Het Internationaal Strafhof is deels stilgelegd na de hackaanval waar de NOS eerder over berichtte. De afgelopen dagen gingen geplande zittingen in het proces tegen een verdachte van oorlogsmisdaden niet door.

Dat blijkt uit de website van het Strafhof, waar zittingen de afgelopen dagen uit de agenda zijn verdwenen. Een advocaat van een beklaagde bevestigt dat.

Vandaag zijn de werkzaamheden hervat, maar het ICT-netwerk van het Strafhof is nog grotendeels op slot, meldt persbureau Reuters. Dat stelt ook de bewuste advocaat: op afstand werken is bijvoorbeeld niet mogelijk. Intern is het kantoornetwerk wel functioneel.

Signalen

Vorige week kwamen de eerste signalen van de aanval binnen. Nederlandse overheidsdiensten doet nu onderzoek binnen het Strafhof. Daardoor moet duidelijk worden wie er achter de aanval zit. Ook moet blijken of en hoeveel documenten zijn gestolen, zoals volgens een bron van de NOS is gebeurd.

Eerder probeerde Rusland een spion als werknemer bij het Strafhof onder te brengen. Ook probeerde het land de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag te hacken. Of Rusland ook achter de nieuwste hack zit, is echter nog onbekend.

In het Strafhof wordt gewerkt aan zaken tegen Rusland, vanwege de inval in Oekraïne. De informatie die het Strafhof heeft, is zeer gevoelig. Voor verdachten kan het interessant zijn om te weten of er onderzoek naar hen loopt en wie door het Strafhof worden gehoord als getuigen.

Militieleider

De geannuleerde hoorzittingen gingen over de zaak tegen Alfred Yekatom, een ex-militieleider uit de Centraal-Afrikaanse Republiek. Hij zou zich schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden, waaronder de inzet van kindsoldaten, moord en marteling.

Het had er eigenlijk al lang moeten zijn: supersnel mobiel internet via 5G. Maar het is opnieuw vertraagd, bevestigde het ministerie van Economische Zaken vandaag. Oorzaak: aan de ene kant een belangenspel van allerlei bedrijven en aan de andere kant de Nederlandse Staat, die de veiling van de frequenties organiseert. Volgende maand dient er een rechtszaak die uitsluitsel moet geven.

5G is al beschikbaar in Nederland: de kans bestaat dat je het al ziet staan boven in je telefoonscherm. Het eerste 'deel' werd door de providers in juli 2020 aangezet nadat een veiling meer dan een miljard euro voor de schatkist had opgeleverd. De komende veiling levert Economische Zaken vermoedelijk opnieuw op z'n minst honderden miljoenen euro's op.

Het eerste deel leidde tot een kleinere snelheidsverbetering ten opzichte van 4G. Maar de grote stap moet nog komen, met 3,5 GHz. Dat heeft een technische reden: 5G werkt nu alleen op de 700 MHz-band, die een ver bereik heeft, maar een minder hoge snelheid. 3,5 GHz heeft minder bereik, maar wel een hogere snelheid. De gedachte was eerst dat dit 'tweede deel' vorig jaar beschikbaar zou komen, maar in mei van dat jaar werd al duidelijk dat dat niet haalbaar was.

Veel sneller internet

5G op de 3,5 GHz-band betekent in de praktijk voor consumenten veel sneller internet op hun telefoon (tot 1000 Megabit, net zo snel als wat je nu vaak kunt krijgen via glasvezel), mits hun telefoon dit ondersteunt. Voor bedrijven betekent het dat ze hun eigen privénetwerk kunnen opzetten als ze meedoen aan de veiling. Een netwerk waarover ze veel meer controle hebben. In andere Europese landen is de uitrol van 3,5 GHz al veel verder.

De rechtszaak dient op 11 oktober. Er staan in totaal negen partijen tegenover de Staat. De zaak draait om het vaststellen van de kaders voor de frequentieveiling. Via de rechter hopen de afzonderlijke procespartijen invloed uit te oefenen op de voorwaarden.

Het gaat onder meer om Nederlandse providers met een eigen netwerk: VodafoneZiggo, Odido (voorheen T-Mobile) en KPN. Maar ook onder meer het Havenbedrijf Rotterdam en Schiphol zijn erbij, zij willen meer plek voor hun eigen 5G-netwerk.

Satellieten

Een andere procespartij is satellietbedrijf Inmarsat. Dat is gevestigd in Friese Burum en biedt vanuit daar al vijftig jaar satellietcommunicatie aan. Het is in bijzonder van belang voor de scheepvaart, het wordt ook wel '112 op zee' genoemd. Een landelijke uitrol van 5G op 3,5 GHz botst met de satellietcommunicatie die wordt verzorgd door dit bedrijf.

Het plan is dat Inmarsat verhuist naar Griekenland. Demissionair minister Adriaansens van Economische Zaken schreef vorige maand in een Kamerbrief dat de verhuizing in een "vergevorderd stadium" is. "De bouw van het satellietgrondstation is afgerond en op dit moment vinden in Griekenland de laatste configuratietesten plaats."

