Libanon dient een officiële klacht in tegen Israël bij de VN-Veiligheidsraad vanwege de dood van Reuters-journalist Issam Abdallah. Dat meldt het Libanese staatpersbureau. Het Libanese ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt over "het opzettelijk doden door Israël" van de journalist.

De uit Libanon afkomstige journalist kwam vrijdag om het leven door een raketbeschieting in het zuiden van het land, dicht bij de grens met Israël. Volgens een andere Reuters-journalist waren de raketten afkomstig uit Israël.

Bij de beschieting raakten ook twee andere journalisten van Reuters, twee journalisten van nieuwszender Al Jazeera en twee journalisten van het Franse persbureau AFP gewond.

"Aanval op de persvrijheid"

Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Libanon noemt de beschieting "een aanval op de persvrijheid, vrijheid van meningsuiting, mensenrechten en het internationaal recht". Volgens de regering waren de journalisten een bewust gekozen doelwit, om "de journalisten ervan te weerhouden de waarheid te delen over aanhoudende beschietingen op het gebied".

Het Israëlische leger liet eerder zaterdag weten "zeer bedroefd" te zijn over de dood van de journalist, maar erkent er geen verantwoordelijkheid voor. De Israëlische VN-vertegenwoordiger zei dat eerst moet worden uitgezocht wat er precies is gebeurd.

Spanning aan de grens

De journalisten waren dicht bij de grens met Israël aan het werk. Spanning aan de grens tussen de landen is opgelopen door de oorlog tussen Hamas en Israël. Hezbollah, een Libanese politieke partij en militante beweging, is een bondgenoot van Hamas. Sinds afgelopen zaterdag vuren Hezbollah en Israël regelmatig raketten over en weer. Libanon houdt Israël verantwoordelijk voor escalatie in de regio.

Volgens VN-topman António Guterres laat de dood van de Reuters-journalist zien hoe risicovol het conflict tussen Hamas en Israël kan zijn voor de hele regio.

Correspondent Daisy Mohr maakte eerder deze week over de spanning aan de grens tussen Israël en Libanon:

Het Louvre in Parijs is aan het begin van de middag ontruimd. Het museum houdt de rest van de dag de deuren gesloten voor bezoekers vanwege "veiligheidsredenen".

Een woordvoerder laat aan persbureau AFP weten een geschreven bericht te hebben ontvangen waarin stond dat het museum en de bezoekers gevaar liepen. Franse media melden dat het om een bommelding ging.

"We hebben besloten om te evacueren en voor de rest van de dag te sluiten, om de nodige controles uit te voeren", zei de woordvoerder. Bezoekers krijgen hun geld terug, laat het museum weten.

Volgens de Franse krant Le Parisien waren ongeveer 3000 bezoekers in het museum toen werd besloten om te evacueren. Of er iets verdachts is gevonden bij het museum, is nog onduidelijk.

7000 militairen

De ontruiming komt een dag na een aanslag op een school in het Noord-Franse Arras. Een leraar werd daarbij met messteken gedood. Frankrijk verhoogde vervolgens het dreigingsniveau naar de hoogste categorie.

Gisteravond kondigde Frankijk aan tot zeker maandagavond 7000 militairen in te zetten. De regering kondigde aan dat de militairen worden gebruikt in het kader van 'Opération Sentinelle', een militaire operatie die gefocust is op het bestrijden van terrorisme.

Na de terreuraanval van Hamas van een week geleden zet Israël naar eigen zeggen alles op alles om de militante beweging op de Gazastrook uit te schakelen. Inmiddels zijn door de luchtaanvallen van het Israëlische leger meer dan 2200 burgerdoden gevallen, onder wie ruim 700 kinderen, zo meldde het Palestijnse gezondheidsministerie in een laatste update.

Israël claimt bij aanvallen zich alleen te richten op Hamas-doelen. Maar wat zijn deze doelen en hoe worden de aanvallen uitgevoerd?

