider, die de extra kosten dekte, in twee van andere scholen geleende busjes. De rechtbank vindt dat er daarmee sprake was van een "onaanvaardbaar risico" en een "onverzekerde situatie".

Enkele dagen later deed de juf verslag van het schoolreisje in de nieuwsbrief van de school. Ze schreef over een excursie naar de Space Expo, waarbij ze de indruk wekte dat de leerlingen daar ook echt waren geweest. In de rechtbank zei ze hierover dat ze "nooit de intentie" had om directie en ouders "voor te liegen".

Wel had ze de kinderen gevraagd niks over het uitje te verklappen aan ouders, broertjes of zusjes. Op de zitting werd duidelijk dat dat niet altijd gelukt was: een kind had klappen gekregen omdat het in de ogen van de ouder maar "bleef liegen over een bezoek aan de Efteling".

Boete

Het bedrog kwam aan het licht toen er een boete binnenkwam voor te snel rijden op de A2, voor een van de twee geleende busjes. Over dat deel van de A2 kom je niet als je naar de Space Expo rijdt vanuit Amsterdam.

Uiteindelijk biechtte de vrouw in een gesprek met de HR-afdeling de leugens op, waarna de school haar drie dagen later op staande voet ontsloeg. Dat besluit blijft nu dus in stand.

De Nederlandse onderzoeker Wijnand van Tilburg, werkzaam in het Britse Essex, heeft een Ig Nobelprijs gewonnen in de categorie educatie, voor zijn onderzoek naar verveling onder studenten en docenten. Hij ontdekte dat studenten verveelder waren wanneer hun docent zich ook stond te vervelen.

De Ig-Nobelprijzen worden jaarlijks toegekend voor verrassende en ludieke onderzoeken die zijn gepubliceerd in erkende wetenschappelijke tijdschriften. Het is de bedoeling dat de winnende onderzoeken aanzetten tot lachen en nadenken. De Ig Nobelprijzen worden altijd vlak voor de bekendmaking van de echte Nobelprijzen uitgereikt door het humoristische tijdschrift Annals of Improbable Research.

'Voorkomen verveling belangrijk'

Uit het onderzoek van Van Tilburg blijkt dat verveling ook te maken heeft met verwachtingen Als studenten lage verwachtingen hebben voor een les, dan zullen ze zich in die les ook meer vervelen dan wanneer ze er met goede verwachtingen naartoe gaan.

"Verveling kan studentenuitval en slechter presteren veroorzaken, en soms heeft het langetermijngevolgen zoals agressie en depressie. Het voorkomen ervan is dus belangrijk", vertelt Van Tilburg aan de NOS.

De online ceremonie was gisteravond al te zien op YouTube, de fysieke uitreikingen zijn in november. Wetenschapper Van Tilburg is verrast dat hij in de prijzen is gevallen. "We wisten wel dat de prijs bestond, maar toch kwam hij voor ons uit de lucht vallen."

Een andere opvallende winnaar valt in de categorie natuurkunde. Een Europees team van onderzoekers bestudeerde in hoeverre de samenstelling van oceaanwater wordt beïnvloed door de seksuele activiteit van ansjovis. In de categorie literatuur won een onderzoek naar de vraag waarom woorden raar gaan klinken als je ze vaak herhaalt.

Neusharen

Een Amerikaans-Aziatisch team kreeg de prijs in de categorie geneeskunde. Ze telden bij twintig stoffelijke overschotten hoeveel neusharen mensen hebben. Ze wilden er zo achter komen of er groepen mensen zijn met een verhoogd risico op neusontsteking.

In de categorie communicatie won een team dat bestudeerde wat er omgaat in het brein van mensen die goed achterstevoren kunnen praten. De categorieën zijn niet elk jaar hetzelfde, zoals bij de echte Nobelprijzen.

10 biljoen Zimbabwaanse dollar

Het is het vierde jaar op rij dat een Nederlandse onderzoeker in de prijzen valt. De winnaars gaan naar huis met een biljet van 10 biljoen Zimbabwaanse dollar, dat tegenwoordig jammer genoeg bijna niks meer waard is. "Wat ik er mee ga doen weet ik nog niet", vertelt Van Tilburg grappend. "Ik denk dat ik hem gewoon aan mensen ga laten zien."

The Truth is out there, maar niet in het Mexicaanse Congres. Wetenschappers laten niets heel van de beweringen die daar tijdens een hoorzitting werden gedaan bij een presentatie over "wezens die geen deel uitmaken van de evolutie op aarde".

De Mexicaanse 'ufoloog' José Jaime Maussan presenteerde op de bijeenkomst twee kisten met volgens hem de gemummificeerde resten van bizarre wezentjes met drie vingers en langgerekte hoofden. Duidelijk valt E.T. erin te herkennen. Wetenschappers hebben volgens Maussan vastgesteld dat dertig procent van hun dna-materiaal niet te herleiden is.

"Dit is het toppunt van bewijs", beweerde hij gisteren tegenover de parlementariërs. "Als het dna laat zien dat het niet om mensen gaat en niets anders ter wereld ziet er zo uit, dan moeten we dat aanvaarden." Van buitenaards leven wilde hij nog net niet spreken. Het krasse verhaal werd al snel wereldwijd opgepikt, ook door serieuze nieuwsmedia.

'Niet serieus nemen'

Wetenschappers reageren uitermate sceptisch op de presentatie, zoals bijvoorbeeld emeritus hoogleraar theoretische sterrenkunde Vincent Icke van de Universiteit Leiden. Gevraagd hoe serieus de onthulling moet worden genomen luidt zijn korte antwoord: "Nou, niet."

"Ik denk dat er geen enkele wetenschapper in het parlement van Mexico zit. Dit hoeven we echt niet serieus te nemen", is zijn oordeel.

De beroemde Britse natuurkundige Brian Cox denkt dat een eventueel mysterie makkelijk op te lossen valt. "Stuur een monster in voor een dna-test of vraag de plaatselijke universiteit en je weet het binnen tien minuten."

Cox heeft een probleem met het traditionele beeld van aliens als kleine, groene mannetjes. "Ze zijn echt veel te menselijk. Het is zeer onwaarschijnlijk dat intelligent leven op een andere planeet zich zou ontwikkelen zoals wij."

Universiteit neemt afstand

Maussan zegt dat hij de mummies in 2017 heeft gevonden in de buurt van het Peruaanse Nazca. Die locatie is beroemd onder ufo-liefhebbers vanwege prehistorische landschapslijnen: de ingewikkelde dierpatronen daar van tientallen meters groot zouden volgens hen wel eens met buitenaardse hulp gemaakt kunnen zijn.

De mummies zouden diep onder de grond zijn aangetroffen in een kiezelaardemijn. Uit onderzoek is volgens Maussan gebleken dat ze tussen de 700 en 1800 jaar oud zijn.

Wat zijn claim er niet geloofwaardiger op maakt is dat de Peruviaanse autoriteiten in datzelfde jaar al eens zijn beweringen hebben laten toetsen. De conclusie luidde toen dat het poppen van recente makelij waren die met papier en lijm waren bedekt om huid na te bootsen. Omdat Maussan toen geen presentatie gaf, is het niet duidelijk of het nu om dezelfde figuurtjes gaat.

Daarnaast haastte een Mexicaanse universiteit zich van de presentatie te distantiëren. Maussan beweerde samen te werken de Universidad Nacional Autónoma de México, maar in een persbericht wordt verhelderd dat die alleen een opdracht tot koolstofdatering heeft uitgevoerd. De onderzoekers kregen daarvoor 0,5 gram materiaal zonder te weten waar dat vandaan kwam. "Wij trekken totaal geen conclusies over de herkomst van deze monsters."

NASA

Geconfronteerd met alle kritiek zegt parlementariër Sergio Gutiérrez Luna van de regeringspartij dat het belangrijk is te luisteren naar "alle uitingen, alle meningen". Hij benadrukt dat het Congres geen standpunt inneemt. "We hebben onze gedachten, onze zorgen en zullen hierover in gesprek blijven". zei hij.

