Zeker twee Nederlandse gezinnen met in totaal negen personen zitten vast in de Gazastrook. Dat bevestigt het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Beide families willen daar weg, zegt het ministerie.

Het ministerie kan weinig voor ze doen, zegt een woordvoerder. "De Nederlandse Vertegenwoordiging in de Palestijnse gebieden houdt zo goed mogelijk contact met deze families. We doen er alles aan om hen te helpen Gaza te verlaten." Maar dat is op dit moment niet mogelijk. De grenzen zijn dicht, ook voor mensen met een buitenlandse nationaliteit.

Het reisadvies is al een tijdje rood. "Dat betekent dat we ook vóór de huidige crisis alle reizen naar Gaza afraadden", zegt de woordvoerder. "Daarbij hebben we steeds gewaarschuwd dat de Nederlands overheid niet of nauwelijks consulaire bijstand kan verlenen als je in dat gebied in nood komt."

De 16-jarige Palestijns-Nederlandse Mohammed zit vast in Gaza. Hij was voor het uitbreken van de oorlog met zijn gezin naar het gebied gereisd om voor zijn oma te zorgen.

Mohammed vertelde het NOS Jeugdjournaal wat hij meemaakt:

Bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zijn eerder dit jaar meldingen binnengekomen over geneeskundestudent Fouad L., die verdacht wordt van twee schietpartijen in Rotterdam eind september. Dat bevestigt de inspectie aan de NOS na berichtgeving van RTL Nieuws.

Over de aard van de meldingen en hoeveel dit er zijn geweest, wil de inspectie niets kwijt. "Over lopend onderzoek kunnen wij geen mededelingen doen."

Bij de IGJ kunnen mensen melding maken als ze klachten of twijfels hebben over de (zorg)kwaliteit van een arts. RTL Nieuws schrijft dat de inspectie al in maart dit jaar over Fouad L. werd gewaarschuwd. Het is niet bekend of de inspectie toen contact heeft gezocht met het Erasmus MC, waar L. studeerde. Daar wil de IGJ niets over kwijt.

Tijdlijn

Volgens RTL Nieuws zou de inspectie wel het ministerie van Volksgezondheid hebben benaderd na de schietpartij. Toen zou een tijdlijn zijn gedeeld over wat de inspectie wanneer over de verdachte wist. Het ministerie bevestigt aan RTL Nieuws dat het door de inspectie is geïnformeerd, maar wil niets zeggen over de inhoud.

Eerder werd al bekend dat het Openbaar Ministerie (OM) het ziekenhuis had gewaarschuwd voor Fouad L. In een mail schreef het OM over "zorgwekkend gedrag". Zo zou L. "halfnaakt in de tuin op een stapel bladeren" liggen, hard schreeuwen, lachen en "psychotisch gedrag" vertonen.

"Ik kan niet geloven dat dit hier gebeurd is, het is hier normaal zo veilig", zei Takuya Tsuneoka de dag na de dodelijke aanslag op de Japanse oud-premier Shinzo Abe. Bij hem om de hoek in de stad Nara werd Abe op klaarlichte dag neergeschoten tijdens een campagnespeech. De vermoedelijke dader, Tetsuya Yamagami, zou zijn zinnen hebben gezet op de oud-premier vanwege zijn banden met de Verenigingskerk. Deze omstreden religieuze beweging staat bekend om het afpersen van zijn volgers, onder wie ook de moeder van Yamagami.

Vandaag, meer dan een jaar na de aanslag, heeft de overheid een officieel verzoek ingediend bij de rechter om de Verenigingskerk op te heffen.

Nauwe banden tussen politici en de Verenigingskerk

De moord op Abe veroorzaakte direct een politieke crisis. Officieel ontkent het partijbestuur van de regerende Liberaal Democratische Partij (LDP), waar Abe jarenlang leiding aan gaf, dat het systematische banden onderhoudt met de Verenigingskerk. In de maanden na de aanslag werd echter duidelijk dat niet alleen Abe, maar ook de een na de andere prominente LDP-politicus samenwerkte met de kerk, en als dominostenen vielen ministers uit het kabinet van de zittende premier Fumio Kishida.

De van origine Zuid-Koreaanse Verenigingskerk werd gesticht in 1954 door Sun Myung Moon, een fervente anticommunist die zichzelf de nieuwe Messias achtte. De organisatie staat daarom beter bekend als de Moonsekte. Onder bescherming van Nobusuke Kishi, de grootvader van Abe, wist Moon zich te vestigen in Japan. De zelfbenoemde profeet is inmiddels overleden, maar zijn kerk zegt nog steeds meer dan 100.000 leden te hebben in Japan. Jaarlijks doneren zij bijna 65 miljoen euro.

Meer dan de helft van de LDP-volksvertegenwoordigers geeft nu toe inderdaad betrokken te zijn geweest bij de activiteiten van de Verenigingskerk. Daarbovenop traden, na de aanslag op Abe, steeds meer volgers naar buiten met verhalen over uitbuiting en afpersing door middel van gedwongen donaties. Publieke steun voor de LDP is mede hierom gekelderd. In een poging om de situatie onder controle te krijgen, beloofde premier Kishida een grootschalig onderzoek te starten naar de kerk en hun activiteiten een halt toe te roepen.

Eigen coalitiepartner vormt blokkade

Het bleek een zware opdracht. Ondanks de toenemende publieke kritiek had Kishida amper beweegruimte om de kerk aan te pakken. De Verenigingskerk is door de overheid erkend als geloof en geniet daardoor wettelijk bescherming. De grootste coalitiepartner van de LDP, Komeito, is ook verbonden aan een religieuze groepering die onder dezelfde wetgeving valt. Pogingen om via een wetswijziging alleen de kerk aan te pakken vielen daardoor in het water.

Nu probeert Kishida het via de rechter. Onder de toeziende ogen van journalisten stapelden medewerkers van de rechtbank van Tokio vandaag zes grote dozen op een klein blauw transportwagentje. Deze zouden vol zitten met de resultaten van het 1,5 jaar durende onderzoek.

Het officiële verzoek van de overheid aan de rechter: de Verenigingskerk opheffen vanwege schadelijke praktijken. Het is een zeldzame rechtsgang. De laatste keer dat dit gebeurde was na de terroristische aanslagen in 1994-1995 uitgevoerd door Aum Shinrikyo, een gewelddadige religieuze cultus. Bij de aanslagen kwamen 21 mensen om het leven en raakten duizenden mensen gewond.

Aanslagpleger krijgt zijn zin

De overheid heeft vandaag meer dan 5000 bewijsstukken ingediend bij de hoogste rechtbank in Tokio, waaronder getuigenissen van slachtoffers. Volgens een woordvoerder is de organisatie "schadelijk voor het publieke welzijn" en "kwaadaardig".

Deze stevige bewoording moet de rechter ervan overtuigen dat de Verenigingskerk niet onder de wetgeving valt waarmee religieuze entiteiten worden beschermd. Alhoewel de leiders van de religieuze beweging zelf op dit moment niet vervolgd worden, is de kans gering dat de rechter het verzoek van de overheid afslaat. Hiermee laat de aanslagpleger van oud-premier Abe dus een bijzonder nalatenschap achter met zijn daad: het opheffen van de Moonsekte die zijn moeder afperste, en een publieke afkeer voor de regerende politieke partij die hen decennialang de hand boven het hoofd hield.

Demissionair premier Rutte heeft vandaag in de Oekraïense havenstad Odesa een ontmoeting gehad met president Zelensky. In hun gesprek zegde de premier nieuwe militaire steun aan Oekraïne toe. Nederland gaat extra Patriot-raketten sturen en helpen bij het leveren van patrouilleboten.

Die schepen moeten ervoor zorgen dat Oekraïens graan veilig de Zwarte Zee over kan. "Tegelijkertijd zijn we ons ervan bewust dat de winter eraan komt en Rusland zal proberen om Oekraïne zoveel mogelijk pijn te doen. Daarom sturen we extra raketten."

Nederland zal ook drones, tankmunitie en anti-mijnapparatuur leveren. "We blijven Oekraïne steun, óók als er andere crises spelen zoals sinds afgelopen weekend in Israël."