Dat onschuldige burgers omkomen in gewelddadige conflicten is niet ongebruikelijk. De hevigheid van de aanvallen speelt daarbij ook een rol. Een week na de start van de oorlog tussen Israël en Hamas blijkt dat Israël in een week tijd al evenveel bommen gegooid heeft als de Verenigde Staten op Afghanistan in een jaar deed, zegt Marc Garlasco, militair adviseur bij PAX voor vrede tegen de Amerikaanse krant The Washington Post. Het is onduidelijk op welk jaar hij doelde met zijn opmerking. Garlasco werkte voor de VS tijdens de Irakoorlog.

Om de politieke strategie - namelijk Hamas uitschakelen - te vertalen naar militaire opdrachten is een lastige opgave voor Israël, legt oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif uit. "Het is een operatie vol frictie, omdat je een aanval uitvoert waarbij je niet weet wie Hamas-strijder is en wie niet."

Hamas fysiek aanvallen is dus een belangrijk onderdeel van de militaire aanval van Israël. De Kruif: "Denk aan aanvallen op communicatieknooppunten waar hun hoofdkwartier zit bijvoorbeeld, of commandocentrales. Ze weten ongeveer waar die zitten, doordat er al langer een inlichtingenoorlog aan de gang is."

Om Hamas-strijders te vinden in een dichtbevolkt gebied als Gaza is een onmogelijke zaak. "Zij dragen geen legeruniform bijvoorbeeld. Omdat er sprake is van een ongelijke situatie tussen een sterk leger en een relatief zwakke krijgsmacht, willen Hamas-strijders niet opvallen", legt de generaal buiten dienst uit.

Het Israëlische leger meldt geregeld dat het honderden doelen van Hamas en ook Islamitische Jihad heeft getroffen, zoals huizen, tunnels, een moskee en woningen van Hamas-functionarissen.

Hoe het leger zelf beoordeelt wat wel en geen doel is, is niet precies duidelijk. De tactiek van Israël focust zich nu op bombardementen. De Kruif: "Die zijn minder gericht en veel massaler. Een andere optie is dat Israël de boel afsluit en kamer voor kamer gaat doorzoeken."

Oorlogsmisdaden

Mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International en Human Rights Watch beschuldigen Israël vanwege de bombardementen en ook vanwege het hermetisch afsluiten van de Gazastrook en de inzet van fosformunitie van oorlogsmisdaden. Dat laatste ontkende het Israëlische leger gisteren nog met klem.

De Verenigde Naties en het Internationaal Strafhof in Den Haag onderzoeken nu of de aanvallen gepaard gaan met het plegen van oorlogsmisdaden. Zo zijn meer dan 5000 woningen geraakt bij bombardementen, melden de Verenigde Naties, en zijn ook ziekenhuizen geraakt.

Ondertussen benadrukt Israël alleen legitieme militaire doelen te raken. Zo zei de Israëlische oud-generaal Giora Eiland tegen persbureau AP: "Israël moet vechten, en hoe doe je dat? Door ze te bombarderen, of niets te doen."

Volgens De Kruif weet Israël dat de kans op burgerdoden stijgt als er meer bommen worden afgeworpen. "Israël heeft ook rekening gehouden dat hierdoor gijzelaars, hun eigen mensen, daardoor kunnen sneuvelen", zegt hij. "Een oorlogsmisdaad blijft een oorlogsmisdaad, maar dat is het vreselijke aan oorlog voeren", concludeert hij.

Palestijnen in Gaza rapen de scherpen op na Israëlische luchtaanvallen

Midden-Oostendeskundige Mouin Rabbani is niet verrast door de hevige bombardementen van Israël. Waarom heeft Hamas zich toch gewaagd aan een terreuraanslag op een dergelijk grote schaal? Dat kan deels verklaard worden als manier om aandacht te vragen voor de Palestijnse zaak, legt Rabbani uit.