De zitting in Mexico kwam een dag voordat NASA een rapport presenteert over hoe er het beste onderzoek kan worden gedaan naar fenomenen die van buitenaardse origine lijken te zijn. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie liet al doorschemeren dat er te weinig concrete voorvallen zijn vastgelegd om wetenschappelijke conclusies te trekken.

Toch is dit een presentatie waar sterrenkundige Icke wel op zit te wachten. Hij verwacht dat de onderzoekers zullen opsommen hoe sommige ufowaarnemingen zijn te verklaren. Misschien was dat mysterieuze verschijnsel in de lucht wel gewoon moerasgas, een weerballon of de planeet Venus. "En ik vermoed dat ze dan ten slotte nog zullen zeggen: er zijn nog andere dingen, daar zijn we nog mee bezig."

'Onverklaarbaar' wil hij die fenomenen zeker niet noemen, liever 'nog niet verklaard'. "Een onverklaarbaar verschijnsel zijn we nog nooit tegengekomen", legt hij uit. "Maar het is denkbaar dat ons mensenbrein niet in staat is om bepaalde dingen te begrijpen. Dat moeten we voor mogelijk houden."

Een Amerikaanse fabrikant haalt pittige chips uit de handel na de dood van een 14-jarige jongen in Massachusetts. Zijn familie is ervan overtuigd dat het eten van de extreem pikante snack hem fataal is geworden.

De tortillachip werd per stuk verpakt verkocht voor 10 dollar in een doos gevormd als een lijkkist, versierd met doodshoofden, gifslangen en Magere Hein. Consumenten worden onder de naam One Chip Challenge uitgedaagd hun reactie te filmen als ze het zoutje eten en zolang mogelijk niks te eten of drinken.

Voor de chips worden de Carolina Reaper en Naga Viper pepers gebruikt, die 1,7 en 1,4 miljoen scoren op de Scovilleschaal van pittigheid. Op diezelfde schaal zit tabasco rond de 5000 en halen jalapeño's 10,000, wat betekent dat er zoveel lepels water nodig zijn om de smaak van één lepel te verhullen.

Op de verpakking staan waarschuwingen dat het product alleen bedoeld is voor volwassenen en gebruik is afgeraden bij zwangerschap. Er wordt aangedrongen medische hulp te zoeken bij flauwvallen, langdurige misselijkheid of als ademhalen moeilijk wordt.

Op school gegeten

De 14-jarige Harris Wolobah uit Worcester had volgens zijn moeder de chip afgelopen vrijdag van een klasgenoot gekregen. Hij was op school misselijk geworden, maar leek beter toen hij naar huis ging. Later die middag werd hij bewusteloos op zijn kamer aangetroffen. Hij werd kort daarna in het ziekenhuis doodverklaard.

Hoewel een autopsie nog de precieze doodsoorzaak moet vaststellen zijn de nabestaanden ervan overtuigd dat de chip tot zijn dood leidde. De jongen was volgens hen verder in prima gezondheid.

Er zijn al eerder mensen in het ziekenhuis opgenomen na het eten van de chips, onder wie andere kinderen. Zo moest er een ambulance langs bij zeven kinderen in Minnesota die op school de challenge hadden uitgevoerd en belandden drie leerlingen uit Californië in het ziekenhuis.

Terugroepactie

Volgens artsen veroorzaakt de stof capsaïcine in de chips een brandend gevoel en tinteling in de mond, maar kan het in extreme gevallen ook tot hartritmestoornissen leiden.

Fabrikant Paqui, dochterbedrijf van snoepgigant Hershey, zegt diep bedroefd te zijn over de dood van de jongen. Het bedrijf stelt dat het product voldoet aan voedselveiligheidseisen en de verpakking benadrukt dat het voor volwassenen bedoeld is. Omdat toch steeds meer kinderen de chips eten, is besloten tot de terugroepactie.

Europese variant

In Europa zijn ook chips te koop die als de allerheetste ooit worden aangeprezen. Een fabrikant daarvan, Hot Chip, wijst erin een reactie aan de NOS op dat het productieproces hiervan anders is dan in de VS: "Paqui stopt de pepers in het deeg, niet aan de buitenkant zoals gebruikelijk. Daardoor blijft hun product lang pittig in je maag, in plaats van je mond."

Het bedrijf zegt in Europa al jaren dezelfde samenstelling te hebben zonder grote problemen. "Dit product is al jarenlang zonder ongelukken gegeten door miljoenen", schrijft de woordvoerder in zijn reactie. "De reactie van mensen op pikant eten lijkt eng en gek, maar we hebben nog nooit iets gehoord over ernstige medische incidenten."

Desalniettemin is het bedrijf van plan op de waarschuwingslabels nog duidelijker te maken dat consumptie door kinderen niet de bedoeling is, "om soortgelijke incidenten te voorkomen". De woordvoerder vult aan dat melk, brood of een ijsje verlichting kan bieden.

Een yogales in de Engelse kustplaats Chapel St Leonards is bruut verstoord door de politie. Voorbijgangers hadden de politie gebeld omdat ze door het raam van een horecagelegenheid meerdere lichamen hadden zien liggen onder dekens. Ze zeiden dat ze een "rituele massamoord" vermoedden.

Agenten rukten massaal uit en bestormden het pand. Ze troffen een nietsvermoedende yogalerares aan, plus zeven leerlingen.

"Ik dacht eerst aan een grap", zegt yogalerares Millie Laws tegen de BBC. Maar toen legde ze het verband met twee mensen die ze even eerder voor het raam had zien staan. "Ik denk dat hun fantasie op hol is geslagen."

Kaarslicht, cape, trommel

De 22-jarige Laws zegt dat de leerlingen onder een deken lagen met hun ogen dicht. De ruimte was alleen verlicht door een paar kaarsen. De lerares zelf liep gehuld in een cape om de leerlingen heen, zacht slaand op een trommel.

Bij nader inzien snapt Laws wel dat de passanten iets ernstigs vermoedden. "De leerlingen lagen er zo rustig, fijn en ontspannen."

'Met goede intenties'

De politie zegt in een reactie dat het alarmerende telefoontje werd gepleegd "met goede intenties" en laat de zaak rusten. "We zijn blij dat iedereen veilig bleek te zijn", zegt een woordvoerder.

Het café waar de yogales werd gegeven kan wel lachen om het incident, blijkt uit een verklaring op Facebook. Toekomstige pottenkijkers worden gerustgesteld. "Wees er alstublieft op bedacht dat er bij ons 's avonds vaak yogalessen zijn. We hebben niets te maken met rare sektes."

Wetenschappers zijn erin geslaagd om een kunstmatig embryo van een mens te creëren. Een allereerste vorm van leven, zonder gebruik te maken van sperma, eicellen of een baarmoeder. De onderzoekers hopen met hun 'model-embryo' meer te weten te komen over de allereerste, cruciale fase in de ontwikkeling van een mensenleven. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

De wetenschappers verbonden aan het Weizmann Institute of Science in Israël gebruikten stamcellen om iets te maken dat sterk lijkt op een menselijk embryo. Het lukte ze vervolgens om het in het lab te laten uitgroeien tot een verzameling cellen dat dezelfde eigenschappen laat zien als een embryo van veertien dagen oud.

Zelfs de cellen die het hormoon aanmaken dat bij zwangerschapstesten wordt gebruikt, waren aanwezig. Toen de wetenschappers een commerciële zwangerschapstest gebruikten, gaf die een positief resultaat.

Stamcellen herprogrammeren

De ontwikkeling is mogelijk door een nieuwe techniek van een van de onderzoekers van het project. Daarmee kunnen de stamcellen zo geherprogrammeerd worden dat ze kunnen veranderen in elk type cel. Met chemicaliën zorgden de wetenschappers ervoor dat deze stamcellen omgezet worden naar de vier typen cellen die te vinden zijn bij een embryo.