'Onvoldoende zekerheid'

Bovendien heeft het bedrijf een vergunning gekregen van Griekenland om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Deze loopt tot eind 2027 en kan daarna worden verlengd tot eind 2032. Adriaansens schrijft in de brief dat Inmarsat deze constructie niet "voldoende zekerheid" vindt geven om daadwerkelijk te verhuizen, het bedrijf wil dat het zeker is tot en met 2032.

Daar zit het probleem. De minister schrijft dat Griekenland niet een vergunning voor een dermate lange periode mag afgeven. Dat de Griekse autoriteiten "zeer blij zijn" met de komst van het satellietbedrijf en bovendien het belang onderkennen van wat het doet, neemt volgens Adriaansens niet weg dat een langere vergunning er niet in zit.

Inmarsat-directeur Gerard Luursema neemt daarmee geen genoegen. "We hebben te maken met internationale afspraken over het verzorgen van communicatie met zeelieden", zegt hij. "We moeten zeker weten dat we noodoproepen kunnen blijven faciliteren."

Ondertussen vindt de minister dat er genoeg aan is gedaan om de toekomst van Inmarsat zeker te stellen. Maar daar verzet het satellietbedrijf zich tegen, schrijft Adriaansens. Vorige maand besloot ze dat het recht van het bedrijf op de 3,5 GHz-band vervalt per 1 februari volgend jaar. Dat is een van de dingen waar het volgende maand over zal gaan.

Het ministerie van Economische Zaken kan nog niet zeggen wanneer er wel geveild gaat worden. Dat hangt af van het oordeel van de bestuursrechter. Zodra de veilingregeling officieel is gepubliceerd, heeft de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur zo'n zes maanden nodig om de veiling op te zetten.

Het kabinet zet 100 miljoen euro apart om te voorkomen dat bedrijven van "strategisch belang" via investeringen of overnames in handen komen van ongewenste eigenaren. Het plan is gisteren, op Prinsjesdag, gepubliceerd door het ministerie van Economische Zaken.

Bij 'ongewenste eigenaren' wordt er vrij snel gekeken naar China en ook Rusland. Met name China is druk bezig een technologische grootmacht te worden, iets wat met argusogen wordt gevolgd door het Westen. In een Kamerbrief van minister Adriaansens wordt het geld omschreven als "laatste redmiddel" bij risico's voor de nationale veiligheid als wetgeving of een investering van andere partijen geen soelaas bieden.

Het is een aanvulling op een nieuwe wet, waarmee kan worden ingegrepen als overnames de nationale veiligheid raken. "Maar als de wet niet toereikend genoeg is, kun je ook tijdelijk een bedrijfsbelang nemen", legt een woordvoerder uit.

Eerder ingegrepen

Economische Zaken heeft afgelopen jaren al een paar keer ingegrepen. Bijvoorbeeld in 2020, toen het een lening van 20 miljoen euro gaf aan Smart Photonics. Dat is een bedrijf dat chips maakt die werken op basis van licht in aanvulling op elektriciteit, waardoor de chips sneller en zuiniger wordem. Er stond toen een Chinees bedrijf klaar om te investeren, maar dat zag het ministerie niet zitten.

Het Twentse Lionix is een ander voorbeeld. De meerderheidsaandeelhouder, die Zuid-Koreaans is, wilde aandelen verkopen. Een Chinese klant van Lionix had interesse, maar Economische Zaken greep in en kocht de aandelen.

In die twee gevallen moest het ministerie "heel veel schakelen" met het ministerie van Financiën om op korte termijn geld te krijgen voor een investering. "Nu hebben we het zo geregeld dat we voor de komende twee jaar wel middelen hebben om in te grijpen." Volgens de woordvoerder zijn er nu niet meer zorgen over potentiële overnames, maar is het bewustzijn van de risico's toegenomen. "We willen binnen Europa onze afhankelijkheid van landen buiten de EU verminderen."

Het fonds is, net als de nieuwe wet, 'landenneutraal'. Maar de voorbeelden van Smart Photonics en Lionix illustreren dat er een behoorlijke kans is dat via dit fonds overnames of investeringen door Chinese bedrijven tegengehouden zullen worden.

Het geld is niet alleen bedoeld voor techbedrijven, maar ook voor andere bedrijven die van strategische belang zijn. Naast technologie gaat het bijvoorbeeld om "essentiële leveranciers" van Defensie en van de inlichtingendiensten. De praktijk zal moeten uitwijzen waar het geld daadwerkelijk naartoe gaat.

Economische Zaken zal van investeringen het parlement op de hoogte stellen. Het geld - 50 miljoen euro dit jaar en 50 miljoen volgend jaar - wordt niet direct via het ministerie verstrekt. Het wordt gestald bij Invest-NL, een investeringsvehikel van de Nederlandse overheid.