"De Gazastrook is nu al bijna twee decennia onder Israëlisch beleg. Het Westen steunt Israël en nu heb je ook een reeks vredeakkoorden met Arabische staten. De boodschap aan de Palestijnen is: 'Je kunt op niemand rekenen'."

De Kruif denkt dat het een manier van Hamas was om een reactie vanuit Israël te krijgen, en dat is ook gelukt. De Kruif: "Voor Hamas was het feit dat ze op veel plekken door het hek konden breken succesvol. En dat er zoveel fout is gegaan voor Israël is uniek."

De hevigheid van de Israëlische aanvallen is deels het gevolg van een collectieve onderschatting van Hamas en zijn intentie, gaat De Kruif verder: "De verdediging rekende sterk op technologie, en niet op mensen. Ook dacht Israël dat Hamas een gematigde koers aan het varen was en werd het niet als acute dreiging gezien."

Het veelbesproken referendum over de positie van de inheemse bevolking van Australië is gewonnen door de nee-stemmers. In het eerste referendum in twintig jaar stemde de Australische bevolking over het erkennen van de Aboriginal- en Straat Torres-bevolking als oorspronkelijke bewoners van het land. Maandenlang voerden voor- en tegenstanders een felle campagne.

Om te slagen, moest het referendum een dubbele meerderheid behalen. Dit houdt in dat er een meerderheid nodig was op nationaal niveau en een meerderheid in vier van de zes Australische deelstaten.

Formeel wordt een deel van de stemmen nog geteld, maar alle partijen erkennen dat de nee-stemmer aan het langste eind heeft getrokken. Vier deelstaten stemmen waarschijnlijk tegen het voorstel. Landelijk blijft de ja-campagne op iets meer dan 40 procent steken.

Dat veel Australiërs twijfelden, bleek ook bij een stembureau waar correspondent Meike Wijers was:

Het doel van het referendum was het verkleinen van de kloof tussen de inheemse bevolking en andere Australiërs. Zo'n 3,8 procent van de Australiërs behoort tot de inheemse bevolking.

Op allerlei vlakken, zoals gezondheid, onderwijs, werk en inkomen, doet deze groep het slechter dan andere Australiërs. Inheemse Australiërs leven gemiddeld negen jaar korter, zelfdoding komt ruim twee keer zo vaak voor en de groep is oververtegenwoordigd in gevangenissen.

Belofte van de premier

Toen premier Albanese (Labor-partij) de verkiezingen won in mei 2022, beloofde hij tijdens zijn eerste termijn een referendum te houden om een rol voor de inheemse bevolking te verankeren in de grondwet. Albanese was een belangrijke voorstander van het referendum.

In de volksraadpleging stemden de Australiërs ook over de komst van een parlementaire adviescommissie om de inheemse bevolking een stem te geven. "De stem" had bij een 'ja' verankerd kunnen worden in de grondwet en dus niet kunnen worden wegbezuinigd in de toekomst.

In een verklaring reageert de ja-campagne op het verlies. "Dit is natuurlijk niet de uitkomst waarop we hadden gehoopt. Velen van ons zijn diep bedroefd en ontmoedigd door de uitkomst", laat de organisatie op het socialemediaplatform X weten.

"Dat mensen die pas 235 jaar op dit continent zijn zouden weigeren degenen te erkennen wier thuis dit land al 60.000 jaar of langer is, gaat alle rede te boven."

De organisatie geeft aan niet op te geven. "We moeten onze vastberadenheid niet verliezen tot de Aboriginal- en Straat Torres-bevolking even veilig en kwalitatief kan leven als de meeste Australiërs."

De Amerikaanse schrijver Louise Glück is overleden. Drie jaar geleden won ze de Nobelprijs voor de Literatuur. De jury prees onder meer haar poëzie en essays. Glück was 80 jaar en overleed aan kanker in haar huis in Cambridge in de staat Massachusetts, liet haar uitgever weten aan persbureau AP.