In deze video zie je het hormoon dat in zwangerschapstests wordt gebruikt (groen) en de buitenste laag die de placenta wordt (roze):

Onder geoptimaliseerde, specifiek ontwikkelde omstandigheden werden deze cellen bij elkaar gemixt en wachtten de onderzoekers af wat er zou gebeuren. "Een embryo is per definitie zelfsturend: we hoeven het niet te vertellen wat het moet doen", aldus Jacob Hanna, een van de wetenschappers.

Dat lukte dus, uiteindelijk tot een model dat gelijk is aan dat van een embryo van veertien dagen. Dat is het moment waarop de ontwikkeling van organen op gang komt.

Kennis over de start van het leven

Daarmee biedt het model een ethisch verantwoorde manier om meer te weten te komen over de allereerste fases van een mensenleven. Dat is tot nu toe namelijk nog redelijk een mysterie: er is nog maar weinig kennis over, zegt het team van wetenschappers achter het model.

Dat komt omdat onderzoek met echte embryo's juridisch, ethisch en technisch gezien lastig en beladen is. Een kunstmatig ontwikkeld embryo als deze maakt meekijken bij de allereerste ontwikkelingsfase makkelijker.

De hoop is dat met het model verklaard kan worden hoe verschillende cellen ontstaan, hoe organen worden opgebouwd, en ook vooral om te zien hoe en waarom het in die cruciale eerste fase soms misgaat. Bijvoorbeeld door erfelijke of genetische ziekten. Ook zouden medicijnen kunnen worden getest zonder een zwangerschap in gevaar te brengen.

De kunstmatige ontwikkelde embryo heeft nu al nieuwe inzichten opgeleverd om miskramen te voorkomen. De onderzoekers ontdekten dat andere delen van het embryo zich niet kunnen vormen als het niet wordt omhuld door placentavormende cellen.

Drie mensen zijn van een catamaran gered in de Koraalzee ten oosten van Australië nadat hun zeilboot meerdere keren door haaien was aangevallen. Het vaartuig liep forse schade op.

Volgens Australische media waren er twee Russen en een Fransman aan boord die bezig waren aan een zeiltocht rond de wereld. Ze waren in hun catamaran genaamd Tion onderweg van Vanuatu naar Australië.

De Australische reddingsbrigade AMSA kwam in actie toen de passagiers van de zeilcatamaran een noodsignaal hadden uitgezonden via een radiobaken, afgelopen nacht om 01.30 uur lokale tijd. De catamaran bevond zich toen 835 kilometer van de Australische stad Cairns. "De zeilers zeiden dat bij haaienaanvallen grote stukken van hun catamaran waren afgebroken", zegt een woordvoerder van de brigade.

'Ontzettend veel geluk'

Beide rompen, de drijvende delen van de catamaran, waren beschadigd door de haaienaanvallen, zegt de reddingsdienst. De autoriteiten vroegen assistentie aan een autotransportschip in de buurt, de Duging Ace. De bemanning van het schip redde de drie opvarenden van de onbestuurbare, half zinkende catamaran. Ze zijn via een ladder aan boord geklommen. Ze worden naar Brisbane gebracht, waar ze donderdag zullen aankomen.

De Australische reddingsdienst AMSA verspreidde via X, voorheen Twitter, beelden van de beschadigde catamaran en wees naar aanleiding van het incident op het belang van een radiobaken aan boord.

De woordvoerder van AMSA benadrukte dat de drie zeilers "ontzettend veel geluk" hebben gehad dat het vrachtschip zo dicht in de buurt was. "De oceaan is zo enorm, het gebeurt zelden dat er een schip in de buurt is bij een noodsignaal op volle zee."

Bij de laatste inspectie van hun catamaran in Vanuatu, eind augustus, hadden de drie zeezeilers bijtsporen gevonden van een kleine haaiensoort, meldden ze op de site van de Russian Geographical Society. Toen voegden ze eraan toe dat het "goed was dat ze niet genoeg kracht hadden om door het materiaal heen te bijten".

Buurtbewoners in de Rotterdamse wijk Charlois hebben afgelopen weekend samen gezocht naar 600 euro contant geld dat in een ondergrondse vuilcontainer was beland.

Een jong meisje had het geld in huis gevonden en het in een lege doos gestopt, schrijft Rijnmond. De ouders hebben die vervolgens weggegooid, waarna het geld in de container aan de Van Eversdijckstraat is beland. Op camerabeelden die in huis waren gemaakt, zagen de ouders wat er was gebeurd.

Uiteindelijk moest er een vuilniswagen aan te pas komen om de container omhoog te takelen. De chauffeur van de reinigingsdienst haalde één voor één alle vuilniszakken uit de wagen. Buren trokken handschoenen aan en gingen vervolgens op zoek naar de doos met geld.

Applaus

"Veel mensen hebben geholpen. Er stonden maar liefst twintig mensen bij", zegt restauranteigenaar Ziyaettin Karacan. Uiteindelijk werd het doosje gevonden. "Mensen gingen allemaal applaudisseren en juichen. Dat was leuk", zegt een van de helpers. "Heel de straat was uitgelopen", aldus een andere buurvrouw.

De 600 euro bleek bedoeld voor de huur en was daarom apart gezet. "We waren echt gestrest", aldus een oudere dochter van het gezin. "We laten het geld niet meer op de tafel liggen."

Een Brit die in 2006 met een kenner van de muziekindustrie werd verward, eist een vergoeding van de BBC omdat het YouTube-filmpje waarin hij te zien is miljoenen keren is bekeken. De 54-jarige man vindt dat hij recht heeft op het geld dat de Britse omroep ermee verdient.

Guy Goma solliciteerde in 2006 naar een IT-functie bij de Britse omroep. Hij meldde zich bij de receptie en kreeg het verzoek even plaats te nemen.

De redactie van BBC News 24 zat op dat moment op iemand met dezelfde voornaam te wachten, die iets over de financiële gevolgen van illegaal downloaden zou vertellen. Toen een redacteur van het programma "Guy" vroeg om mee te komen en er niemand anders opstond, veronderstelde Goma dat die oproep voor hem was en besloot hij mee te lopen.

Voor hij het wist, zat hij op een stoel in de studio naast presentator Karen Bowerman, verbaasd kijkend naar wat er om hem heen gebeurde.

Goma schrikt als Bowerman hem plotseling een vraag stelt:

Hij schrok zich een ongeluk, toen hij plotseling een vraag kreeg, maar probeerde deze zo goed mogelijk te beantwoorden. De opname ging de wereld over. "Ze gebruiken het al bijna twintig jaar en ik heb er geen cent voor gekregen", zei Goma in juni in een Britse podcast.

Het sollicitatiegesprek waarvoor hij kwam, heeft nooit meer plaatsgevonden. Goma bleef computertechnicus en werkt nu voor een instelling voor mensen met leerproblemen.

Een volwassen leeuw heeft zo'n twee uur op straat doorgebracht in de Pakistaanse stad Karachi. Tijdens de spits was het dier uit de auto van zijn eigenaar ontsnapt. Na een zoektocht is de leeuw in beslag genomen; het is verboden deze roofdieren in woonwijken te houden.

Het is nog onduidelijk hoe de leeuw heeft kunnen ontsnappen. Eenmaal buiten de auto stond het dier op een van de drukste straten van de miljoenenstad.

Aanvankelijk rende de leeuw de kelder van een gebouw binnen. Daarna liep hij op straat, waar grote files ontstonden. Het roofdier zorgde voor paniek, maar trok ook veel bekijks. Journalisten deden verslag van de situatie en talloze omstanders probeerden een glimp van de leeuw op te vangen.

"Onze teams haastten zich erheen en hebben het dier gered", zegt de Pakistaanse natuurbescherming:

Hoe het nu met de leeuw gaat is onbekend. Zijn eigenaar is opgepakt. In Pakistan worden leeuwen vaker als huisdier gehouden.

De Amerikaanse kustwacht heeft op de Bahama's een Duitser gered van een onbewoond eiland. De man was met zijn boot in de problemen gekomen en verbleef noodgedwongen drie dagen op Cay Sal, een onbewoond eiland tussen de Amerikaanse staat Florida en Cuba. Eerder meldde de kustwacht dat het om een Nederlander ging.