Nederland heeft tot nu 2 miljard euro aan militaire steun heeft verzonden aan Oekraïne. Naast het nieuwe militaire materiaal komt er ook een nieuw humanitair steunpakket.

Teken van eenheid

Het was Ruttes derde bezoek aan Oekraïne sinds de inval van Rusland. Eerder ging hij naar de hoofdstad Kyiv, in februari dit jaar en in juli 2022. In zijn toespraak roemde de premier vandaag de veerkracht van de inwoners van Oekraïne. Volgens Rutte denkt Poetin dat de steun vanuit het Westen langzaam maar zeker afbrokkelt, maar "dan heeft hij het verkeerd". De ontmoeting vandaag is volgens Rutte ook een teken van eenheid.

Het gesprek met Zelensky volgde op Ruttes bezoek aan de Sobibor-herdenking gisteren in het oosten van Polen. Op dit moment komen Rutte en zijn entourage weer naar huis.

Een Bulgaars gezin van vijf op een kamer van 12 vierkante meter, met muren zwart van de schimmel en een huurprijs van 1100 euro per maand. Op zulke woonomstandigheden stuit de gemeente Den Haag regelmatig tijdens inspecties van de verblijfplekken van arbeidsmigranten, zegt wethouder volkshuisvesting Martijn Balster. "Het is schokkend om te zien hoe mensen hier wonen."

Met strengere regels wil het kabinet misstanden in de uitzendbranche tegengaan, zoals slechte huisvesting, onveilige werkplekken en onzekere contracten. "Nog te vaak worden arbeidsmigranten in Nederland behandeld als tweederangsburgers", zei demissionair minister Van Gennip van Sociale Zaken deze week toen ze haar wetsvoorstel hierover naar de Tweede Kamer stuurde.

Duizend uitzendbureaus

Als de wet er komt, moeten uitzendbureaus vanaf 2026 een certificaat hebben om personeel aan bedrijven uit te kunnen lenen en zijn die bedrijven verplicht met gecertificeerde uitzendbureaus te werken. Van Gennips bedoeling is dat straks alleen nog uitzendbureaus overblijven die hun personeel fatsoenlijk behandelen en betalen.

Wat Den Haag betreft, waar naar schatting 50.000 arbeidsmigranten wonen die laaggeschoold werk doen, kan die wet niet snel genoeg ingaan. De Hofstad telt ruim duizend uitzendbureaus. Het zijn vaak kleine bedrijfjes die hun personeel via sociale media werven in bijvoorbeeld Bulgarije en Turkije.

Die uitzendbureaus leveren het personeel voor Nederlandse bedrijven die veel goedkope arbeidskrachten nodig hebben. Vaak wordt ook door dezelfde uitzendbureaus huisvesting geregeld voor deze mensen, met huurprijzen die amper betaalbaar zijn. Soms stoppen verhuurders te veel mensen in één huis, maar vaak kiezen arbeidsmigranten ook zelf voor het delen van woonruimte om de huursom te kunnen betalen, blijkt uit controles.

Hoge boetes

"We zijn de grip kwijt op de omstandigheden waaronder de vele arbeidsmigranten in de stad leven", zegt wethouder Balster. Hij denkt dat de wet gaat helpen om misstanden tegen te gaan, net als de inmiddels ingevoerde Wet goed verhuurderschap. Die maakt het mogelijk om in bepaalde wijken een vergunningsplicht in te voeren voor de verhuur van de vele particuliere panden in de stad.

Wie de regels overtreedt, kan rekenen op boetes tot 80.000 euro. Bedragen die soms met schijnbaar het grootste gemak worden betaald door de eigenaren van die panden, constateert Anjo Hoogendoorn van de Haagse Pandbrigade die de veiligheid van huizen in de stad controleert.

Dat er veel relatief goedkope panden in Den Haag staan, maakt de stad aantrekkelijk voor de verhuur van woonruimte aan arbeidsmigranten die vaak kort in Nederland werkzaam zijn. In het glastuinbouwgebied in het Westland bijvoorbeeld, in nabijgelegen distributiecentra, of in de vleesverwerkende industrie verder weg van de stad. "Den Haag is het centrum geworden van de problematiek met arbeidsmigranten", constateert Balster.

Zelf aan de slag

De wet die nu is aangekondigd is goed nieuws, maar er is meer nodig, vindt het stadsbestuur. Daarom zet de stad, samen met de gemeente Rotterdam, meer stappen om zicht te krijgen op de wijken waar veel arbeidsmigranten wonen. Er komt een gezamenlijke commissie EU-arbeidsmigranten waarin wetenschappers en mensen uit het veld uit beide steden informatie en kennis gaan delen.

Ook komt er meer handhaving. Vaak is niet bekend wat er achter de voordeur gebeurt, bijvoorbeeld als het gaat om uitbuiting van arbeidsmigranten of hun kinderen die niet naar school gaan.

Zoals in het geval van het Bulgaarse gezin op de beschimmelde kamer. "We troffen een Bulgaarse vrouw, nog geen twee jaar in Nederland, met een pasgeboren baby en nog twee kinderen. Ze sprak geen woord Nederlands. Haar man was er niet, die was aan het werk. De kinderen van 10 en 6 waren al twee jaar niet naar school geweest."

Met het aanstellen van sleutelfiguren in de woonwijken waar veel arbeidsmigranten wonen, hoopt het gemeentebestuur de problemen te lijf te gaan. Om beter met hen zelf in contact te komen, staat er nu dagelijks een mobiel informatiepunt in wijken waar ze wonen. En er zijn inloopplekken waar hulpverleners van stichting Fairwork en de Oost-Europese hulporganisatie Barka dagelijks aanwezig zijn. Ook door de Pandenbrigade, in 2009 opgericht, is er beter zich op wat er in de stad gebeurt, zegt Balster.

Verplicht inschrijven

De aanpak van de problemen kan Den Haag niet alleen, benadrukt de wethouder. Daarvoor is hulp van de landelijke politiek nodig. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten pleitte er eerder al voor dat werkgevers verplicht worden hun werknemers in te schrijven in de gemeente waar ze verblijven, ook al is dat kortdurend.

Zover is het nog niet. Volgens Balster omdat de lobby van uitzendbureaus die dat niet willen, sterker is. Het staat dan ook niet in het nieuwe wetsvoorstel over uitzendbureaus.

Frankrijk heeft het dreigingsniveau verhoogd naar de hoogste categorie na de aanslag op een docent eerder vandaag. Vanochtend werd op de parkeerplaats van een middelbare school in het Noord-Franse Arras een docent doodgestoken en werd zijn keel doorgesneden.

Een andere docent en een beveiliger raakten zwaargewond. De verdachte is een man van 20 die volgens getuigen "Allahoe akbar" (God is groot) riep. Hij zou geboren zijn in Tsjetsjenië en sinds zijn zesde in Frankrijk wonen.

De Franse president Macron bezocht vanmiddag Arras en sprak van een daad van "barbaars islamitisch terrorisme". Hij prees het optreden van het slachtoffer. "De leraar die is overleden en zijn collega's probeerden anderen te beschermen en heeft daarmee ongetwijfeld veel levens gered."

Ouders en leerlingen reageerden geschokt op de steekpartij:

In de loop van de avond zei de Franse minister van Binnenlandse Zaken dat de aanslag "zonder twijfel" te maken heeft met het de oorlog tussen Israël en Hamas. Daarnaast zei de minister dat in een ander deel van Frankrijk een aanslag is verijdeld. Een man werd aangehouden toen hij met een mes uit een gebedshuis kwam.

De Franse inlichtingendienst bevestigt aan Franse media dat de verdachte op een lijst staat van mensen met banden met de radicale islam. Hij werd sinds twee weken extra gevolgd. Ook was hij gisteren nog meegenomen voor verhoor. De Franse anti-terrorisme-aanklager onderzoekt het steekincident.

Docent van in de 50

Het slachtoffer is een man van in de 50, Dominique Bernard. Hij gaf Frans op een middelbare school. Een leerling van hem uit de vijfde klas zegt tegen de krant Le Figaro: "Hij was een beetje streng, maar wel aardig."