Het Nobelcomité roemde in 2020 Glücks "onmiskenbare poëtische stem, die met sobere schoonheid het individuele bestaan universeel maakt". Het comité noemde de toen 77-jarige Glück een van de invloedrijkste dichters in de hedendaagse Amerikaanse literatuur.

Meesterlijk

"Haar stem is onmiskenbaar, openhartig en vastberaden. Het laat zien dat deze dichteres begrepen wil worden", zei voorzitter Anders Olsson van de Nobelprijscommissie, die ook haar bijtende humor prees. Glück was de zestiende vrouw aan wie de literatuurprijs werd uitgereikt sinds de instelling in 1901 daarmee begon.

De Amerikaanse, die ook doceerde aan de Yale- en Stanford-universiteiten, maakte haar debuut in 1968 met Firstborn. Terugkerende thema's zijn het gezinsleven en de relatie tussen ouders en broers en zussen. De dichtbundel Averno (2006) werd door het Nobelcomité bestempeld als meesterlijk.

Glück won in de VS meerdere prijzen, waaronder de Pulitzerprijs voor haar dichtbundel The Wild Iris. Ook kreeg ze in 2016 de National Humanities Medal van toenmalig president Obama voor haar werk.

In Frankrijk zijn tot nu toe tien mensen opgepakt vanwege de aanval op een school in het Noord-Franse Arras vrijdag. Le Parisien schrijft dat het onder anderen om familieleden van de vermoedelijke dader gaat. Bij de aanslag gisteren kwam een leraar van de school om het leven.

Gisteravond kondigde Frankijk ook aan 7000 militairen tot zeker maandagavond in te zetten. De regering kondigde aan dat de militairen in het kader van 'Opération Sentinelle' worden gebruikt, een militaire operatie die gefocust is op het bestrijden van terrorisme. Dat meldt de Franse nieuwszender BFMTV.

Naast familieleden van de vermoedelijke dader zijn er ook twee Belarussen aangehouden. Volgens Le Parisien had de verdachte voor de aanslag contact met hen, maar zijn er geen aanwijzingen dat de twee betrokken zijn bij de aanval.

De school in Arras ging vanochtend weer open en een deel van de kinderen en hun ouders en medewerkers kwamen ernaartoe. De politie bewaakte de school. Tegen persbureau AP zei een vrouw dat ze met haar 17-jarige dochter was gekomen uit protest tegen het extremisme. Ook wilden ze hun angst overwinnen en door terug te keren naar de plek van de steekpartij.

De lessen gingen niet door, maar de school ging open voor wie samen wilden komen of steun zochten:

Het dreigingsniveau in Frankrijk werd eerder verhoogd naar de hoogste categorie, nadat een docent gisteren werd doodgestoken. De verdachte is een 20-jarige Tsjetsjeens-Franse man. Hij een oud-leerling en werd sinds de zomer door de inlichtingendiensten in de gaten gehouden voor radicalisering.

De Franse president Macron sprak van een daad van "barbaars islamitisch terrorisme", omdat de verdachte "Allahoe akbar" (God is groot) zou hebben geroepen.

In de video zie je wat er gisteren gebeurde bij de school in Arras:

Volgens de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, is een link met de oorlog tussen Hamas en Israël mogelijk. In Frankrijk zijn de spanningen toegenomen door de situatie daar, ook nadat de regering had verboden om te demonstreren voor de Palestijnse zaak en een demonstratie voor Israël wel toestond.

Sinds de aanval van Hamas zijn er in Frankrijk twaalf mensen aangehouden in de buurt van scholen of gebedshuizen. Een aantal van hen was gewapend, zei minister Darmanin. De beveiliging van honderden Joodse locaties verspreid in Frankrijk werd deze week verhoogd.