De reddingsactie vond vorige week al plaats, maar nu pas heeft de kustwacht bekendgemaakt dat de geredde man een 64-jarige Duitser is. Hij werd vanuit de lucht opgemerkt omdat hij lichtkogels afvuurde. Ook had hij groot 'SOS' in het zand geschreven.

De kustwacht dropte vervolgens vanuit de lucht eten, water en een radio om contact met de man te leggen. Hij kon uiteindelijk met een boot van de kustwacht worden opgepikt.

Op beelden is te zien dat hij ook een provisorisch verblijf voor zichzelf had gebouwd op het eiland.

Volgens een woordvoerder van de kustwacht is de redding een perfect voorbeeld van waarom mensen op hun boot de juiste veiligheidsvoorzieningen aan boord moeten hebben: "Als we de lichtkogel niet hadden gezien, had dit een stuk minder succesvol kunnen aflopen."

In de Iraakse hoofdstad Bagdad hebben de autoriteiten alle grote reclameschermen op straat uitgeschakeld. Aanleiding is een hack waarbij op een van de schermen porno was te zien.

Het display waarop de expliciete beelden werden vertoond, staat op een druk kruispunt in het centrum van de stad. Een anonieme bron vertelt aan persbureau AFP dat de pornovideo minutenlang te zien was voordat werd besloten om de stroomkabel door te knippen.

De hacker die de video op het scherm plaatste is gearresteerd. De man zou een conflict over geld hebben gehad met het bedrijf achter de displays. De schermen zijn buiten gebruik tot het onderzoek naar de hack is afgerond.

Oud-staatssecretaris Frans Weekers ontkent dat ambtenaren hem al in een vroeg stadium hebben gewaarschuwd voor een "bloedbad" onder ouders die kinderopvangtoeslag kregen. Voor de parlementaire enquêtecommissie Fraude en Dienstverlening zei hij dat hij juist meermaals heeft gepleit voor "proportionaliteit" bij het terugvorderen van bedragen bij ouders die hun eigen bijdrage niet hadden betaald.

Weekers reageerde op uitspraken eerder deze week van Dennis Blansjaar, die betrokken was bij het handhavings- en fraudebeleid van de Belastingdienst. Blansjaar zei tegen de parlementaire commissie dat Weekers al in 2012 door ambtenaren is gewaarschuwd voor de "onredelijke gevolgen" die het zou hebben als ouders die hun eigen bijdrage niet hadden betaald, de hele toeslag moesten terugbetalen. Hij gebruikte daarbij het woord "bloedbad".

Volgens Weekers heeft het geheugen van Blansjaar hem "een beetje in de steek gelaten". Hij wees erop dat hij tot twee keer toe op een notitie van het ministerie van Sociale Zaken heeft geschreven dat mensen wat hem betreft hun eigen bijdrage alsnog konden betalen, en dat daarmee de kous dan af zou zijn. Als het woord 'bloedbad' destijds al tegenover hem is gebezigd, dan had dat volgens Weekers betrekking op de gevolgen voor de Dienst Toeslagen zelf, waar medewerkers het werk niet aankonden, en niet op de gevolgen voor toeslagenouders.

'Heksenjacht'

Dat Weekers in het voorjaar van 2013 uiteindelijk toch heeft ingestemd met de strenge maatregelen waar toenmalig minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid mee kwam, had volgens hem te maken met "de hectiek" die er destijds was. Het was tijdens de eurocrisis en de staatssecretaris van Financiën was "uitgerekend in deze maand" veel in het buitenland "om Griekenland te redden".

Hij vindt achteraf bezien dat hij veel meer aandacht had moeten hebben voor wat de Fraudewet van Kamp teweeg zou kunnen brengen. "Maar ik was afhankelijk van een ander ministerie, ik kon dat niet in mijn eentje doen. En daarom heb ik het er uiteindelijk bij gelaten." Hij zei dat hij altijd op het standpunt heeft gestaan dat "kleine fouten rechtgezet moeten kunnen worden" en noemde het "heel triest" dat er zoveel mensen slachtoffer zijn geworden van een "heksenjacht".

Weekers benadrukte dat hij zich er lange tijd niet bewust van was, dat er problemen waren bij de Dienst Toeslagen. "Intuïtief" voelde hij wel aan dat de toen nieuwe afdeling, die geld moest uitkeren, niet thuishoorde bij de Belastingdienst, die vooral geld moet innen. "Maar je treft het zo aan en daar moet je mee werken." Signalen dat het niet goed ging, bereikten hem niet. Ze bleven volgens hem hangen in een "leemlaag" tussen de werkvloer en zijn ministerie en daardoor had hij vaak het gevoel dat hij achter de feiten aanliep.

'Enorme druk'

Frans Weekers was staatssecretaris van Financiën tussen 2010 en 2014. Hij trad af wegens aanhoudende problemen bij het uitkeren van kinderopvangtoeslagen. Die problemen waren een rechtstreeks gevolg van de grootschalige fraude door een Bulgaarse bende met Nederlandse zorg- en huurtoeslagen, benadrukte Weekers nog een keer. Daardoor kwam er een "enorme druk" vanuit de media en de Tweede Kamer om fraude veel harder aan te pakken.

De oud-staatssecretaris wees ook op de rol die het toenmalige CDA-Kamerlid Omtzigt speelde. "Hij vond dat ik de zaak bagatelliseerde en niet genoeg deed, ondanks alle maatregelen die ik had aangekondigd. Dat hij met een motie van wantrouwen kwam, dat doet iets met een staatssecretaris, en met de uitvoerende diensten."

Weekers werd in 2020 al eens gehoord door de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. Hij noemde de toeslagenaffaire toen een "afschuwelijke zaak" die "moeilijk te verteren" is . Hij zei toen ook al dat hij liever een minder streng fraudebeleid had gehad, waarbij mensen alleen de eigen bijdrage alsnog konden betalen.

Het demissionaire kabinet zet grote vraagtekens bij het verhogen van het minimumloon, het laag houden van de brandstofaccijns en het verlagen van de energiebelasting. Veel van de plannen van de Tweede Kamer om voor 4,2 miljard euro de koopkracht van mensen te verbeteren blijken volgens het ministerie van Financiën wankel of onduidelijk te zijn. Dat blijkt uit een brief van het kabinet aan de Tweede Kamer.

Het gaat dan om de financiële onderbouwing van de plannen, de zogenoemde dekking. Voor sommige plannen wordt geld gebruikt dat er niet is, zegt het kabinet. Voor andere plannen is de herkomst van dat geld niet financieel deugdelijk of schiet een maatregel zijn doel voorbij.

Accijns en minimumloon

In de brief van 26 pagina's geeft het kabinet per plan aan wat de gevolgen zijn. Bij het laaghouden van de brandstofaccijns per 1 januari 2024 staat bijvoorbeeld dat het plan 1,2 miljard euro kost, 699 miljoen euro voor benzine en 545 miljoen euro voor diesel. Het kabinet wijst erop dat mensen zonder auto niets van dit geld ontvangen. En over een jaar komen automobilisten alsnog voor een grote prijsverhoging te staan.

Het invoeren van de verhoging van het minimumloon per 1 januari kost elk jaar 1,2 miljard euro. Volgens het kabinet brengt de invoering van een bankenbelasting om dit deels te betalen de internationale concurrentiepositie van Nederlandse banken in gevaar. Daarnaast is het erg kort dag om de maatregel in te voeren. Uitstellen tot 1 juli zou ook niet slim zijn. Veel mensen moeten dan hun toeslagen terugbetalen omdat halverwege het jaar hun inkomen omhoog gaat.

Ook het verlagen van de energiebelasting voor consumenten in 2024 is niet eenvoudig. De financiële dekking komt van de invoering van een vliegtuigbelasting voor transferpassagiers en privéjets. Maar dat lukt op zijn vroegst in 2025. Er is dus een jaar niet genoeg geld. En over de energiebelasting zijn twee moties aangenomen die allebei ongeveer hetzelfde vragen, merkt het kabinet op: "Is het inderdaad de wens om de energierekening twee keer te verlagen?"

