"Mijn broer en zijn oudste dochter zijn waarschijnlijk vermoord", zegt Inbar Goldstein in tranen. Ze vermoedt dat de vrouw van haar broer en de drie andere kinderen momenteel in Gaza zijn, ontvoerd door de Palestijnse militante beweging Hamas.

Zeker weten doet Goldstein het niet. Daarom is ze vandaag bij Lahav 433, een speciale afdeling van de Israëlische politie die zich bezighoudt met ingewikkelde misdaadzaken. Hier kunnen Israëliërs DNA en foto's afgeven, in de hoop meer duidelijkheid te krijgen over hun geliefden.

Aan de reling van het gebouw, dat net buiten Tel Aviv is gevestigd, hangt een poster met daarop de tekst: "Ons hart is met jullie". Tientallen mensen lopen het gebouw in en uit, de meesten in tranen. Families en vrienden omhelzen elkaar. Ze zoeken naar antwoorden, maar die zijn er nog niet.

De broer van Goldstein woont in de kibboets Kfar Aza, vlak bij de grens met Gaza. Strijders van Hamas staken afgelopen zaterdagochtend die grens over en trokken moordend door Israëlische kibboetsen in de buurt.

Zaterdagochtend om 11.00 uur had Goldstein voor het laatst contact met haar broer en zijn familie. "Vanuit de schuilkelder stuurde mijn nichtje een bericht dat ze doodsbang zijn. Daarna heb ik niets meer gehoord."

Terwijl Goldstein in tranen het gebouw in en uit loopt, komt ineens haar moeder aan. Ook zij woont in de kibboets bij Gaza, maar was op het moment van de aanval van Hamas op een ouderenreis naar Bulgarije. "Die reis heeft haar leven gered." Minutenlang omhelzen ze elkaar. "We gaan ze vinden", herhaalt de moeder van Goldstein een aantal keer.

Een sociaal werker van het ministerie van Welzijn ziet het somber in. "We hopen natuurlijk op goed nieuws, maar we weten dat velen van deze mensen dat niet zullen krijgen."

Samen met tientallen andere hulpverleners in gele en oranje hesjes vangt ze de mensen hier op. "De mensen die hier komen, leven in een hel van onwetendheid. Ze hebben dagen niet geslapen of gegeten en zijn zwaar getraumatiseerd. Sommigen zijn zo in de war dat ze de vragen van de politie niet eens kunnen beantwoorden."

Hoeveel mensen er nog vermist zijn, weet ze niet precies. Ook het leger heeft geen exacte aantallen, zegt een woordvoerder. De sociaal werker spreekt in ieder geval over honderden families die gisteren en vandaag zijn langsgekomen.

Kogelgaten

Behalve verdriet is er ook woede. "Het zijn beesten die alleen maar willen moorden", zegt Max. De man is op zoek naar zijn twee beste vrienden. Ze waren aan het vissen in een kibboets, net boven de Gazastrook, toen Hamas-strijders aanvielen.

De man vertelt dat ze al 40 jaar bevriend zijn, wijzend naar foto's van zijn vrienden op zijn telefoon. Hij is naar de kibboets gegaan om ze te zoeken, maar vond alleen nog hun auto. Op een video laat hij een Mercedes zien met kogelgaten erin en kapotte ruiten.

Gaza bombarderen is volgens Max niet de oplossing. "Breng ze met bussen naar Egypte, Jordanië of Libanon en dan rijden we de hele Gazastrook plat met een bulldozer." De man spreekt niet over alle Palestijnen, maar vooral over de inwoners van Gaza. "De mensen daar willen geen vrede, ze willen alleen maar onze kelen doorsnijden."

Ook Inbar Goldstein spreekt over wraak. "Ik wil rechtvaardigheid voor mijn broer. Zijn dood mag niet voor niets zijn geweest. Mensen zijn afgeslacht. De hele wereld moet het weten."

Bewoners van de Lombardijenlaan in Tilburg kampen met een kakkerlakkenplaag. De insecten krioelen in groten getale door de huizen in de straat.

"Ze gaan ook op je auto zitten", zegt een bewoner tegen Omroep Brabant. "En als je dan 's ochtends de autodeur opendoet, zit de hele rand vol kakkerlakken. Met honderden beestjes op het dak."

"Ik krijg al jeuk als ik het erover heb", zegt een andere bewoonster. "Ik heb er ook echt slecht van geslapen. Dan zitten ze gewoon tegen de hor van je slaapkamerraam."