Strenge optreden

De spanningen in Frankrijk tussen het sterke seculiere karakter van de staat en de vrijheid van geloofsovertuiging voor moslims zijn al langer aan de gang. Volgens deskundigen is het strenge optreden tegen de islamitische geloofsuiting ook een mogelijke voedingsbodem voor radicalisering, die op haar beurt weer het secularisme versterkt.

Sinds de terroristische aanslagen in Parijs van 2015 zijn 10.000 militairen en bijna 5000 politieagenten ingezet om terrorisme te bestrijden in Frankrijk. De militaire operatie heet Opération Sentinelle. De militairen worden opgeroepen bij hoog dreigingsniveau.

Goedemorgen! Vandaag opnieuw veel nieuws over de situatie in Israël en Gaza. Verder is er een politiek congres én wordt er gevoetbald om EK-tickets.

Eerst het weer: de dag begin overwegend droog en zonnig. Vanmiddag trekt een aantal buien over het land. Bij een matige en aan zee krachtige noordwestenwind wordt het maximaal 13 tot 15 graden. Ook morgen is het nog wisselvallig.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de wegwerkzaamheden en hier zie je waar er aan het spoor wordt gewerkt.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

De Russische autoriteiten hebben drie advocaten van oppositieleider Aleksej Navalny opgepakt. Ze worden volgens aanhangers van Navalny verdacht van betrokkenheid bij een "extremistische groepering", een aanklacht die vaker is gebruikt om Navalny-bondgenoten de mond te snoeren. Als ze schuldig worden bevonden, kunnen ze tot zes jaar cel krijgen.

Ander nieuws uit de nacht:

Om te kijken:

Op het voormalig terrein van vernietigingskamp Sobibor is deze week een uitzonderlijke gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog herdacht. Tachtig jaar geleden kwamen Joodse gevangen er in opstand tegen hun SS-bewakers en ontvluchtten het kamp. We spraken twee familieleden van overlevenden; zij zijn nog steeds ontroerd door wat hun voorouders hebben meegemaakt.

Fijne zaterdag!

Ruim 24 uur na de oproep van Israël aan Palestijnen om het noorden van de Gazastrook binnen een dag te verlaten zijn er nog geen tekenen van een grootschalig Israëlisch grondoffensief.

Wel kwam het Israëlische leger in de vroege ochtend met een nieuwe vertrekoproep. Een legerwoordvoerder schreef op Twitter dat er vandaag tussen 09.00 en 15.00 uur Nederlandse tijd "geen schade" aangericht zal worden op twee belangrijke routes op de Gazastrook richting het zuiden. Daardoor zou de weg vrij zijn voor Gazanen om naar het zuiden te kunnen vluchten.

"Profiteer voor uw veiligheid van de korte tijd om naar het zuiden te reizen, van Beit Hanoun naar Khan Younis", zei woordvoerder Avichay Adraee op X. "Als u om uzelf en uw dierbaren geeft, ga dan naar het zuiden volgens de instructies."

Er wordt al langer rekening gehouden met een grondoffensief in de Gazastrook, na de massale troepenopbouw van het Israëlische leger de afgelopen dagen aan de grens. 360.000 reservisten zijn in de loop van de week opgeroepen. Daar kwam gisternacht de ontruimingsoproep van Israël bij.

In de uren daarna volgde daar grote kritiek op van internationale organisaties en betrokken partijen. De Verenigde Naties zei dat het binnen 24 uur verplaatsen van 1,1 miljoen Gazanen "verwoestende humanitaire gevolgen" zou hebben.

Wereldgezondheidsorganisatie WHO zei dat het verplaatsen van zieken in ziekenhuizen, die aan de beademing liggen, neerkomt op een doodvonnis.

Ook afgelopen nacht heeft het Israëlische leger doelen in Gaza bestookt. Onder meer in Khan Younis, een stad in het zuidelijke deel van de Gazastrook:

Inmiddels is duidelijk dat er tienduizenden Palestijnen richting het zuiden zijn vertrokken, meldde de VN vannacht. Volgens het VN-kantoor voor humanitaire zaken, OCHA, waren er voor de Israëlische waarschuwing al meer dan 400.000 Palestijnen binnen de Gazastrook ontheemd door het geweld.