Het kabinet zegt (nog) niet dat de ministers zullen weigeren de plannen van de Kamer uit te voeren, maar laat het aan de Kamerleden of zij misschien andere financiële afwegingen willen maken.

Dealtjes sluiten

De plannen werden vorige week ingediend bij het Kamerdebat over de Prinsjesdagstukken, de Algemene Politieke Beschouwingen. Na twee dagen debatteren lag er een stapel moties om de koopkracht te verbeteren. Tijdens het debat zochten de partijen elkaar op om daar snel nog dealtjes over te sluiten.

Dat zag er toen zo uit:

Demissionair premier Rutte zei in het debat meteen dat hij moties van de Kamer die voorstellen om de begroting te wijzigen zou ontraden. Als belangrijkste reden noemde hij de onzekerheid over de dekking. "En moties die zijn ingediend zonder dekking worden dubbel ontraden", voegde hij eraan toe.

Rutte is van mening dat het demissionaire kabinet zelf met een verantwoorde begroting is gekomen. Toch nam de Kamer moties aan die 4,2 miljard euro kosten en volgens het kabinet dus een zwakke of ondeugdelijke financiële dekking hebben.

Aanstaande woensdag is er weer een debat over de begroting: de Algemene Financiële Beschouwingen met demissionair minister Kaag van Financiën. Dan moet blijken of de politieke partijen een oplossing kunnen verzinnen voor de kritiek van het kabinet.

In de parlementaire enquêtecommissie fraudebeleid is vandaag een beeld geschetst hoe de Belastingdienst opbrengsten moest genereren met fraudebestrijding. Als het jaarlijkse doel van 25 miljoen euro buiten bereik raakte, werden potentiële fraudeurs onder de loep genomen waar meer te halen viel.

Na de Bulgarenfraude in 2013 moest er bij de afdeling Toeslagen meer gedaan worden tegen fraude. "Het idee was dat er te veel aanvragen onrechtmatig doorheen kwamen", zei Monique van de Bospoort, plaatsvervangend directeur Toeslagen tussen 2015 en 2019. Dat er ook echt veel toeslagen ten onrechte werden toegekend "was niet onze werkelijkheid", voegde ze toe.

Maar "het beeld" was er wel na de fraude die een Bulgaarse bende had gepleegd met zorg- en huurtoeslag. En daarom kreeg Van de Bospoorts dienst meer capaciteit, in ruil waarvoor ze elk jaar 25 miljoen euro moest ophalen met fraudebestrijding. Dat doel werd elk jaar gehaald, zei Van de Bospoort. Maar in het najaar 2018 zag het er niet goed uit.

Hoge opbrengst

Om het bedrag toch nog te halen besloot de dienst Toeslagen om meer controles te doen bij mensen die veel toeslagen ontvingen. Burgers die meer dan 20.000 euro per jaar kregen, werden extra onderzocht op een "foute aanvraag". Bij alle toeslagaanvragen zit een percentage dat "onterecht" is, legde Van de Bospoort uit, en als je in deze categorie gaat zoeken dan is de opbrengst simpelweg hoger.

Vrijwel iedereen in deze categorie was ontvanger van kinderopvangtoeslag (huur- en zorgtoeslag komen niet boven de 20.000 euro uit) en had een laag inkomen (want anders is de toeslag niet zo hoog). Het doel van 25 miljoen werd gehaald dat jaar, maar ten koste van de bezwaarbehandeling. Bij die afdeling was namelijk het personeel weggehaald voor de extra controles.

In de prakrijk betekende het dat klachten van burgers minder snel werden behandeld en dat sommige mensen dus langer op toeslagen moesten wachten. Destijds had de plaatsvervangend directeur wel twijfels over het feit dat fraudebestrijding gekoppeld was aan een financieel doel. En achteraf nog meer: "We hebben dat niet goed gedaan, we hadden meer en dieper moeten kijken."

Eer en geweten

De enquêtecommissie doet vooral onderzoek naar de manier waarop de overheid fraude bestrijdt en hoe het komt dat de dienstverlening aan burgers tekort is geschoten. Vandaag kwam ook Gerard Blankestijn aan het woord. Hij was directeur van die Dienst Toeslagen van 2011 tot 2018.

Ook hij verwees naar de druk vanuit de politiek om hard op te treden die op gang kwam na de Bulgarenfraude. De wetgeving sloeg daarna "op hol" en er is "schade toegebracht aan de rechtsbescherming van burgers". Tienduizenden mensen werden ten onrechte beschuldigd van fraude met de kinderopvangtoeslag en in de (financiële) ellende gestort.

Door strenge fraudewetgeving en de beruchte alles-of-nietsbenadering (dat het hele toeslagbedrag kon worden teruggevraagd), kon het enorme gevolgen hebben als ouders een fout maakten in hun aanvraag. Blankestijn wist daarvan en waarschuwde naar eigen zeggen zijn politieke bazen. Maar daar hield hij mee op omdat er naar eigen zeggen niet naar hem werd geluisterd.

Doorslaggevend daarbij was volgens de oud-topambtenaar een voorstel van de SP in de Tweede Kamer in 2016 "om tot matiging te komen". Die motie werd met overweldigende meerderheid verworpen. De hele politiek wil het zo, concludeerde hij, en als "loyaal ambtenaar" zag hij geen andere mogelijkheid dan door te gaan.

Gisteren werd gedupeerde Milton Moreira Moreno gehoord. Zijn moeder werd onterecht als fraudeur bestempeld en dat had grote gevolgen voor zijn leven:

Op 1 oktober 2021 werd online gokken gelegaliseerd. Twee jaar later gaan er in de politiek alweer stemmen op om de online gokmarkt stevig aan te pakken. "De legalisering van online gokken is mislukt", zegt partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie. "De vraag is nu hoeveel gokverslaafden er nog bij moeten komen voor we de legalisering terugdraaien."

De Nationaal Rapporteur Verslavingen, Arnt Schellekens, stuurde vandaag een twintigtal adviezen aan het demissionaire kabinet en de Tweede Kamer over online gokken. De naam van zijn rapport is duidelijk: Gokken met gezondheid.

Schellekens onderzocht de gevolgen van het legaliseren en concludeert dat onnodig veel mensen in de problemen komen. Die variëren van schulden tot ernstige depressies. Hij vindt dat de politiek snel moet ingrijpen, bijvoorbeeld door gokbedrijven wettelijk aansprakelijk te houden voor hoge gokschulden.

Ook onder partijen die destijds in de Eerste Kamer voor de legalisering stemden - dat zijn VVD, PvdA, GroenLinks, D66 en PVV - heerst ontevredenheid over hoe het uitpakt.

Heroverwegen

"Het legaliseren heeft een grote averechtse werking gehad voor jongeren en kwetsbare mensen", zegt Kamerlid Söngul Mutluer van GL-PvdA. "De aanbieders maken hun zorgplicht niet waar. Als de gokbranche niet in staat is dit te verbeteren dan moet de Kamer heroverwegen of dit wel zo'n goed idee was."

"Jongeren komen in de val terecht van steeds meer gokken", zegt D66-Kamerlid Hülya Kat. "Het beleid moet zo snel mogelijk bijgestuurd worden." Beide partijen denken dan aan speellimieten om grote schulden te voorkomen en het beperken van reclame, zoals de Nationaal Rapporteur voorstelt.

Voor D66 is het terugdraaien van het legaliseren van online gokken geen optie. "Dan verdwijnt het naar de illegaliteit", zegt Kat.

In 2022, het eerste jaar van de legalisering, verdienden de gokbedrijven 1,1 miljard euro bruto. De gokkers zelf verliezen vooral: het gemiddeld verlies per account was 143 euro per maand. Het gaat naar schatting maandelijks om 365.000 gokkers. Ook de eerste cijfers over 2023 laten een groei zien.