Kakkerlakparadijs

Volgens de bewoners komen de kakkerlakken uit heggen die hoognodig onderhouden moeten worden; er groeit veel onkruid, de heggen zijn hoog en afgewaaide bladeren worden niet opgehaald. Volgens de bewoners zijn de heggen een paradijs voor de kakkerlak.

De gemeente heeft zich over de oorzaak van de plaag nog niet uitgelaten. Wel kan Tilburg melden dat door bewoners gevangen kakkerlakken onderzocht worden in een gespecialiseerd centrum. Wanneer de gemeente iets aan bestrijding gaat doen in de wijk is nog niet bekend.

De bussen kakkerlakkengif bij de lokale drogist zijn in ieder geval al weken stijf uitverkocht, zag de regionale omroep.

Twee Poolse legercommandanten hebben vandaag onverwacht ontslag genomen. De twee stappen vijf dagen voor de Poolse parlementsverkiezingen op. Hun vertrek volgt na een langer lopend conflict met minister van Defensie Mariusz Blaszczak.

Het ontslag van de chef van de generale staf Rajmund Andrzejczak en legercommandant Tomasz Piotrowski is door de Poolse president Andrzej Duda geaccepteerd.

Volgens sommige waarnemers is het geen toeval dat het opstappen van de Poolse legertop samenvalt met de aanstaande parlementsverkiezingen in Polen. Aanstaande zondag gaan kiezers naar de stembus om te bepalen of de zittende conservatieve en eurosceptische regering onder leiding van de de rechts-nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) nog eens vier jaar aan de macht blijft.

Het opstappen van de twee legerleiders is een klap voor PiS, dat in verkiezingscampagnes vaak militairen inzette en hamerde op de veiligheid van de landsgrenzen. Daarbij heeft de Poolse regering de militaire uitgaven dit jaar verhoogd tot ongeveer 4 procent van het bruto binnenlands product.

Poolse media melden dat de twee legerleiders bezwaar maakten tegen de inzet van de Poolse strijdkrachten in de verkiezingscampagnes van de regering, maar de legertop en defensieminister Blaszczak lagen al langer overhoop.

Het begon met een verdwaalde Russische raket, die in december vanuit Oekraïne op Pools grondgebied terechtkwam. In mei werd die raket bij toeval ontdekt door een voorbijganger. Hierop zei Blaszczak dat Piotrowski hem niet had ingelicht over het incident. Dat werd ontkend door Piotrowski zelf.

Evacuaties uit Israël

Dat de twee legerleiders nu vertrekken, zou ermee te maken hebben dat Piotrowski en Andrzejczak werden gepasseerd bij operationele beslissingen zoals het versterken van de verdediging van de grens met Belarus en de evacuatie van Poolse burgers uit Israël na de terreuraanval van Hamas.

Blaszczak gaf generaal Wiesław Kukuła de leiding over de evacuaties uit Israël, wat volgens de Poolse onafhankelijke krant Gazeta Wyborcza de laatste druppel was die tot het opstappen leidde. Andrzejczak zou al eerder zijn opgestapt.

Kukula is vandaag benoemd als opvolger van Andrzejczak. Generaal-majoor Maciej Klisz is de opvolger van Piotrowski.

Er willen in totaal 29 partijen meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in november, zo heeft de Kiesraad bekendgemaakt. Dat zijn er 12 minder dan het recordaantal dat zich in 2021 bij de Kiesraad meldde.

Of alle 29 partijen ook daadwerkelijk meedoen, is nog niet duidelijk. Bij 15 partijen werden fouten gemaakt, dan wel administratief dan wel met de lijst. Die fouten kunnen nog tot vrijdag hersteld worden. Vervolgens komt de Kiesraad met de definitieve lijsten.

Aanvankelijk waren er 70 partijnamen geregistreerd.

Nieuwkomers

Onder de 29 partijen zijn 13 'nieuwkomers', maar daarbij zitten ook partijen die in 2021 geen zetel behaalden in de Kamer.

Onder de nieuwkomers zitten partijen met al enigszins wat naamsbekendheid, zoals Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt en BVNL van Wybren van Haga. Er zitten ook minder bekende partijen tussen, zoals de Partij voor Basisinkomen, Partij van de Sport en LEF Voor de Nieuwe Generatie.

De zitting op vrijdag, waarin de lijsten worden vastgesteld, is vanaf 17.00 uur te volgen via een livestream.