Hoewel het grootschalige grondoffensief niet is begonnen, zijn er gisteren wel al Israëlische troepen ingezet in de Gazastrook. Militairen hebben daar volgens het leger invallen gedaan in de zoektocht naar ontvoerde en vermiste Israëliërs. Daarbij zijn al enkele lichamen teruggenomen, maar onduidelijk is hoeveel en of het gaat om gegijzelden.

Een woordvoerder van het Israëlische leger liet vanochtend in een videoboodschap weten dat de troepen bij de Gazastrook klaarstaan. "Ze staan op alle plekken rond de Gazastrook: in het zuiden, in het midden en in het noorden. Ze bereiden zich voor op de taken die zij krijgen."

Het dodental in de Gazastrook als gevolg van de Israëlische luchtaanvallen is inmiddels opgelopen tot minstens 1900. Dat zegt het ministerie van Volksgezondheid van de Gazastrook. Onder de slachtoffers zijn volgens het ministerie 614 kinderen en jongeren. Er zijn ook 7696 gewonden.

Aan Israëlische zijde staat het dodental als gevolg van de terreuraanslagen door Hamas op 1300. Ook zijn er volgens de autoriteiten meer dan 3000 gewonden.

Meer weten over de Gazastrook? NOS op 3 legt alles aan je uit in deze video:

Een grote Israëlische aanval tegen Hamas lijkt aanstaande. Militair experts vrezen dat een grondoorlog in de dichtbebouwde Gazastrook leidt tot veel burgerslachtoffers.

Israël riep de bewoners van het noorden van Gaza vrijdag op binnen een dag naar het zuiden te vertrekken. Maar volgens de Verenigde Naties is zo'n snelle, massale verplaatsing onmogelijk. Kan internationale druk de komende dagen of uren een humanitaire ramp nog voorkomen?

Aanvankelijk wilden weinig westerse landen hun zorgen uitspreken over het lot van de inwoners van Gaza. Na de aanvallen van Hamas in Israël afgelopen weekend, zei de Amerikaanse president Joe Biden vierkant achter Israël te staan. Net als premier Mark Rutte en andere leiders benoemde hij de Palestijnse slachtoffers van de Israëlische tegenaanvallen niet of nauwelijks.

Vrijdag kwam daar verandering in. Rutte noemde het "van groot belang dat onschuldige inwoners van Gaza toegang kunnen krijgen tot voedsel, water en medische zorg". Doordat Israël de toevoer van die middelen blokkeert, staat het zorgsysteem in Gaza nu al "op instorten", volgens de Wereldgezondheidsorganisatie.

Rutte zei verder dat tegenacties van Israël moeten "samengaan met proportionaliteit en humanitair oorlogsrecht". Samen met andere andere Europese landen probeert Nederland Israël daar nu op aan te spreken.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, was vrijdag met een EU-delegatie in Israël. "De belangrijkste boodschap was dat de hele EU verenigd is in afschuw over de barbaarse terroristische aanslagen van Hamas", zegt Sven Koopmans, speciaal vertegenwoordiger van de EU voor het Midden-Oosten.

"We steunen Israël in het zichzelf verdedigen, maar dat moet wel binnen de grenzen van het internationaal recht, met respect voor onschuldige burgers. Burgerslachtoffers moeten zoveel mogelijk voorkomen worden."

Roep om wraak

Maar de vrees is groot dat Israël zich niet in zal houden bij een grondoffensief. "Vanuit de Israëlische kant is er de roep om wraak", zegt Midden-Oosten-expert Omar Dweik (Tilburg University). "We kunnen onze borst natmaken voor ontzettend veel burgerslachtoffers onder de Palestijnse bevolking."