"Het openen van de markt heeft het aantal gokverslaafden doen toenemen", zegt Kamerlid Frank Wassenberg van de PvdD. "Ongetwijfeld ook door het grote aantal opdringerige reclame-uitingen van de gokbranche. " De PvdD onderschrijft de aanbevelingen van de Nationaal Rapporteur Verslavingen.

VVD en gokbranche

De VVD heeft van oudsher begrip voor de wensen van de gokbranche. Al in 2011 pleitte toenmalig staatssecretaris Fred Teeven voor het legaliseren van online gokken. Oud-staatssecretaris Robin Linschoten was voorzitter van de Stichting Online Gaming. En oud-Kamerlid Helma Lodders is op dit moment voorzitter van de Vergunde Nederlandse Online Kansspelaanbieders.

De VVD laat weten een kabinetsreactie op het rapport af te wachten, maar zegt vast dat "het beleid op onderdelen beter kan".

Lobbyen gokbedrijven

De gokbedrijven blijken via lobbyen veel invloed te hebben gehad op de soepeler reclameregels, zo bleek uit een reconstructie van de NOS. Sinds 1 juli zijn de gokreclames op radio, tv en in bushokjes weer verboden. De Tweede Kamer en het kabinet vonden het niet verantwoord wegens de effecten op kinderen en gokverslaafden.

En nu ligt er dus een advies om nog veel strenger op te treden. Het demissionaire kabinet zal daar naar verwachting niet meer over beslissen. De (online) gokbranche is dus afhankelijk van hoe de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november verlopen.

Ambtenaren van de Belastingdienst waren al in 2012 bang voor een "bloedbad" bij de toeslagen in de kinderopvang en hebben daar ook aandacht voor gevraagd bij de politieke top. Dennis Blansjaar, die betrokken was bij het handhavingsbeleid van de Belastingdienst, noemde het voor de parlementaire enquêtecommissie fraudebeleid "volstrekt disproportioneel" dat van ouders die hun eigen bijdrage niet hadden betaald ook de hele toeslag werd teruggevorderd.

Blansjaar zei dat ambtenaren ervoor hebben gepleit alleen de eigen bijdrage terug te vorderen, eventueel met een boete erbovenop. Hij voegde eraan toe dat toenmalig staatssecretaris Weekers is gewaarschuwd voor de "onredelijke gevolgen", net als diens opvolger Wiebes. "Maar de reactie van Wiebes was zo ongeveer: ja ja, wat raar, goh, gek dat dat gebeurt. Punt. En dan niks."

Volgens Blansjaar was er ook overleg op het niveau van de directeur-generaal. "Maar er gebeurde niks. Dat heeft bij mijn collega's best wel een forse indruk achtergelaten. Want het was gewoon onredelijk wat hier gebeurde."

Gedupeerde nam op zijn veertiende een bijbaan

Even later werd Milton Moreira Moreno gehoord. Zijn moeder is destijds door de Belastingdienst onterecht als fraudeur bestempeld. Moreira Moreno had als kind langdurig te maken met het toeslagenschandaal. Hij vertelde dat zijn moeder meer dan een ton moest terugbetalen en hij beschreef hoe mensen van de Belastingdienst het huis binnenkwamen om te zien of er iets van waarde was wat ze in beslag konden nemen. "Ze keken naar de tv, naar de PlayStation die we hadden gekregen, naar de tafels en meubels."

Moreira Moreno zei verder dat hij vanwege de financiële situatie op zijn veertiende, naast de middelbare school, een bijbaan heeft genomen bij een supermarkt. Nadat hij zijn diploma had gehaald en een korte vervolgopleiding had gedaan, is hij op zijn zeventiende fulltime gaan werken "om te compenseren waar nodig".

Commissielid geëmotioneerd

Hij beschreef hoe hij moest "survivalen om elke maand rond te komen en ervoor te zorgen dat er elke dag brood op de plank komt. Dat vreet uiteindelijk aan je".

Op een vraag van commissielid Aartsen (VVD) wat er zou zijn gebeurd als Moreira Moreno niet op jonge leeftijd was gaan werken, antwoordde hij: "Dan hadden we niks te eten en dan hadden we geen kleren, geen schoenen, geen voetbal, niks."

Aartsen was duidelijk geëmotioneerd na die woorden.

Het tv-programma College Tour organiseert voor het eerst een verkiezingsdebat op tv. Op zondag 22 oktober zullen Frans Timmermans (PvdA/GroenLinks, Dilan Yesilgöz (VVD), Caroline van der Plas (BBB) en Pieter Omtzigt (NSC) te gast zijn om live met elkaar in debat te gaan. Presentator Twan Huys zal het gesprek leiden.

Net zoals bij andere afleveringen van het programma zullen studenten in de zaal zitten. Die kunnen van tevoren vragen voor de lijsttrekkers insturen.

Programma's bij de NOS

De NOS komt met een reeks programma's in de aanloop naar de verkiezingen, waar alle lijsttrekkers van partijen uit de Tweede Kamer aan mee mogen doen. Zo trapt NOS op 3 af met een serie live-gesprekken op YouTube van een uur. Twee lijsttrekkers gaan dan in gesprek met ongeveer tien jongeren. De dagelijkse serie vindt plaats op 30 oktober tot en met 5 november om 19.00 uur.

Ook zijn er de traditionele debatten bij de NOS: het radiodebat op 3 november, het NOS Jeugdjournaaldebat op 19 november en het slotdebat op 21 november, de avond voor de verkiezingen.

De plannen van andere omroepen zijn nog niet bekend.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is het aantal daklozen in Nederland afgelopen jaar gedaald. Uit de cijfers blijkt dat er in 2022 26.600 mensen tussen de 18 en 65 jaar dakloos waren. Het jaar daarvoor ging het nog om 32.000 mensen.

De cijfers roepen vragen op bij daklozenorganisaties. Zij herkennen de afname niet en vragen zich af of er niet grote groepen buiten beeld blijven.

Het CBS telt alleen mensen tussen de 18 en 65 die geregistreerd staan in bepaalde registers. Zo gebruikt de organisatie cijfers van het aantal mensen dat is ingeschreven bij dag- en nachtopvang, het aantal mensen dat gebruikmaakt van postadressen om bijvoorbeeld een uitkering op te ontvangen en gegevens van de reclassering.

Daarnaast gebruikt het CBS die bestaande informatie om schattingen te maken van het aantal daklozen waar moeilijk zicht op te krijgen is. Het gaat dan om mensen die bijvoorbeeld in hun auto of bij vrienden op de bank slapen.

Geen verklaring

Daaruit ontstaat het beeld dat het aantal daklozen iets daalt. Het aantal dakloze mensen met postadressen bij laagdrempelige opvangadressen steeg wel. Ook waren er meer daklozen die van meerdere voorzieningen tegelijk gebruik maakten. Volgens het CBS zijn er dus meer daklozen die zichtbaar zijn bij instanties. Maar omdat uit de andere registers een daling blijkt, valt ook de totale schatting van het totale aantal daklozen lager uit dan de afgelopen jaren.

Een verklaring voor de daling heeft het CBS niet. "Net zoals we eerder ook niet goed konden verklaren waardoor het aantal daklozen een aantal jaar juist toenam," zegt Tanja Traag hoofdsocioloog van het CBS.

In de daklozenopvang wordt enigszins verbaasd gereageerd op de daling. Zo ziet HVO Querido, een daklozenorganisatie in Amsterdam juist een tegenovergestelde trend. De organisatie zegt in het NOS Radio 1 journaal 5000 mensen op te vangen. "En dat aantal neemt alleen maar toe."

Scheidingen en ongedocumenteerden

Valente, brancheorganisatie voor organisaties in de maatschappelijke opvang, herkent het verhaal van HVO Querido uit andere delen van het land: "Wij hebben ook geen andere cijfers, maar we denken wel dat er grote groepen buiten beeld blijven", zegt directeur Esmé Wiegman.

Zo sliepen er in de winter van 2022 meer mensen op straat door overvolle maatschappelijke opvang. Het Leger des Heils sprak toen van een toename van 25 procent. Ook de gemeentes van Utrecht en Amsterdam trokken toen aan de bel.