Een vriendin van Bernard, die ook in het onderwijs werkt, zegt tegen de krant dat de docent enorm van het onderwijs hield. "Van de studenten, van de literatuur, van de cultuur. Hij was groot voorvechter van het secularisme, net als Samuel Paty. We streden altijd voor openheid voor kritische en verlichte ideeën."

In Frankrijk zijn de spanningen fors toegenomen door de recente gebeurtenissen in Israël en de Gazastrook. Gisteren verbood de regering pro-Palestijnse demonstraties in het land omdat die de openbare orde zouden kunnen aantasten. Demonstreren voor Israël mag nog wel.

Na de grootschalige aanval van Hamas op het zuiden van Israël van zaterdag was het vandaag opnieuw een dag vol geweld. De gebeurtenissen van deze vrijdag zijn hieronder samengevat. Dit artikel is bijgewerkt tot 22.00 uur.

De ontwikkelingen van vandaag

Slachtoffers

Wat we vandaag nog meer brachten

De rechtbank in Amsterdam heeft Jaydon J. (20) veroordeeld tot dertien maanden cel, waarvan drie voorwaardelijk, voor de gewelddadige beroving van ex-autocoureur Robert Doornbos. J. moet zichzelf ook laten behandelen vanwege een persoonlijkheidsstoornis, oordeelde de rechtbank.

Doornbos stapte op 18 maart in Amsterdam-Buitenveldert kort na middernacht uit zijn auto, waarna er een man met een knuppel om hem kwam aflopen. Hij gaf Doornbos daarmee een klap op zijn hoofd.

Doornbos gaf vervolgens zijn horloge, met een waarde van rond de 30.000 euro, en zijn telefoon af. De dader ging ervandoor. De overval moet "heel beangstigend zijn geweest voor Doornbos", oordeelde de rechtbank.

Uit de locatiegegevens van de telefoon van J. kon worden opgemaakt dat hij een van de uitvoerders is. Ook werd op deze telefoon een foto van het geroofde horloge gevonden, die was gemaakt na de overval. Dit horloge is niet teruggevonden.

Andere verdachte vrijgesproken

Het Openbaar Ministerie had dertig maanden cel tegen J. geëist, waarvan zes maanden voorwaardelijk. Die straf vindt de rechtbank in vergelijking met andere zaken te hoog. Wat wel zwaar weegt voor de rechter, is het feit dat de overval vlak bij de woning van Doornbos plaatsvond.

Medeverdachte Amir A. (27) werd vrijgesproken van medeplichtigheid. Tegen hem was 28 maanden cel geëist, waarvan vier voorwaardelijk.

A. werd verdacht van betrokkenheid bij het plaatsen van een gps-tracker onder de auto van Doornbos, een paar weken voor de overval. Op de simkaart in de tracker was dna van A. gevonden, maar volgens de rechtbank zijn er geen bewijzen dat hij wist waarvoor die tracker was bedoeld. Bovendien reed Doornbos op het moment van de overval in een andere auto.

De inzet van het calamiteitenhospitaal na het treinongeluk in Voorschoten was achteraf gezien niet nodig. Door miscommunicatie over het aantal slachtoffers hebben ziekenhuizen in de regio diezelfde nacht onnodig opgeschaald. Dat constateert het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid in een onderzoek waarvoor de veiligheidsregio Hollands Midden opdracht had gegeven.

Bij het ongeluk in de nacht van 3 op 4 april botste een goederentrein op een bouwkraan die vanwege werkzaamheden bij het spoor stond. Vervolgens ontspoorde een tegemoetkomende intercitytrein. De machinist van de kraan kwam om het leven. Ongeveer dertig mensen raakten gewond, van wie een aantal ernstig.

Hulpverleners ter plaatse gaven een 'code 50' door aan de meldkamer, wat inhield dat ze meer dan vijftig slachtoffers verwachtten. Daardoor werd het calamiteitenhospitaal in Utrecht geactiveerd.

Extra personeel

Maar de ziekenhuizen in Leiden en Leiderdorp waren niet op de hoogte van het inschakelen van het noodziekenhuis en hadden zich ook voorbereid op veel slachtoffers. De ziekenhuizen riepen 's nachts daarom veel extra personeel op. Uiteindelijk waren er twintig slachtoffers die zorg in het ziekenhuis nodig hadden. Tien van hen kwamen in het noodhospitaal in Utrecht terecht.

Het LUMC in Leiden ving twee slachtoffers op, het Alrijne Ziekenhuis in Leiderdorp vijf. Zorgmedewerkers vroegen zich volgens de onderzoekers af waarom zij midden in de nacht 'voor niets' naar het ziekenhuis waren gekomen. Dat is volgens de onderzoekers niet goed voor het vertrouwen van het ziekenhuispersoneel.

Geïmproviseerd

De onderzoekers zijn van mening dat ondanks de genoemde verbeterpunten de hulpverleners tevreden mogen zijn over hun inzet in de nacht van het ongeluk. "Op basis van de stukken, de gesprekken die wij hebben gevoerd en de antwoorden op de enquêtevragen kan worden geconcludeerd dat er professioneel, in goede harmonie en met voldoende afstemming actie is ondernomen."

Ook is volgens hen goed geïmproviseerd, bijvoorbeeld bij het opvangen door omwonenden van de mensen die niet of nauwelijks gewond waren geraakt.

Op de A2 bij Boxtel heeft de politie vannacht een levend schaap gevonden in de kofferbak van een auto. Het dier bleek afkomstig van een kinderboerderij in Eindhoven.

Het schaap zat in een auto met een Duits kenteken en werd gevonden tijdens een controle, schrijft Omroep Brabant. Daarop werd de dierenambulance gewaarschuwd, die het dier heeft opgevangen. Het schaap bleek ongedeerd. "We hebben zoiets nog niet eerder meegemaakt", schrijft de Dierenambulance Brabant-Noordoost op Facebook.

Omdat het schaap een geregistreerd Nederlands oormerk in haar oren had met een duidelijk nummer, kon achterhaald worden waar het dier vandaan kwam. Volgens de dierenambulance is het schaap vanwege het tijdstip waarop het dier is gevonden, vannacht naar een opvangcentrum in Ravenstein gebracht. Vanmiddag wordt het schaap weer teruggebracht naar de kinderboerderij. De politie onderzoekt waarom het dier in de kofferbak van deze auto lag.

De beheerder van de kinderboerderij laat aan Omroep Brabant weten dat hij zo'n ontvoering nog niet eerder heeft meegemaakt sinds hij beheerder is. "Maar in het verleden is dit weleens gebeurd", weet hij. De andere schapen die op de kinderboerderij staan, worden binnenkort verplaatst naar een andere locatie. "Daar staat een hoger hek om de weide heen."

De Peruaanse politie heeft op verzoek van de Amerikaanse justitie een 33-jarige man opgepakt die wordt verdacht van meer dan 150 valse bommeldingen. De man uit Lima stuurde dreigmails uit naam van minderjarige meisjes als zij hem geen naaktfoto's wilden sturen.

Volgens de FBI heeft de man tussen 15 en 21 september meer dan 150 bommeldingen gedaan in vijf Amerikaanse staten. Als doelwit koos hij scholen, vliegvelden, synagogen, ziekenhuizen en een winkelcentrum. Duizenden mensen werden geëvacueerd en het vliegverkeer raakte ernstig verstoord door de acties.

"Dit heeft de hulpdiensten veel tijd en geld gekost en velen door heel het land beangstigd", reageerde de Amerikaanse aanklager. Hij sprak verder van een "zieke poging wraak te nemen op tienermeisjes".

Bloedbad

De bommeldingen bleken namelijk wraakacties tegen minderjarige meisjes die hij online had ontmoet. De man deed zich voor als een 15-jarige jongen om naaktfoto's van hen te krijgen. Als ze weigerden die op te sturen, zette hij hun telefoonnummer of internetadres onder de dreigmails die hij verstuurde.

"De bommen die ik in het gebouw heb geplaatst zullen over een paar uur ontploffen", mailde hij bijvoorbeeld een synagoge in de staat New York op de joodse gedenkdag Rosj Hasjana. "Veel mensen zullen in een poel van bloed eindigen."