Ook Hamas is bereid een groot aantal burgerdoden te accepteren, zegt Dweik. "Ze weten heel goed hoe het Israëlische leger functioneert, en hoe ontzettend goed dat leger is. Ik denk dat ze bereid zijn om de tol te betalen, in de hoop dat ze de situatie voor zichzelf en de Palestijnen uiteindelijk verbeteren."

Beide partijen "willen bloed zien", zegt Dweik. "Ik verwacht misselijkmakende beelden uit de Gazastrook."

Het is onmogelijk voor de Gazanen om op tijd veilig weg te komen, zeggen hulpverleners. Egypte, dat naast Israël het enige land is met een grens met de Gazastrook, zegt de grensovergangen dicht te houden.

Egypte zit niet te wachten op honderdduizenden Palestijnse vluchtelingen en het land vreest dat er Hamas-strijders onder die vluchtelingen zitten, zegt Midden-Oosten-expert Koert Debeuf. "En ondanks de historische connectie tussen Egypte en de Palestijnen is de band tussen Egypte en Israël tegenwoordig best goed."

Dat geldt voor meer islamitische landen in de regio. Zo leek Saudi-Arabië recent op het punt te staan om diplomatieke betrekkingen met Israël aan te knopen. "De afgelopen jaren ondertekenden Arabische landen voor economisch gewin en veiligheidsgewin akkoorden met Israël", zegt Dweik.

Dat zou ook een van de redenen zijn voor de timing van de Hamas-aanslagen: die vormen een boodschap aan Arabische landen om geen toenadering tot Israël te zoeken. Dweik: "Hamas wilde de aandacht weer terug op de Palestijnse kwestie. En dat is aardig goed gelukt." Nu staan die landen voor een dilemma: de Palestijnen steunen betekent de relatie met Israël op het spel zetten.

Corridor voor voedsel en medicijnen?

Dan is er nog het praktische probleem dat Gaza volledig afgesloten is van de buitenwereld. Zelfs áls landen hulp willen sturen, is de vraag hoe.

De Verenigde Naties waren er maandag relatief snel bij met een waarschuwing richting Israël dat het straffen van de hele Palestijnse bevolking een schending van internationaal humanitair recht is. De VN is met hulpverleners actief in Gaza, maar die kunnen door het gebrek aan middelen ook weinig.

Demissionair minister Hanke Bruins Slot van Buitenlandse Zaken pleit voor een humanitair corridor om voedsel, medicijnen en brandstof naar burgers in Gaza te brengen. Ook uit andere landen klinkt dat pleidooi.

"Israël en de EU zijn allebei gebonden aan de rechtsorde", zegt EU-vertegenwoordiger Koopmans. "We kunnen onze Israëlische vrienden dus aanspreken op de situatie in Gaza, waar al meer dan 1800 doden zijn. En op de blokkade op water, elektriciteit en voedsel waar heel veel mensen onder te lijden hebben."

Het demissionaire kabinet wil voorkomen dat de situatie in Israël en Gaza "regionaal escaleert" en bepleit humanitaire toegang tot Gaza. Demissionair premier Rutte, die niet bij de ministerraad was vanwege een bezoek aan Oekraïne, sprak vandaag onder anderen met koning Abdullah van Jordanië. Rutte noemde het "van groot belang dat onschuldige inwoners van Gaza toegang kunnen krijgen tot voedsel, water en medische zorg".

Hij benadrukte dat Israël het volste recht heeft zich te verdedigen en op te treden tegen "de verschrikkelijke terreur van Hamas, waarbij zelfverdediging samengaat met proportionaliteit en humanitair oorlogsrecht".

Vicepremier Van Gennip, die vandaag de vergadering van het kabinet voorzat, noemde de situatie in Israël en Gaza zorgwekkend. Op haar persconferentie gebruikte zij soortgelijke woorden als Rutte over zelfverdediging en proportionaliteit en voegde eraan toe: "Wat je te allen tijde wilt voortkomen, zijn burgerslachtoffers. Elk burgerslachtoffer is er een te veel."