Studenten zijn boos op de overheid vanwege de verhoging van de rente op studieschulden. Ze vinden dat ze niet genoeg compensatie krijgen voor het studeren binnen het leenstelsel en nu daar een rentestijging bovenop komt, voelt dat als "de zoveelste middelvinger".

Meis van der Ham (24 ) studeert psychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en het voelt voor haar als onrecht. "Het is hartstikke belachelijk allemaal", zo begint ze haar gesprek met de NOS. Ze is zeven jaar geleden begonnen met lenen, omdat het voor haar niet anders kon.

Drie voorwaarden

Van der Ham zegt dat ze toen ze begon met lenen in de veronderstelling was dat daarbij drie voorwaarden golden. De eerste was dat je studieschuld geen invloed zou hebben op het afsluiten van een hypotheek in de toekomst", zegt Van der Ham. Verder werd er gezegd dat het om een gunstige lening zou gaan, met weinig tot geen rente.

"Als laatst kreeg ik de indruk dat de inkomsten van het leenstelsel door de overheid zouden worden geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs." Van der Ham zegt dat ze het gevoel heeft dat er van alle drie niets terechtgekomen is."

Ook voor rechtenstudent Jim Hiddink voelt het als onrecht. "Je gaat een overeenkomst aan met de overheid wanneer je begint met lenen, maar de hele aard verandert nu. Er werd gezegd dat de rente laag zou blijven, maximaal 0,5 procent."

In een brief die demissionair minister Dijkgraaf van Onderwijs in 2022 aan de Tweede Kamer stuurde, schrijft hij dat nooit beloofd is dat de rente 0 procent zou blijven of dat de hoogte van een studieschuld geen invloed zou hebben op de aanvraag van een hypotheek. Voorganger Jet Bussemaker en andere bewindspersonen hebben in het verleden wel gezegd dat de gevolgen beperkt moeten blijven en dat studenten geen 'leenangst' moeten krijgen.

1400 euro tegemoetkoming

Studenten die onder het leenstelsel hebben gestudeerd, kunnen recht hebben op een eenmalige compensatie vanuit de overheid. Als je aan de juiste voorwaarden voldoet, ontvang je in 2025 circa 1400 euro tegemoetkoming. De compensatie voelt voor studenten echter als "een druppel op een gloeiende plaat." "Door de renteverhoging moet ik meer aan rente terugbetalen dan de hele compensatie die ik krijg", zegt Van der Ham.

Hiddink vindt de politieke keuze van de tegemoetkoming "moreel te bevragen". "Het komt over als symboolpolitiek, en dat symbool slaat eigenlijk helemaal nergens op", zegt hij. "Als je bedenkt waar andere subsidies heen gaan, dan lijkt een investering in een eerlijkere compensatie, wat maximaal rond de 20 miljard zou kosten, mij niet uit den boze." Hiddink refereert hiermee aan de vele miljarden fossiele subsidies.

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vindt de tegemoetkoming van 1400 euro ook karig. "Ja, het is een tegemoetkoming, maar vergeleken met wat de studenten zijn misgelopen, is het helemaal niets", zegt bestuursvoorzitter van de vakbond Elisa Weehuizen tegen de NOS. "Begrijp me niet verkeerd, de herinvoering van de basisbeurs is een heel goede vooruitgang, maar we zijn er nog niet en ik heb het idee dat sommige Kamerleden na de herinvoering 'een schouderklopje' verwachten."

De vraag is of de hoge rente op leningen mensen afschrikt om (verder) te studeren. De extra rente treft voornamelijk mensen die het al niet zo breed hebben: "Je raakt de meest kwetsbare bevolkingsgroepen hiermee", aldus Weehuizen. De overheid heeft de basisbeurs heringevoerd met als hoofdreden de kansenongelijkheid te verkleinen. Maar mocht het zo zijn dat mensen door de rente afzien van studeren, dan bereik je het tegendeel.

Hiddink heeft ook die indruk. "Mijn ouders hebben gespaard om me te helpen een goede studie te kunnen volgen. Ze hebben me een steuntje in de rug gegeven zodat ik financieel gezond de wereld in kan na mijn opleiding, en alsnog raken het leenstelsel en de extra rente mij nu. Laat staan hoe dat is voor studenten die niet dat beetje extra hebben meegekregen uit hun omgeving."