De FBI kon uit het IP-adres waarmee de bedreigingen waren verstuurd afleiden dat de meldingen niet daadwerkelijk van de meisjes kwamen, maar door de Peruaan waren verstuurd. De man kan 5 jaar cel krijgen voor de valse meldingen, en nog eens 30 jaar voor de uitbuiting van minderjarigen.

Het was een van de bekendste bomen van Groot-Brittannië: de Sycamore Gap Tree, ook wel de Robin Hood-boom genoemd. Vanochtend ontdekten wandelaars tot hun verbijstering dat de tweehonderd jaar oude esdoorn was omgezaagd. Een 16-jarige jongen is aangehouden voor de vernieling.

De publieke verontwaardiging is groot. De Sycamore Gap Tree in het Noord-Engelse Northumberland werd jaarlijks door duizenden toeristen bezocht en was in 2016 nog tot boom van het jaar gekozen door een Britse bosbeschermingsorganisatie. De eenzame esdoorn was vooral bekend vanwege de iconische plek waar hij stond: pal naast de Romeinse Muur van Hadrianus en midden in een kleine vallei, wat magische plaatjes opleverde.

Dat wisten ook de makers van de film Robin Hood: Prince of Thieves uit 1991, die de Sycamore Gap lieten figureren in een prominente scene in de film, inclusief de boom. Sindsdien ging de esdoorn ook als 'Robin Hood Tree' door het leven. Tot vandaag.

Op foto's die vanochtend zijn gemaakt is op te maken dat de boom opzettelijk met een motorzaag is geveld. De autoriteiten riepen bezoekers op weg te blijven zodat ze sporen konden veiligstellen. Een lokale gezagsdrager sprak van "een aanval op een van de beroemdste bomen" van het land. "Iedereen is in shock."

Vanmiddag werd bekend dat de politie een 16-jarige verdachte heeft aangehouden voor het vandalisme. Hij is opgepakt op verdenking van het opzettelijk veroorzaken van schade aan de boom. Hij wordt vastgehouden en werkt mee met het onderzoek, liet een woordvoerder weten. Wat het motief was om de boom te lijf te gaan, is niet bekend.

"Dit is een wereldberoemde plek", aldus de politiewoordvoerder. "Dit vandalisme heeft begrijpelijkerwijs voor een grote schok en veel woede gezorgd. Deze boom was een icoon en een bron van vreugde voor zoveel bewoners en toeristen. Dit is een ongelooflijk droevige dag."

Een biertje, borrel of Antarctische cocktail bestellen mag vanaf zondag niet meer op onderzoekstation McMurdo. De grootste Zuidpoolbasis legt het schenken van alcohol aan banden na berichten over grensoverschrijdend gedrag. Een woordvoerder ontkent echter een direct verband hiertussen.

Met ongeveer 250 bewoners in de poolwinter en ruim 1000 in de zomer is McMurdo de grootste nederzetting op Antarctica. De Amerikaanse basis werd in 1956 opgericht op 3500 kilometer van Nieuw-Zeeland en telt tegenwoordig ruim honderd gebouwen, drie vliegvelden en de meest zuidelijke haven ter wereld.

Het Amerikaanse persbureau AP schreef vorige maand dat veel vrouwen zich onveilig voelen op de poolbasis. In een rapport noemde een jaar geleden 72 procent van de vrouwen grensoverschrijdend gedrag daar een probleem, 59 procent gaf aan dit zelf te hebben meegemaakt.

Machocultuur

Zo sprak AP een vrouw die moest blijven samenwerken met de man die haar had betast omdat niemand anders zijn werk kon overnemen. Een andere vrouw werd ontslagen door de vriendin van de man die ze kort daarvoor had beschuldigd van aanranding.

Een derde vrouw werd bedreigd door een collega die thuis al een contactverbod had gekregen voor zijn ex-vrouw. Leidinggevenden verzochten haar geen aanklacht in te dienen, omdat dat een internationaal incident kon veroorzaken vanwege hun verschillende nationaliteiten en de onduidelijke jurisdictie.

Slachtoffers spreken van een machocultuur op de basis omdat 70 procent van de aanwezigen man is. Wat niet helpt zijn de afgelegen ligging, het gebrek aan contact met de buitenwereld en het ontbreken van een volwaardige politiedienst: er is slechts één waarnemend veldwachter en geen cel.

Om de misstanden tegen te gaan, kondigde McMurdo al betere voorlichting aan, naast verscherpt toezicht en een betere registratie van klachten. Ook wordt er gewerkt aan beter internet via satellieten om het gevoel van isolatie bij bewoners te verminderen.

Aanstaande zondag komt daar dus een schenkverbod bij. De recreatieruimte Coffee House wordt geheel alcoholvrij. In de twee bars, Gallagher's en Southern Exposure, mag alleen drank worden geschonken die gasten zelf meebrengen. Op McMurdo heeft iedereen een wekelijks alcoholrantsoen van achttien biertjes, drie flessen wijn of 750 milliliter sterke drank.

De National Science Foundation ontkent dat het besluit een reactie is op de verhalen over wangedrag. Een woordvoerder zegt dat de maatregel het algemene moreel en welzijn ten goede moet komen nu het inwonertal van McMurdo weer zal gaan groeien, met de zomer op het zuidelijk halfrond in aantocht.

De vrouwen die AP sprak zijn niet onverdeeld positief over de stap. "Wat mij overkwam gebeurde onder werktijd, zonder enige alcohol", reageert Britt Barquist, die werd betast door een collega. "Dit nieuwe beleid zal zulke gevallen niet voorkomen."

In het rapport over de wantoestanden werd ook al gewaarschuwd alcohol niet de schuld van alles te geven. "De problemen beginnen al buiten de bar", wordt een anonieme medewerker geciteerd. "Het begint onder werktijd, in de slaapzaal, onderweg naar de basis, in Christchurch zelfs", verwijzend naar het beginpunt van de reis naar Antarctica. "Dit is een systeemprobleem door het gedrag, niet de alcohol."

De Amerikaanse piloot die afgelopen zondag zijn straaljager kwijtraakte na gebruik van zijn schietstoel blijkt alarmnummer 911 te hebben gebeld om hulp te krijgen. Het telefoongesprek met de verblufte centralist is vrijgegeven door de politie.

"Mevrouw, er is een militair vliegtuig neergestort. Ik ben de piloot. De hulpdiensten moeten worden ingeschakeld", zegt de beller in het telefoontje. "Ik heb geen idee waar het vliegtuig is. Dat zal ergens zijn neergestort, ik heb mijn schietstoel gebruikt."

Luister hier het gesprek tussen de piloot en het alarmnummer:

Het is nog altijd niet bekendgemaakt waarom de piloot besloot zijn vliegtuig te verlaten boven de staat South Carolina. Het Amerikaanse leger was de F-35, ook bekend onder de naam JSF, meer dan een dag lang kwijt. Hij bleek uiteindelijk 100 kilometer verderop te zijn neergestort op een akker.

Parachute

De piloot kwam nagenoeg ongedeerd met zijn parachute neer in de tuin van een woning bij Charleston. De verbaasde bewoner belde daarop met hem het alarmnummer. "We hebben hier een piloot die in mijn achtertuin is geland. Kunnen we een ambulance krijgen, alstublieft?"

De piloot voegt eraan toe dat hij ogenschijnlijk niet ernstig gewond is, maar wel wat schrammetjes heeft en last van zijn rug.

De vrouw aan de andere kant van de lijn klinkt ongelovig terwijl ze meer informatie probeert in te winnen. Op haar vraag waarom de piloot zijn straaljager verlaten heeft antwoordt hij slechts "problemen met het toestel". Ze reageert ontkennend op zijn vraag of er al berichten over een crash zijn.

Doorgevlogen

Er is veel kritiek dat defensie een dag lang een hypermodern toestel van 75 miljoen euro kwijt was en de straaljager blijkbaar tientallen kilometers kon doorvliegen zonder inzittende. Een defensiewoordvoerder speculeert dat de moderne technologie aan boord daar misschien aan bijgedragen heeft: het vliegtuig is ontworpen om stabiel door te vliegen als een piloot niet aan de besturing komt. Dat voorkomt een crash als de vlieger onwel wordt.