'Verkapt protectionisme'

Vanuit de industrie wordt wisselend gereageerd. Belangenorganisatie van de technologische industrie FME benadrukt dat "terughoudendheid en precisie" van groot belang zijn. "Dit moet geen vorm van verkapt protectionisme worden."

Werkgeversorganisatie VNO-NCW noemt het fonds een goede zaak. "Stel dat er in Nederland een bedrijf is met bepaalde technologieën die niet zo wenselijk zijn om naar het buitenland te gaan vanwege economische veiligheid, dan moet Nederland er wel voor kunnen zorgen dat een onderneming kan doorgroeien."

Photon Delta, brancheorganisatie van de fotonica-industrie, noemt het een "belangrijke eerste stap", maar benadrukt ook dat het geld niet voldoende zal zijn. "De waarde van de bedrijven die interesse trekken van ongewenste partijen ligt zeer waarschijnlijk een stuk hoger."

De woordvoerder van Economische Zaken spreekt van een "reëel" budget. "Je doet dit vaak samen, met bijvoorbeeld Invest-NL en institutionele beleggers. We zullen niet snel de enige financier zijn."

Xbox-baas Phil Spencer heeft medewerkers van Microsoft laten weten dat het nooit de bedoeling is geweest om een enorme hoeveelheid bedrijfsgevoelige informatie prijs te geven. "We steken allemaal ontzettend veel passie en energie in ons werk en niemand wil dat werk op deze manier aan de man brengen", schrijft de topman van de gameconsole van Microsoft in een intern memo dat in handen is van tech-site The Verge.

Gisteren werd duidelijk dat er een opzienbarende hoeveelheid gevoelige Xbox-documenten was uitgelekt in de rechtszaak van de Amerikaanse mededingingsautoriteit FTC tegen de overname van game-uitgever Activision Blizzard door Microsoft. De stukken gaven onder meer details prijs over de volgende generatie Xbox-consoles die kennelijk in 2028 zou moeten uitkomen; informatie waar concurrenten maar wat graag weet van hebben.

Ook werd duidelijk dat er is gewerkt aan een nieuwe versie van de al bestaande Xbox Series X, dat er een nieuwe Xbox-controller in de maak is en dat gamemaker Bethesda werkt aan heruitgaven van succesgames The Elder Scrolls IV: Oblivion en Fallout 3. Verder kwamen e-mails op straat te liggen waaruit was op te maken dat Spencer likkebaardend sprak over een eventuele overname van de Japanse gamegigant Nintendo, een grote concurrent.

'Echte plannen volgen'

In het interne memo waarin Spencer reageert op het gevoelige lek, suggereert hij dat niet alle uitgelekte plannen meer even relevant zijn. "Ik weet dat dit heel teleurstellend is, ook al zijn veel van de documenten meer dan een jaar oud en zijn de plannen inmiddels verder geëvolueerd."

Via X, het voormalige Twitter, benadrukt de Xbox-baas dat ook. "We hebben gesprekken gezien over oude e-mails en documenten. Het is niet leuk om te zien dat het werk van ons team op deze manier naar buiten komt, omdat er zoveel is veranderd en er is nog zoveel om enthousiast over te zijn, of in de toekomst te worden. We zullen onze echte plannen bekendmaken als we zover zijn."

De rechtbank die de FTC-zaak behandelt, heeft gereageerd op de ongeplande onthullingen van Microsoft. Volgens de rechter heeft het techbedrijf zelf per ongeluk de documenten ontsloten door ze verkeerd aan te leveren. Inmiddels zijn alle stukken weer verwijderd en moet Microsoft ze opnieuw aanleveren, maar gamejournalisten die de documenten hebben ingezien schrijven het ene na het andere artikel erover.

Astronomische bedragen

Overigens is het Xbox-lek niet het enige onthullende lek in de Amerikaanse rechtszaak over de overname van Activision Blizzard. In juni werd per ongeluk onthuld dat Xbox-concurrent Sony astronomische bedragen heeft neergeteld voor de exclusieve succesgames The Last of Us: Part II en Horizon Forbidden West. Toen kwam het doordat de stukken slordig geredigeerd waren en doorgestreepte bedragen leesbaar waren gebleven.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag is afgelopen week slachtoffer geworden van een cyberaanval. Dat laat het hof weten na vragen van de NOS. Hoe groot de aanval was en om wat voor type aanval het gaat, wil het Strafhof niet zeggen.

Een bron zegt tegen de NOS dat een groot aantal gevoelige documenten is buitgemaakt, maar dat wil het Strafhof niet bevestigen. Een woordvoerder laat wel weten dat er onderzoek wordt gedaan naar de aanval in samenwerking met de Nederlandse autoriteiten. Daarbij wordt ook gekeken of een buitenlandse overheid achter de aanval zit.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag doet onderzoek naar genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden en vervolgt verdachten. De informatie die het Strafhof heeft, is zeer gevoelig. Voor verdachten kan het interessant zijn om te weten of er onderzoek naar hen loopt en wie door het Strafhof worden gehoord als getuigen.