"Ik denk dat mensen zich achter hun oren zullen krabben en zich afvragen of studeren nu wel zo verstandig is", denkt Hiddink. "Je hebt natuurlijk de aanvullende beurs, maar die is niet toereikend", zegt hij.

Machteloosheid

Studenten voelen zich machteloos. "Je kan niks en wordt rondgeslingerd door de overheid", stelt Hiddink. Zowel Hiddink als Van der Ham merkt dat er frustratie speelt in hun directe omgeving. Van der Ham: "Je voelt het, ziet het en hoort het overal om je heen. Het leeft niet alleen onder studenten, maar ook onder 'volwassenen'. Ouders maken zich bijvoorbeeld zorgen en vinden het oneerlijk."

Hiddink vreest echter dat hij er als student weinig aan kan doen. "Uiteindelijk studeer je maar gewoon door en hoop je dat het goedkomt."

"Is dit onze nieuwe premier?" Dat is de vraag op ieders lippen, terwijl oppositieleider Keir Starmer met stevige pas het podium opstapt tijdens zijn partijconferentie in Liverpool. Voor zijn introductievideo was opzwepende rockmuziek gekozen: daadkrachtig, overtuigend. Het is wat Starmer als Labour-leider wil overbrengen in zijn laatste speech voor de Britse verkiezingen volgend jaar.

Starmers partij ligt al maanden voor in de peilingen. Maar kan hij - de man die door de Britse kiezer wordt omschreven als een "leeg maatpak" en "kleurloos" - die voorsprong ook omzetten in geloofwaardig leiderschap?

Glitteraanval

Voordat Starmer kan beginnen aan zijn speech in Liverpool springt een demonstrant op het podium die een bak glitters over hem strooit, terwijl hij roept "dat we in crisis verkeren". Terwijl de demonstrant door de beveiliging van het podium wordt gesleept, trekt Starmer zijn jasje uit. Hij stroopt de mouwen op van zijn perfect gestreken shirt en zegt: "Als hij denkt dat dit me raakt, dan kent hij me nog niet". Starmer vervolgt zijn toespraak met blauwe en groene glitters in zijn haar.

Bekijk hier het moment:

De Labour-partij belooft 1,5 miljoen huizen te bouwen, de NHS zorgsector te hervormen en de wachtlijst van zeven miljoen operaties weg te werken. Starmer wil economische groei aanzwengelen door bedrijven "lange termijn vertrouwen en stabiliteit" te geven.

De beloftes zijn precies geënt op datgene waar volgens kiezersonderzoek de Britten de meeste zorgen over hebben. Ten eerste: het dure levensonderhoud en de stagnerende salarissen, ook wel de the cost of living crisis genoemd. Ten tweede: de Britse zorgsector die zucht onder de hoge werkdruk en wachtlijsten, waardoor mensen niet in het ziekenhuis terechtkunnen.

Afzetten tegen de elite

Grote thema's zoals gelijkheid en respect zijn vakkundig door de speech van Starmer geweven. Het woord 'arbeidersklasse' valt tientallen keren. Dat is niet voor niks: Starmer wil zich afzetten tegen het eliteclubje premiers van de Conservatieve Partij, vaak afkomstig van dure privéscholen zoals Eton College.

"Zij zien jullie niet staan, zij zien niet wat jullie meemaken", zei Starmer. "Voor de eliteclub in Westminster zijn jullie levens en jullie toewijding enkel schaakstukken op hun schaakbord."

Starmer biedt een luisterend oor aan Groot-Brittannië, waar de maatschappelijke onvrede over ongelijkheid steeds verder toeneemt. In het land bezit de rijkste 10 procent zo'n 43 procent van alle rijkdom.

Keir Starmer zou ook gemakkelijk aangezien kunnen worden voor de hoofdstedelijke elite: hij is een geridderde mensenrechtenadvocaat uit Noord-Londen, die na een succesvolle carrière op zijn 52ste in het Lagerhuis terechtkwam.

Hij kwam alleen wel degelijk ter wereld in een arbeidersgezin. Starmers vader was gereedschapsmaker, zijn moeder was verpleegkundige. Hij ambieert een land waar iedereen gelijke kansen krijgt, dus waar mensen door de klassenmaatschappij heen kunnen breken.

Nieuw leiderschap

Ondertussen is er voor het eerst sinds de tijd van Tony Blair (Labour-leider tussen 1994 en 2007, premier van 1997 tot 2007) een ware buzz rondom zijn partij, al heeft Labour dat grotendeels te danken aan de politieke chaos bij de Conservatieven.