Daarnaast is de F-35 uitgerust met de nieuwste stealth-technologie, die het toestel moeilijk te volgen maakt voor de radar. Bovendien wordt uit voorzorg de transponder uitgezet als de piloot het toestel in de lucht verlaat, om het de vijand moeilijker te maken het toestel te vinden.

Hij heet Barry, is 150 miljoen jaar oud, ruim twee meter hoog en vijf meter lang. Binnenkort gaat hij in een veilinghuis onder de hamer.

Barry is een camptosaurus, een plantenetende dinosauriër die leefde in het Juratijdperk. Zijn skelet werd in de jaren 90 ontdekt in de Amerikaanse staat Wyoming door paleontoloog Barry James, die hem vervolgens Barry noemde.

James begon de restauratie van het skelet, later nam een Italiaans bedrijf (gespecialiseerd in het restaureren van fossielen) de klus over.

Volgens kenners verkeert het skelet in een uitzonderlijk goede staat. "Het is een zeer goed bewaard gebleven exemplaar, wat vrij zeldzaam is", zegt Alexandre Giquello van het Parijse veilinghuis Hotel Drouot, waar de veiling wordt gehouden. "De schedel is voor 90 procent compleet en de rest van het skelet is voor 80 procent compleet."

De veiling van Barry is op 20 oktober. Het Parijse veilinghuis verwacht een opbrengst tussen de 800.000 en 1, 2 miljoen euro.

In het verleden zijn dinoskeletten geveild voor meerdere miljoenen. Eerder dit jaar leverde de veiling van een dinosaurusskelet, samengesteld uit driehonderd botten van verschillende Tyrannosaurus rex-botten, bijna 5 miljoen euro op.

Twee jaar geleden werd het grootse Triceratopsskelet dat ooit werd gevonden geveild voor bijna 7 miljoen euro.

Een basisschooljuf die op eigen houtje met haar klas een dagje naar de Efteling ging, is daar terecht voor ontslagen, heeft de rechtbank van Amsterdam bepaald. De docent vocht het ontslag aan omdat het uitje volgens haar goed bedoeld was. Het leek haar leuk om de kinderen, "veelal uit kansarme gezinnen", te verrassen met het dagje pretpark.

De lerares van de Professor Dumontschool uit Amsterdam-Zuidoost was eerder al naar de directie van de school gestapt, om te vragen of ze de kinderen mocht meenemen naar de Efteling. De directeur vond dat te duur en besloot dat het beter zou zijn als de groep naar de Space Expo in Noordwijk zou gaan.

'Onaanvaardbaar risico'

Daar heeft de lerares, die ruim twee jaar in dienst was, niet naar geluisterd. Zonder dat ze de schooldirectie op de hoogte stelde, vertrok ze op 10 maart toch met haar klas naar de Efteling. Ze deed dat samen met een externe begeleider, die de extra kosten dekte, in twee van andere scholen geleende busjes. De rechtbank vindt dat er daarmee sprake was van een "onaanvaardbaar risico" en een "onverzekerde situatie".

Enkele dagen later deed de juf verslag van het schoolreisje in de nieuwsbrief van de school. Ze schreef over een excursie naar de Space Expo, waarbij ze de indruk wekte dat de leerlingen daar ook echt waren geweest. In de rechtbank zei ze hierover dat ze "nooit de intentie" had om directie en ouders "voor te liegen".

Wel had ze de kinderen gevraagd niks over het uitje te verklappen aan ouders, broertjes of zusjes. Op de zitting werd duidelijk dat dat niet altijd gelukt was: een kind had klappen gekregen omdat het in de ogen van de ouder maar "bleef liegen over een bezoek aan de Efteling".

Boete

Het bedrog kwam aan het licht toen er een boete binnenkwam voor te snel rijden op de A2, voor een van de twee geleende busjes. Over dat deel van de A2 kom je niet als je naar de Space Expo rijdt vanuit Amsterdam.

Uiteindelijk biechtte de vrouw in een gesprek met de HR-afdeling de leugens op, waarna de school haar drie dagen later op staande voet ontsloeg. Dat besluit blijft nu dus in stand.

De Nederlandse onderzoeker Wijnand van Tilburg, werkzaam in het Britse Essex, heeft een Ig Nobelprijs gewonnen in de categorie educatie, voor zijn onderzoek naar verveling onder studenten en docenten. Hij ontdekte dat studenten verveelder waren wanneer hun docent zich ook stond te vervelen.

De Ig-Nobelprijzen worden jaarlijks toegekend voor verrassende en ludieke onderzoeken die zijn gepubliceerd in erkende wetenschappelijke tijdschriften. Het is de bedoeling dat de winnende onderzoeken aanzetten tot lachen en nadenken. De Ig Nobelprijzen worden altijd vlak voor de bekendmaking van de echte Nobelprijzen uitgereikt door het humoristische tijdschrift Annals of Improbable Research.

'Voorkomen verveling belangrijk'

Uit het onderzoek van Van Tilburg blijkt dat verveling ook te maken heeft met verwachtingen Als studenten lage verwachtingen hebben voor een les, dan zullen ze zich in die les ook meer vervelen dan wanneer ze er met goede verwachtingen naartoe gaan.

"Verveling kan studentenuitval en slechter presteren veroorzaken, en soms heeft het langetermijngevolgen zoals agressie en depressie. Het voorkomen ervan is dus belangrijk", vertelt Van Tilburg aan de NOS.

De online ceremonie was gisteravond al te zien op YouTube, de fysieke uitreikingen zijn in november. Wetenschapper Van Tilburg is verrast dat hij in de prijzen is gevallen. "We wisten wel dat de prijs bestond, maar toch kwam hij voor ons uit de lucht vallen."

Een andere opvallende winnaar valt in de categorie natuurkunde. Een Europees team van onderzoekers bestudeerde in hoeverre de samenstelling van oceaanwater wordt beïnvloed door de seksuele activiteit van ansjovis. In de categorie literatuur won een onderzoek naar de vraag waarom woorden raar gaan klinken als je ze vaak herhaalt.

Neusharen

Een Amerikaans-Aziatisch team kreeg de prijs in de categorie geneeskunde. Ze telden bij twintig stoffelijke overschotten hoeveel neusharen mensen hebben. Ze wilden er zo achter komen of er groepen mensen zijn met een verhoogd risico op neusontsteking.

In de categorie communicatie won een team dat bestudeerde wat er omgaat in het brein van mensen die goed achterstevoren kunnen praten. De categorieën zijn niet elk jaar hetzelfde, zoals bij de echte Nobelprijzen.

10 biljoen Zimbabwaanse dollar

Het is het vierde jaar op rij dat een Nederlandse onderzoeker in de prijzen valt. De winnaars gaan naar huis met een biljet van 10 biljoen Zimbabwaanse dollar, dat tegenwoordig jammer genoeg bijna niks meer waard is. "Wat ik er mee ga doen weet ik nog niet", vertelt Van Tilburg grappend. "Ik denk dat ik hem gewoon aan mensen ga laten zien."

The Truth is out there, maar niet in het Mexicaanse Congres. Wetenschappers laten niets heel van de beweringen die daar tijdens een hoorzitting werden gedaan bij een presentatie over "wezens die geen deel uitmaken van de evolutie op aarde".

De Mexicaanse 'ufoloog' José Jaime Maussan presenteerde op de bijeenkomst twee kisten met volgens hem de gemummificeerde resten van bizarre wezentjes met drie vingers en langgerekte hoofden. Duidelijk valt E.T. erin te herkennen. Wetenschappers hebben volgens Maussan vastgesteld dat dertig procent van hun dna-materiaal niet te herleiden is.

"Dit is het toppunt van bewijs", beweerde hij gisteren tegenover de parlementariërs. "Als het dna laat zien dat het niet om mensen gaat en niets anders ter wereld ziet er zo uit, dan moeten we dat aanvaarden." Van buitenaards leven wilde hij nog net niet spreken. Het krasse verhaal werd al snel wereldwijd opgepikt, ook door serieuze nieuwsmedia.