Valente denkt dat er onder meer nog meer economische daklozen zijn dan nu ingeschat wordt. "Dat komt vaak door problemen met huisvesting. Je hebt bijvoorbeeld een toenemende groep die door scheidingen op de bank slaapt."

Ook ziet Valente het aantal jongeren en ongedocumenteerden zonder dak boven hun hoofd toenemen. "We horen zeker uit de grote steden verhalen over ongedocumenteerde mensen in tentjes en buitenslapers. Dat zijn mensen die alleen worden opgevangen in de winteropvang, als het echt heel erg koud wordt", zegt Wiegman.

Volgens het CBS is het niet mogelijk om die mensen mee te rekenen. "Zowel jongeren als ongedocumenteerde mensen komen niet voor in dergelijke registers" legt de hoofdsocioloog van het CBS uit. "Maar dat betekent niet dat die er dus niet zijn."

Andere rekenmethode

Valente pleit voor een andere rekenmethode. Directeur Wiegman: "Wij vinden dat er letterlijk geteld moet gaat worden." Ze wijst op een proef die op dit moment aan de gang is, waarbij mensen en organisaties in contact zijn met mensen die in leefsituaties van dak- en thuisloosheid verkeren, teldagen houden en vragenlijsten invullen. "Niet alleen kun je dan de groepen meerekenen die nu niet worden meegeteld, je hebt ook een duidelijkere momentopname van het aantal daklozen."

Volgens het CBS is die methode niet alleen arbeidsintensief, maar ook foutengevoelig. Het wijst erop dat de huidige methode al jarenlang betrouwbare data oplevert. "Desondanks kan het een aanvulling zijn op onze onderzoeken. Een pré is dat die mensen ook direct contact hebben met de mensen zelf en hulp kunnen bieden."

Van Ooijen: moment om door te pakken

Demissionair staatssecretaris Van Ooijen noemt de door het CBS geconstateerde daling een eerste stap in de goede richting. Het kabinet streeft ernaar dat er in 2030 helemaal geen daklozen meer zijn. Volgens Van Ooijen is nu het moment om door te pakken: "Ondanks deze daling toont het CBS dat er nog steeds een heel grote groep mensen in Nederland dakloos is. Elke dakloze is er één te veel."

Van Ooijen wijst erop dat de problemen er sinds het begin van 2022 niet kleiner op zijn geworden: "Denk aan de oorlog in Oekraïne, de opvangcrisis, een hoge inflatie en nog steeds een oververhitte woningmarkt."

Aan de hand van uitblinker Emiliano Boffelli heeft Argentinië de halve finales van het WK rugby bereikt. In het Velodrome in Marseille werd Wales met 29-17 geklopt.

Boffelli, net als voetbalvedette Lionel Messi afkomstig uit de stad Rosario, benutte vier penalty's en twee conversies. Dankzij twee late tries van Joël Sclavi en Nicolas Sanchez (die van Boffelli ook de laatste penalty mocht benutten) kwam Argentinië op 29 punten uit.

Cruciale tackle

Met name in de eerste helft was de wedstrijd verhit met enkele opstootjes. Wales nam tweemaal de leiding in de wedstrijd (10-0 en 17-12) dankzij tries van Dan Biggar en Tomos Williams. In zijn laatste WK benutte de 33-jarige Biggar ook twee conversies en een penalty, maar hij miste er ook één.

Zes minuten voor tijd leek Wales bij een 17-19 achterstand op weg naar de winnende try. Maar met een snoeiharde tackle vlak voor de achterlijn kon Matías Moroni voorkomen dat Louis Rees-Zammit kon scoren.

Argentinië, dat alleen op het WK van 2007 al eens een (bronzen) medaille won, speelt volgend weekend in de halve finale tegen Ierland of Nieuw-Zeeland. De topfavoriet en de drievoudig wereldkampioen spelen om 21.00 uur in het Stade de France in Parijs tegen elkaar.

Neptunus Curaçao is terug in de strijd om de Nederlandse honkbaltitel. In Amsterdam werd Amsterdam Pirates met 8-4 verslagen. Na een woede-uitbarsting van Neptunus-coach Greg Muller, die daarvoor werd weggestuurd, viel de wedstrijd na een 4-1 achterstand alsnog de kant op van de Rotterdammers.

De stand in de finale van de Holland Series is nu 2-1 voor Amsterdam. Zondagmiddag honkballen de finalisten in Rotterdam de vierde wedstrijd.

Het derde duel stond eigenlijk op donderdagavond gepland, maar werd die dag en ook nog vrijdag afgelast vanwege slechte weersomstandigheden. Een dag later was het veld wel bespeelbaar en kon het Rotterdamse Neptunus op jacht naar de zo belangrijke eerste overwinning in de best-of-seven-serie.

Tegenstander Amsterdam Pirates heeft met twee gewonnen duels immers nog maar twee zeges nodig om HCAW op te volgen als kampioen en voor de zevende keer de nationale titel te pakken.

Een wedstrijd met belang dus en dat bleek wel toen de Amerikaanse Neptunus-coach Muller bij een vroege 4-1 achterstand in de vierde inning volledig door het lint ging. De beslissing van de scheidsrechters om een score af te keuren omdat de bal vast was blijven zitten in het hek, schoot bij hem in verkeerde keelgat.

Met wilde armgebaren en geschreeuw haalde Muller verhaal bij de scheidsrechters, maar zijn tirade haalde niets uit bij de stoïcijnse arbiters. Theatraal smeet Muller zijn petje op het gras toen de scheidsrechter hem wegstuurde. Muller zette zijn tirade springend en schreeuwend voort en het duurde even voordat de coach het veld had verlaten.

Protest

Na de Amerikaanse taferelen lag het duel ruim een half uur stil vanwege het protest dat Neptunus had ingediend tegen de beslissing van de scheidsrechters. Het protest haalde niets uit en met een 4-1 voorsprong voor de Pirates werd de wedstrijd vervolgd.

Neptunus leefde na het incident helemaal op. In de vierde inning scoorden de Rotterdammers nog de 2-4, in de zesde kwamen daar drie punten bij en in de negende inning nog eens drie punten. Vooral de homerun van Sheadion Jamanika met een honk bezet was fraai. Neptunus gunde de thuisploeg geen punt meer.

De strijd om landstitel is na een bewogen middag honkbal in Amsterdam weer spannend. Met een 2-1 voorsprong voor Amsterdam Pirates zal zondagmiddag om 14.00 uur de eerste pitch van het vierde duel plaatsvinden.

VVV-Venlo en Roda JC hebben met 1-1 gelijkgespeeld in een Limburgse derby die op alle fronten gelijk opging.

Waar de eredivisie stilligt vanwege de interlandperiode met EK-kwalificatieduels, wordt er in de Keuken Kampioen Divisie volop doorgespeeld. De speelronde van dit weekend is de eerste in de tweede periode van de competitie.

Veel kansen, geen goals

Roda begon het seizoen ijzersterk met 22 punten uit de eerste 9 wedstrijden. De koploper uit Kerkrade verzekerde zich twee weken geleden van de eerste periodetitel, waarmee Roda al zeker is van nacompetitie. VVV pakte 8 punten minder, maar draait wel mee in het linkerrijtje.

In de eerste helft kregen beide ploegen kansen om op voorsprong te komen. De openingsminuten waren voor Roda, later kwam VVV beter in zijn ritme.

In de slotfase van de eerste helft regende het niet alleen mogelijkheden, maar gingen de hemelsluizen ook open. Zon, wind en regen wisselden elkaar af boven de Koel, maar gescoord werd er nog niet.

Wedstrijd open na rust

Na rust kreeg Pepijn Doesburg de grootste kans op de 1-0. De kleinzoon van oud-doelman Pim Doesburg kreeg de bal via een mooie steekpass, maar schoot recht in de handen van Roda-keeper Koen Bucker. Enkele minuten later kreeg Maximilian Schmid een kans aan de andere kant, maar ook hij zag de bal niet in het net verdwijnen.