Of Israël zich houdt aan de regels van het oorlogsrecht, kun je volgens het kabinet "nu niet vanuit een stoel hier beoordelen". Van Gennip: "Of dat uiteindelijk het geval is, is aan een onafhankelijk onderzoek."

Demissionair minister Bruins Slot van Buitenlandse Zaken had het na de vergadering van het kabinet over het belang van een "humanitaire corridor" naar Gaza. Ze heeft daar Israël op aangesproken en ze heeft ook Egypte gevraagd ruimte te maken om goederen naar Gaza te brengen.

Ook zij benadrukte dat Israël na de terroristische aanslagen van Hamas het recht op zelfverdediging heeft, en dat dat recht staat of valt met "internationaalrechtelijk goed optreden".

Ook demissionair minister en VVD-lijsttrekker Yesilgöz zei niet te kunnen beoordelen of de oproep van Israël om mensen in Gaza aan te sporen van het noorden naar het zuiden te gaan proportioneel is, "zeker niet vanuit hier en in mijn rol." "Hoe dat precies moet en hoe zij dat inrichten, is uiteindelijk aan hen."

Verenigde Naties

Demissionair minister en D66-lijsttrekker Jetten vindt dat onvoorwaardelijke steun voor Israël er goed mee kan samengaan dat "2 miljoen mensen die geen kant op kunnen de komende tijd kunnen rekenen op humanitaire hulp vanuit de internationale gemeenschap".

Hij reageerde ook op de oproep van Israël aan inwoners in Gaza om binnen 24 uur van het noorden naar het zuiden te reizen. Het lijkt hem "eigenlijk onmogelijk" dat 1 miljoen mensen zich in zo'n korte tijd binnen Gaza moeten verplaatsen. De D66-lijsttrekker vindt dat je ook moet luisteren naar de waarschuwingen van de Verenigde Naties.

Spoedoverleg in EU

Buitenlandwoordvoerder Piri van GroenLinks-PvdA maakt zich grote zorgen over de "catastrofale situatie in Gaza". Zij gaat verder in haar reactie dan leden van regeringspartijen. Volgens haar moeten de EU en Nederland Israël oproepen "te stoppen met collectief straffen van inwoners van Gaza, omdat dit indruist tegen het humanitair oorlogsrecht". Volgens GroenLinks-PvdA moet het kabinet aandringen op spoedoverleg binnen de EU.

SP-leider Marijnissen vindt dat Hamas keihard moet worden aangepakt voor diens "afschuwelijke terreur". Maar ze zei ook dat "het bombarderen van een weerloze bevolking niet de oplossing is". Volgens haar moet de geweldsspiraal worden doorbroken en moet "het vermoorden van onschuldige burgers, Israëlisch en Palestijns, stoppen".

NSC-lijsttrekker Omtzigt zegt dat Israël het recht heeft om zich te verdedigen na de terroristische aanvallen van Hamas. "Het moet zich daarbij aan het internationaal humanitair recht houden. Het is goed dat bondgenoten van Israël het land op dit moment daar op wijzen."

Na de grootschalige aanval van Hamas in het zuiden van Israël van zaterdag was het vandaag opnieuw een dag vol geweld. De gebeurtenissen van deze vrijdag zijn hieronder samengevat. Dit artikel is bijgewerkt tot 23.30 uur.

De ontwikkelingen van vandaag

Inwoners van Gaza-stad sloegen op de vlucht:

In dit ziekenhuis in Rafah, in het zuidelijk deel van de Gazastrook, worden ook gewonden opgevangen:

Het NOS Jeugdjournaal sprak met de 16-jarige Mohammed, een van de Nederlanders die vastzit:

Slachtoffers

Wat we vandaag nog meer brachten