'Niet serieus nemen'

Wetenschappers reageren uitermate sceptisch op de presentatie, zoals bijvoorbeeld emeritus hoogleraar theoretische sterrenkunde Vincent Icke van de Universiteit Leiden. Gevraagd hoe serieus de onthulling moet worden genomen luidt zijn korte antwoord: "Nou, niet."

"Ik denk dat er geen enkele wetenschapper in het parlement van Mexico zit. Dit hoeven we echt niet serieus te nemen", is zijn oordeel.

De beroemde Britse natuurkundige Brian Cox denkt dat een eventueel mysterie makkelijk op te lossen valt. "Stuur een monster in voor een dna-test of vraag de plaatselijke universiteit en je weet het binnen tien minuten."

Cox heeft een probleem met het traditionele beeld van aliens als kleine, groene mannetjes. "Ze zijn echt veel te menselijk. Het is zeer onwaarschijnlijk dat intelligent leven op een andere planeet zich zou ontwikkelen zoals wij."

Universiteit neemt afstand

Maussan zegt dat hij de mummies in 2017 heeft gevonden in de buurt van het Peruaanse Nazca. Die locatie is beroemd onder ufo-liefhebbers vanwege prehistorische landschapslijnen: de ingewikkelde dierpatronen daar van tientallen meters groot zouden volgens hen wel eens met buitenaardse hulp gemaakt kunnen zijn.

De mummies zouden diep onder de grond zijn aangetroffen in een kiezelaardemijn. Uit onderzoek is volgens Maussan gebleken dat ze tussen de 700 en 1800 jaar oud zijn.

Wat zijn claim er niet geloofwaardiger op maakt is dat de Peruviaanse autoriteiten in datzelfde jaar al eens zijn beweringen hebben laten toetsen. De conclusie luidde toen dat het poppen van recente makelij waren die met papier en lijm waren bedekt om huid na te bootsen. Omdat Maussan toen geen presentatie gaf, is het niet duidelijk of het nu om dezelfde figuurtjes gaat.

Daarnaast haastte een Mexicaanse universiteit zich van de presentatie te distantiëren. Maussan beweerde samen te werken de Universidad Nacional Autónoma de México, maar in een persbericht wordt verhelderd dat die alleen een opdracht tot koolstofdatering heeft uitgevoerd. De onderzoekers kregen daarvoor 0,5 gram materiaal zonder te weten waar dat vandaan kwam. "Wij trekken totaal geen conclusies over de herkomst van deze monsters."

NASA

Geconfronteerd met alle kritiek zegt parlementariër Sergio Gutiérrez Luna van de regeringspartij dat het belangrijk is te luisteren naar "alle uitingen, alle meningen". Hij benadrukt dat het Congres geen standpunt inneemt. "We hebben onze gedachten, onze zorgen en zullen hierover in gesprek blijven". zei hij.

De zitting in Mexico kwam een dag voordat NASA een rapport presenteert over hoe er het beste onderzoek kan worden gedaan naar fenomenen die van buitenaardse origine lijken te zijn. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie liet al doorschemeren dat er te weinig concrete voorvallen zijn vastgelegd om wetenschappelijke conclusies te trekken.

Toch is dit een presentatie waar sterrenkundige Icke wel op zit te wachten. Hij verwacht dat de onderzoekers zullen opsommen hoe sommige ufowaarnemingen zijn te verklaren. Misschien was dat mysterieuze verschijnsel in de lucht wel gewoon moerasgas, een weerballon of de planeet Venus. "En ik vermoed dat ze dan ten slotte nog zullen zeggen: er zijn nog andere dingen, daar zijn we nog mee bezig."

'Onverklaarbaar' wil hij die fenomenen zeker niet noemen, liever 'nog niet verklaard'. "Een onverklaarbaar verschijnsel zijn we nog nooit tegengekomen", legt hij uit. "Maar het is denkbaar dat ons mensenbrein niet in staat is om bepaalde dingen te begrijpen. Dat moeten we voor mogelijk houden."

Een Amerikaanse fabrikant haalt pittige chips uit de handel na de dood van een 14-jarige jongen in Massachusetts. Zijn familie is ervan overtuigd dat het eten van de extreem pikante snack hem fataal is geworden.

De tortillachip werd per stuk verpakt verkocht voor 10 dollar in een doos gevormd als een lijkkist, versierd met doodshoofden, gifslangen en Magere Hein. Consumenten worden onder de naam One Chip Challenge uitgedaagd hun reactie te filmen als ze het zoutje eten en zolang mogelijk niks te eten of drinken.

Voor de chips worden de Carolina Reaper en Naga Viper pepers gebruikt, die 1,7 en 1,4 miljoen scoren op de Scovilleschaal van pittigheid. Op diezelfde schaal zit tabasco rond de 5000 en halen jalapeño's 10,000, wat betekent dat er zoveel lepels water nodig zijn om de smaak van één lepel te verhullen.

Op de verpakking staan waarschuwingen dat het product alleen bedoeld is voor volwassenen en gebruik is afgeraden bij zwangerschap. Er wordt aangedrongen medische hulp te zoeken bij flauwvallen, langdurige misselijkheid of als ademhalen moeilijk wordt.

Op school gegeten

De 14-jarige Harris Wolobah uit Worcester had volgens zijn moeder de chip afgelopen vrijdag van een klasgenoot gekregen. Hij was op school misselijk geworden, maar leek beter toen hij naar huis ging. Later die middag werd hij bewusteloos op zijn kamer aangetroffen. Hij werd kort daarna in het ziekenhuis doodverklaard.

Hoewel een autopsie nog de precieze doodsoorzaak moet vaststellen zijn de nabestaanden ervan overtuigd dat de chip tot zijn dood leidde. De jongen was volgens hen verder in prima gezondheid.

Er zijn al eerder mensen in het ziekenhuis opgenomen na het eten van de chips, onder wie andere kinderen. Zo moest er een ambulance langs bij zeven kinderen in Minnesota die op school de challenge hadden uitgevoerd en belandden drie leerlingen uit Californië in het ziekenhuis.

Terugroepactie

Volgens artsen veroorzaakt de stof capsaïcine in de chips een brandend gevoel en tinteling in de mond, maar kan het in extreme gevallen ook tot hartritmestoornissen leiden.

Fabrikant Paqui, dochterbedrijf van snoepgigant Hershey, zegt diep bedroefd te zijn over de dood van de jongen. Het bedrijf stelt dat het product voldoet aan voedselveiligheidseisen en de verpakking benadrukt dat het voor volwassenen bedoeld is. Omdat toch steeds meer kinderen de chips eten, is besloten tot de terugroepactie.

Europese variant

In Europa zijn ook chips te koop die als de allerheetste ooit worden aangeprezen. Een fabrikant daarvan, Hot Chip, wijst erin een reactie aan de NOS op dat het productieproces hiervan anders is dan in de VS: "Paqui stopt de pepers in het deeg, niet aan de buitenkant zoals gebruikelijk. Daardoor blijft hun product lang pittig in je maag, in plaats van je mond."

Het bedrijf zegt in Europa al jaren dezelfde samenstelling te hebben zonder grote problemen. "Dit product is al jarenlang zonder ongelukken gegeten door miljoenen", schrijft de woordvoerder in zijn reactie. "De reactie van mensen op pikant eten lijkt eng en gek, maar we hebben nog nooit iets gehoord over ernstige medische incidenten."

Desalniettemin is het bedrijf van plan op de waarschuwingslabels nog duidelijker te maken dat consumptie door kinderen niet de bedoeling is, "om soortgelijke incidenten te voorkomen". De woordvoerder vult aan dat melk, brood of een ijsje verlichting kan bieden.

Een yogales in de Engelse kustplaats Chapel St Leonards is bruut verstoord door de politie. Voorbijgangers hadden de politie gebeld omdat ze door het raam van een horecagelegenheid meerdere lichamen hadden zien liggen onder dekens. Ze zeiden dat ze een "rituele massamoord" vermoedden.

Agenten rukten massaal uit en bestormden het pand. Ze troffen een nietsvermoedende yogalerares aan, plus zeven leerlingen.

"Ik dacht eerst aan een grap", zegt yogalerares Millie Laws tegen de BBC. Maar toen legde ze het verband met twee mensen die ze even eerder voor het raam had zien staan. "Ik denk dat hun fantasie op hol is geslagen."