In de 66ste minuut was het eindelijk raak voor VVV. Doesburg bekroonde zijn eerste basisplaats met een doelpunt via een kopbal. Zeven minuten later maakte Brian Koglin met een kopbal uit een corner weer gelijk, waardoor beide ploegen opnieuw op jacht konden naar de zege.

Ook in de slotfase maakten beide kanten nog aanspraak op een treffer, maar het bleef bij 1-1.

De Braziliaanse oud-coureur Nelson Piquet krijgt toch geen boete voor een opmerking die hij maakte over Lewis Hamilton.

Piquet, drievoudig wereldkampioen in de Formule 1 en vader van de vriendin van Max Verstappen, noemde in een in november 2021 opgenomen podcast F1-coureur Hamilton een 'neguinho', letterlijk vertaald 'zwartje'. Het gesprek ging over een crash van Verstappen na een botsing met Hamilton.

In maart dit jaar oordeelde een Braziliaanse rechtbank dat Piquet een boete van 5 miljoen Braziliaanse real (bijna 900.000 euro) moest betalen omdat die opmerking racistisch was. Nu heeft het Hof van Justitie die beslissing teruggedraaid. Piquet hoeft de boete niet te betalen.

"Er is geen sprake van haatzaaiende uitlatingen. Het gebruik van informele taal, ook al is het ongepast en geïnspireerd door subtiel of onvrijwillig racisme, kan niet worden gekarakteriseerd als het toebrengen van collectieve schade", verklaart de rechter de beslissing.

Piquet ontkende na het eerste vonnis in maart dat zijn gekozen woorden iets met de huidskleur van Hamilton te maken had en verklaarde dat hij nooit de intentie had iemand te beledigen.

Toen de zaak afgelopen zomer naar buiten kwam, zei Verstappen: "Ik ken Nelson goed en heb al heel wat tijd met hem doorgebracht en hij is absoluut geen racist. Hij is een aardige en relaxte kerel, maar hij had dat woord niet moeten gebruiken. Het is beledigend en zeker in de huidige tijd kan dat echt niet meer."

Hoger beroep

Braziliaanse media melden dat de zaak nog niet voorbij is. Het Openbaar Ministerie en mensenrechtenorganisaties hebben beroep aangetekend tegen het besluit van de hoge rechter.

De Nederlandse handbalsters hebben overtuigend hun tweede EK-kwalificatieduel gewonnen. De ploeg van bondscoach Per Johansson won met 31-13 van Finland.

Na de 38-27 zege tegen Portugal van afgelopen donderdag gingen de Nederlandse handbalsters zaterdagmiddag in en tegen Finland op jacht naar hun tweede zege. Finland verloor eerder deze week van Tsjechië.

Sterke reeks in eerste helft

In de openingsminuten gingen de teams gelijk op. Bij een stand van 3-2 voor Nederland was het Kim Molenaar die als eerste een tijdstraf van twee minuten kreeg. Finland kwam gelijk, maar zag Oranje bij terugkeer van Molenaar weglopen.

Toen het 5-3 stond, kreeg Ellen Voutilainen ook een tijdstraf, waarna Nederland de voorsprong rap uitbreidde. Na 22 minuten spelen stond Nederland met 12-4 voor. Die marge hield Oranje tot de pauze: Nederland ging met een 15-7 voorsprong de rust in.

Overtuigend na rust

Na rust controleerde Nederland de wedstrijd. Een overvloed aan goals bleef in eerste instantie uit, maar in het laatste kwartier was het Finse verzet gebroken en kon Nederland uitlopen naar 31-13.

Larissa Nusser, die werd uitgeroepen tot beste speelster van de wedstrijd, scoorde vier keer, net als Kim Molenaar, Kelly Dulfer en Kelly Vollebregt.

Door de zege staat Nederland nu eerste in de poule met vier punten. De beste twee ploegen uit elke poule en de vier beste nummers 3 plaatsen zich rechtstreeks voor het EK van 2024, dat in drie landen wordt gehouden: Hongarije, Oostenrijk en Zwitserland.

Het team van Johansson speelt eind van dit jaar eerst nog het WK in Denemarken, Noorwegen en Zweden. De Europese kwalificatie gaat in februari volgend jaar verder met een uitwedstrijd tegen Tsjechië.

De vrouwen van Fortuna Sittard hebben in de eredivisie met minimaal verschil gewonnen van PSV: 1-0. Door de overwinning klimt Fortuna naar de tweede plaats in de eredivisie vrouwen. PSV zakt naar de vijfde plek.

In een teleurstellend duel wist PSV, dat dit seizoen nog niet gescoord heeft in een uitduel, de kansen niet af te maken. Dit gaf Fortuna de mogelijkheid om de overwinning met een penalty van Tessa Wullaert binnen te slepen.

Veel fouten

PSV nam in het begin van de wedstrijd het initiatief en creëerde al vroeg een aantal kansen. In het eerste halfuur kwamen de Eindhovenaren in gevaarlijke posities, maar ze beloonden zichzelf niet met goals. Een kopbal ging naast en middenvelder Melanie Bross schoot de bal op de lat.

Fortuna stelde daar weinig tegenover en grossierde in onnodig balverlies. Een moment waarop Nina Nijstad door haar eigen medespeler neer werd gehaald tekende een beetje het spelbeeld van de eerste helft.

In de tweede helft was het weer rommelig. PSV zette wel druk, maar het echte venijn in het afronden ontbrak. Ballen schoten van de voet en een hoop passes kwamen niet aan.

Penalty maakt het verschil

De wedstrijd leek volledig op slot te zitten, maar in de 57ste minuut maakte aanvaller Zera Hulswit een onhandige overtreding op Chandra Davidson in het strafschopgebied. Tessa Wullaert maakte de gegeven penalty onberispelijk af, kalm in de hoek.

Het duel kwam na het doelpunt meer tot leven en beide teams kregen mogelijkheden om tot kansen te komen. Toch ontbrak het nog in de zorgvuldigheid. Topscoorder van PSV met vier goals, Joelle Smits, werd zelfs gewisseld.

Wullaert kon in een snelle counter het verschil vergroten. Ze schoot gehaast de bal door het midden, waardoor keepster Lisan Alkemade gemakkelijk kon redden. Fortuna nam rustig de controle.

PSV kon in de slotfase via een afstandsschot een gelijkspel forceren toen Fortuna keepster Diede Lemey te ver voor haar doel stond. Weer ging de bal niet op doel en dus konden de speelsters van PSV zonder punten weer terug naar huis.

De finale van het masterstoernooi van Shanghai gaat tussen Hubert Hurkacz en Andrej Roeblev.

De Poolse nummer 17 van de wereld plaatste zich voor de eindstrijd door in de halve finales Sebastian Korda (ATP-26) in twee sets te verslaan: 6-3, 6-4. Roeblev, de Russische nummer 7 van de wereld, was de Bulgaar Grigor Dimitrov (ATP-19) de baas: 7-6 (7),6-3.

Pools servicekanon

De Amerikaanse Korda had eerder in het toernooi titelhouder Daniil Medvedev verslagen, maar was nu kansloos tegen het Poolse servicekanon. Hurkacz sloeg veertien aces en kreeg geen enkel breekpunt tegen.

Hij kon daardoor vrijuit spelen in de servicegames van zijn tegenstander en twee keer leidde dat tot een break. Door zijn zege staat hij zondag voor de derde keer in een finale van een masterstoernooi. In 2021 won hij in Miami en een jaar later verloor hij de finale in Montreal.

Zowel Roeblev als Dimitrov won drie van vorige zes onderlinge ontmoetingen en ook nu ontliepen de twee elkaar amper. In de eerste set, die 77 minuten duurde, braken beide spelers elkaar één keer, waarna Roeblev op zijn tweede setpunt in de tiebreak toesloeg.

Met een vroege breek in set twee leek Dimitrov die klap gauw te boven, maar na de rebreak van Roeblev (op 2-1) was hij het kwijt. De Rus staat voor de vierde keer in een masters-finale, één daarvan (in april in Monte Carlo) won hij.