Kaarslicht, cape, trommel

De 22-jarige Laws zegt dat de leerlingen onder een deken lagen met hun ogen dicht. De ruimte was alleen verlicht door een paar kaarsen. De lerares zelf liep gehuld in een cape om de leerlingen heen, zacht slaand op een trommel.

Bij nader inzien snapt Laws wel dat de passanten iets ernstigs vermoedden. "De leerlingen lagen er zo rustig, fijn en ontspannen."

'Met goede intenties'

De politie zegt in een reactie dat het alarmerende telefoontje werd gepleegd "met goede intenties" en laat de zaak rusten. "We zijn blij dat iedereen veilig bleek te zijn", zegt een woordvoerder.

Het café waar de yogales werd gegeven kan wel lachen om het incident, blijkt uit een verklaring op Facebook. Toekomstige pottenkijkers worden gerustgesteld. "Wees er alstublieft op bedacht dat er bij ons 's avonds vaak yogalessen zijn. We hebben niets te maken met rare sektes."

Wetenschappers zijn erin geslaagd om een kunstmatig embryo van een mens te creëren. Een allereerste vorm van leven, zonder gebruik te maken van sperma, eicellen of een baarmoeder. De onderzoekers hopen met hun 'model-embryo' meer te weten te komen over de allereerste, cruciale fase in de ontwikkeling van een mensenleven. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

De wetenschappers verbonden aan het Weizmann Institute of Science in Israël gebruikten stamcellen om iets te maken dat sterk lijkt op een menselijk embryo. Het lukte ze vervolgens om het in het lab te laten uitgroeien tot een verzameling cellen dat dezelfde eigenschappen laat zien als een embryo van veertien dagen oud.

Zelfs de cellen die het hormoon aanmaken dat bij zwangerschapstesten wordt gebruikt, waren aanwezig. Toen de wetenschappers een commerciële zwangerschapstest gebruikten, gaf die een positief resultaat.

Stamcellen herprogrammeren

De ontwikkeling is mogelijk door een nieuwe techniek van een van de onderzoekers van het project. Daarmee kunnen de stamcellen zo geherprogrammeerd worden dat ze kunnen veranderen in elk type cel. Met chemicaliën zorgden de wetenschappers ervoor dat deze stamcellen omgezet worden naar de vier typen cellen die te vinden zijn bij een embryo.

In deze video zie je het hormoon dat in zwangerschapstests wordt gebruikt (groen) en de buitenste laag die de placenta wordt (roze):

Onder geoptimaliseerde, specifiek ontwikkelde omstandigheden werden deze cellen bij elkaar gemixt en wachtten de onderzoekers af wat er zou gebeuren. "Een embryo is per definitie zelfsturend: we hoeven het niet te vertellen wat het moet doen", aldus Jacob Hanna, een van de wetenschappers.

Dat lukte dus, uiteindelijk tot een model dat gelijk is aan dat van een embryo van veertien dagen. Dat is het moment waarop de ontwikkeling van organen op gang komt.

Kennis over de start van het leven

Daarmee biedt het model een ethisch verantwoorde manier om meer te weten te komen over de allereerste fases van een mensenleven. Dat is tot nu toe namelijk nog redelijk een mysterie: er is nog maar weinig kennis over, zegt het team van wetenschappers achter het model.

Dat komt omdat onderzoek met echte embryo's juridisch, ethisch en technisch gezien lastig en beladen is. Een kunstmatig ontwikkeld embryo als deze maakt meekijken bij de allereerste ontwikkelingsfase makkelijker.

De hoop is dat met het model verklaard kan worden hoe verschillende cellen ontstaan, hoe organen worden opgebouwd, en ook vooral om te zien hoe en waarom het in die cruciale eerste fase soms misgaat. Bijvoorbeeld door erfelijke of genetische ziekten. Ook zouden medicijnen kunnen worden getest zonder een zwangerschap in gevaar te brengen.

De kunstmatige ontwikkelde embryo heeft nu al nieuwe inzichten opgeleverd om miskramen te voorkomen. De onderzoekers ontdekten dat andere delen van het embryo zich niet kunnen vormen als het niet wordt omhuld door placentavormende cellen.

Drie mensen zijn van een catamaran gered in de Koraalzee ten oosten van Australië nadat hun zeilboot meerdere keren door haaien was aangevallen. Het vaartuig liep forse schade op.

Volgens Australische media waren er twee Russen en een Fransman aan boord die bezig waren aan een zeiltocht rond de wereld. Ze waren in hun catamaran genaamd Tion onderweg van Vanuatu naar Australië.

De Australische reddingsbrigade AMSA kwam in actie toen de passagiers van de zeilcatamaran een noodsignaal hadden uitgezonden via een radiobaken, afgelopen nacht om 01.30 uur lokale tijd. De catamaran bevond zich toen 835 kilometer van de Australische stad Cairns. "De zeilers zeiden dat bij haaienaanvallen grote stukken van hun catamaran waren afgebroken", zegt een woordvoerder van de brigade.

'Ontzettend veel geluk'

Beide rompen, de drijvende delen van de catamaran, waren beschadigd door de haaienaanvallen, zegt de reddingsdienst. De autoriteiten vroegen assistentie aan een autotransportschip in de buurt, de Duging Ace. De bemanning van het schip redde de drie opvarenden van de onbestuurbare, half zinkende catamaran. Ze zijn via een ladder aan boord geklommen. Ze worden naar Brisbane gebracht, waar ze donderdag zullen aankomen.

De Australische reddingsdienst AMSA verspreidde via X, voorheen Twitter, beelden van de beschadigde catamaran en wees naar aanleiding van het incident op het belang van een radiobaken aan boord.

De woordvoerder van AMSA benadrukte dat de drie zeilers "ontzettend veel geluk" hebben gehad dat het vrachtschip zo dicht in de buurt was. "De oceaan is zo enorm, het gebeurt zelden dat er een schip in de buurt is bij een noodsignaal op volle zee."

Bij de laatste inspectie van hun catamaran in Vanuatu, eind augustus, hadden de drie zeezeilers bijtsporen gevonden van een kleine haaiensoort, meldden ze op de site van de Russian Geographical Society. Toen voegden ze eraan toe dat het "goed was dat ze niet genoeg kracht hadden om door het materiaal heen te bijten".

Buurtbewoners in de Rotterdamse wijk Charlois hebben afgelopen weekend samen gezocht naar 600 euro contant geld dat in een ondergrondse vuilcontainer was beland.

Een jong meisje had het geld in huis gevonden en het in een lege doos gestopt, schrijft Rijnmond. De ouders hebben die vervolgens weggegooid, waarna het geld in de container aan de Van Eversdijckstraat is beland. Op camerabeelden die in huis waren gemaakt, zagen de ouders wat er was gebeurd.

Uiteindelijk moest er een vuilniswagen aan te pas komen om de container omhoog te takelen. De chauffeur van de reinigingsdienst haalde één voor één alle vuilniszakken uit de wagen. Buren trokken handschoenen aan en gingen vervolgens op zoek naar de doos met geld.

Applaus

"Veel mensen hebben geholpen. Er stonden maar liefst twintig mensen bij", zegt restauranteigenaar Ziyaettin Karacan. Uiteindelijk werd het doosje gevonden. "Mensen gingen allemaal applaudisseren en juichen. Dat was leuk", zegt een van de helpers. "Heel de straat was uitgelopen", aldus een andere buurvrouw.

De 600 euro bleek bedoeld voor de huur en was daarom apart gezet. "We waren echt gestrest", aldus een oudere dochter van het gezin. "We laten het geld niet meer op de tafel liggen."

Een Brit die in 2006 met een kenner van de muziekindustrie werd verward, eist een vergoeding van de BBC omdat het YouTube-filmpje waarin hij te zien is miljoenen keren is bekeken. De 54-jarige man vindt dat hij recht heeft op het geld dat de Britse omroep ermee verdient.

Guy Goma solliciteerde in 2006 naar een IT-functie bij de Britse omroep. Hij meldde zich bij de receptie en kreeg het verzoek even plaats te nemen.

De redactie van BBC News 24 zat op dat moment op iemand met dezelfde voornaam te wachten, die iets over de financiële gevolgen van illegaal downloaden zou vertellen. Toen een redacteur van het programma "Guy" vroeg om mee te komen en er niemand anders opstond, veronderstelde Goma dat die oproep voor hem was en besloot hij mee te lopen.

Voor hij het wist, zat hij op een stoel in de studio naast presentator Karen Bowerman, verbaasd kijkend naar wat er om hem heen gebeurde.

Goma schrikt als Bowerman hem plotseling een vraag stelt:

Hij schrok zich een ongeluk, toen hij plotseling een vraag kreeg, maar probeerde deze zo goed mogelijk te beantwoorden. De opname ging de wereld over. "Ze gebruiken het al bijna twintig jaar en ik heb er geen cent voor gekregen", zei Goma in juni in een Britse podcast.

Het sollicitatiegesprek waarvoor hij kwam, heeft nooit meer plaatsgevonden. Goma bleef computertechnicus en werkt nu voor een instelling voor mensen met leerproblemen.

Een volwassen leeuw heeft zo'n twee uur op straat doorgebracht in de Pakistaanse stad Karachi. Tijdens de spits was het dier uit de auto van zijn eigenaar ontsnapt. Na een zoektocht is de leeuw in beslag genomen; het is verboden deze roofdieren in woonwijken te houden.

Het is nog onduidelijk hoe de leeuw heeft kunnen ontsnappen. Eenmaal buiten de auto stond het dier op een van de drukste straten van de miljoenenstad.

Aanvankelijk rende de leeuw de kelder van een gebouw binnen. Daarna liep hij op straat, waar grote files ontstonden. Het roofdier zorgde voor paniek, maar trok ook veel bekijks. Journalisten deden verslag van de situatie en talloze omstanders probeerden een glimp van de leeuw op te vangen.

"Onze teams haastten zich erheen en hebben het dier gered", zegt de Pakistaanse natuurbescherming:

Hoe het nu met de leeuw gaat is onbekend. Zijn eigenaar is opgepakt. In Pakistan worden leeuwen vaker als huisdier gehouden.

De Amerikaanse kustwacht heeft op de Bahama's een Duitser gered van een onbewoond eiland. De man was met zijn boot in de problemen gekomen en verbleef noodgedwongen drie dagen op Cay Sal, een onbewoond eiland tussen de Amerikaanse staat Florida en Cuba. Eerder meldde de kustwacht dat het om een Nederlander ging.

De reddingsactie vond vorige week al plaats, maar nu pas heeft de kustwacht bekendgemaakt dat de geredde man een 64-jarige Duitser is. Hij werd vanuit de lucht opgemerkt omdat hij lichtkogels afvuurde. Ook had hij groot 'SOS' in het zand geschreven.

De kustwacht dropte vervolgens vanuit de lucht eten, water en een radio om contact met de man te leggen. Hij kon uiteindelijk met een boot van de kustwacht worden opgepikt.

Op beelden is te zien dat hij ook een provisorisch verblijf voor zichzelf had gebouwd op het eiland.

Volgens een woordvoerder van de kustwacht is de redding een perfect voorbeeld van waarom mensen op hun boot de juiste veiligheidsvoorzieningen aan boord moeten hebben: "Als we de lichtkogel niet hadden gezien, had dit een stuk minder succesvol kunnen aflopen."

In de Iraakse hoofdstad Bagdad hebben de autoriteiten alle grote reclameschermen op straat uitgeschakeld. Aanleiding is een hack waarbij op een van de schermen porno was te zien.

Het display waarop de expliciete beelden werden vertoond, staat op een druk kruispunt in het centrum van de stad. Een anonieme bron vertelt aan persbureau AFP dat de pornovideo minutenlang te zien was voordat werd besloten om de stroomkabel door te knippen.

De hacker die de video op het scherm plaatste is gearresteerd. De man zou een conflict over geld hebben gehad met het bedrijf achter de displays. De schermen zijn buiten gebruik tot het onderzoek naar de hack is afgerond.

Microsoft heeft een artikel waarin foutieve reistips voor de Canadese stad Ottawa werden gegeven verwijderd. Het artikel stond op de MSN-startpagina en gaf onder meer als tip om naar de voedselbank te gaan als uitje. Het bleek een van de vele fouten in een door kunstmatige intelligentie (AI) gegenereerd artikel.

Het artikel was onder meer te zien op de Britse startpagina van MSN en had de titel "Ga je naar Ottawa? Deze dingen moet je absoluut niet missen". Op de derde plaats werd de voedselbank genoemd met daarbij onder meer de zin: "Het leven is al lastig genoeg. Overweeg hier binnen te gaan met een lege maag."

'Niet gecontroleerd'

De aanwezigheid van de voedselbank op de lijst met tips komt door een fout van de kunstmatige intelligentie die Microsoft gebruikt. Het bedrijf ontsloeg in 2020 meerdere journalisten. Er worden sindsdien steeds meer artikelen door AI geschreven, maar die worden wel nog altijd door mensen gecontroleerd voordat ze online komen te staan. "Het artikel is verwijderd en we onderzoeken hoe het door onze controles heen is gekomen", zegt een Microsoft-woordvoerder tegen The Verge.

De zin die in het AI-artikel werd genoemd is waarschijnlijk een slecht herschreven versie van de website van de voedselbank in Ottawa waarin staat: "Het leven is al uitdagend genoeg. Stel je voor dat je die uitdagingen dan ook nog met een lege maag moet aangaan."

Maar dat is lang niet de enige fout in het artikel. Zo staat er bij een tip over Rideau Canal, een historisch kanaal dat door het centrum van Ottawa loopt, een foto van de rivier de Rideau, meldt CBC. Deze stroomt op een andere plek in de buurt van de stad.

Ook wordt in de aanbeveling van een jaarlijks winterfestival gesproken over "de grootste sneeuw van Noord-Amerika". Er is wel een park met sneeuw, maar "de grootste sneeuw van Noord-Amerika" lijkt vooral weer een interpretatiefout van kunstmatige intelligentie.

Onbetrouwbare nieuwswebsites

Grote mediabedrijven experimenteren met het gebruik van kunstmatige intelligentie bij het schrijven van artikelen, maar zijn er terughoudend mee. Wel verschijnen er steeds meer door AI geschreven artikelen op onbetrouwbare nieuwswebsites die uitsluitend bedoeld zijn om advertentie-inkomsten te genereren, zogenoemde content farms. Het gebruik van populaire zoekwoorden in zulke artikelen moet ervoor zorgen dat er zoveel mogelijk op geklikt wordt.

Twee Amerikaanse toeristen hebben de nacht doorgebracht in de Eiffeltoren. Ze hadden zich verstopt op een plek tussen de tweede en derde verdieping die niet toegankelijk was voor bezoekers.

De mannen werden slapend ontdekt door beveiligers, die een ronde maakten kort voordat de beroemde toren in Parijs opende. De toeristen waren dronken, schrijven Franse media.

Paniek was er niet, want volgens de beveiligingsdienst vormden de twee "duidelijk geen bedreiging".

Achterblijven

De Amerikanen zouden op zondagavond om 22.40 uur een kaartje hebben gekocht om de toren te bezoeken. Franse autoriteiten zeggen dat ze tijdens het afdalen over een afgesloten gedeelte zijn geslopen. Door hun dronken toestand lukte het niet om dat deel te verlaten. Toen de Eiffeltoren kort daarna sloot, bleven de Amerikanen achter. Wat ze daarna hebben gedaan, is niet bekend.

De brandweer heeft de mannen uiteindelijk in veiligheid gebracht. Ze zijn door de politie verhoord. Het beveiligingsbedrijf zal later deze week een klacht tegen ze indienen.

Illustratie Vera Kuipers, gemaakt in opdracht van De Andere Krant Na de historische uitspraak van gisteren tegen Shell in de klimaatzaak beginnen meer en meer mensen zich af te vragen waar we in hemelsnaam in beland zijn. Ik denk al na over die vraag sinds ik in 2004 voor het eerst over klimaatverandering begon [...]

Het bericht Gevangen in de klimaatfuik verscheen eerst op De Staat van het Klimaat.