Van Brexit tot covid en het financiële wanbeleid onder de kortst zittende premier ooit: Liz Truss. Het is onder de Conservatieven een uiterst turbulente periode geweest in de Britse geschiedenis.

Negen op de tien Britten denkt dat het land toe is aan nieuw leiderschap, al bleek uit een andere opiniepeiling dat er nog meer enthousiasme is voor het afschaffen van de Conservatieven dan voor de komst van Labour.

Starmer blijft - zelfs met glitters in het haar - minder sprankelend dan Tony Blair en Boris Johnson. Maar misschien kan het land dat na een aantal stormachtige jaren juist goed gebruiken.

Sinds de terreuraanval op Israël van afgelopen zaterdag door de militante Palestijnse beweging Hamas, komen er veel termen langs in de berichten over deze oorlog. Wat is Hamas, wat is een kibboets en waar ligt de Gazastrook? Dat wordt uitgelegd in dit artikel.

Gazastrook

In de Gazastrook wonen zo'n twee miljoen Palestijnen. Israël veroverde het gebied in 1967, net als de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Israël trok zijn legertroepen in 2005 terug uit de Gazastrook, maar blijft het luchtruim en het zeegebied controleren, net als het grootste deel van de grenzen. De Verenigde Naties beschouwen de Gazastrook daarom nog steeds als door Israël bezet gebied.

Binnen de Gazastrook is Hamas aan de macht, een streng islamitische Palestijnse beweging die onder meer door Israël, het Westen en landen als Egypte en Jordanië wordt beschouwd als een terroristische organisatie. In 2006 kwam Hamas door democratische verkiezingen aan de macht, maar de groep regeert nu als een dictatoriaal regime waarin weinig plek is voor tegengeluid. Sinds Hamas de macht overnam, blokkeert Israël samen met Egypte de doorgang van de meeste personen en goederen in en uit het gebied. Mede door deze blokkade verkeert de economie van de Gazastrook in een zeer slechte staat.

Westelijke Jordaanoever

Israël veroverde de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, in 1967, tegelijk met de Gazastrook. Sindsdien houdt Israël het gebied bezet. In delen ervan hebben Palestijnen een vorm van zelfbestuur. Op de Westelijke Jordaanoever wonen zo'n drie miljoen Palestijnen. Daarnaast wonen er intussen ruim 600.000 Israëlische kolonisten. Volgens het internationaal recht zijn de nederzettingen waarin zij wonen illegaal.

Veel Palestijnen zien de Westelijke Jordaanoever als deel van hun toekomstige staat, met Oost-Jeruzalem als hoofdstad, ook al wordt het perspectief daarop steeds kleiner. Serieuze vredesonderhandelingen tussen Israëlische en Palestijnse leiders zijn er al meer dan tien jaar niet meer geweest. De Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook samen gelden als de Palestijnse gebieden.

In onderstaande video legt correspondent Nasrah Habiballah uit wat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever betekent voor de bewoners:

Hamas

Hamas, ook wel de Islamitische Verzetsbeweging, is een militante Palestijnse beweging en vooral actief in de Gazastrook. Daar won Hamas in 2006 democratische verkiezingen. Hamas erkent de staat Israël niet en ziet Israël als bezetter.

Een deel van de Palestijnse bevolking steunt Hamas in hun gewelddadige strijd. Onder meer de Europese Unie, de Verenigde Staten en Egypte hebben Hamas bestempeld als een terroristische organisatie.

De gewapende tak van Hamas, ook bekend als de Al-Qassam-brigade, voert geregeld aanslagen uit in Israël. De brigade is opgericht in 1991 en staat onder leiding van Marwan Issa en Mohammed Deif. Hoewel het machtscentrum in Gaza ligt, zijn ze ook actief op de Westelijke Jordaanoever.

Hezbollah

Hezbollah is een politieke partij in Libanon en militante beweging van sjiitische moslims. De groep begon met hulp van Iran tijdens de Israëlische bezetting van Libanon begin jaren 80. Nadat Israël zich in 2000 had teruggetrokken, verzette Hezbollah zich tegen de druk om te ontwapenen en versterkte zijn militaire vleugel juist. De groep wordt door verschillende landen als terroristische organisatie gezien, waaronder door Nederland.

Hezbollah is een van de bondgenoten van Hamas. Analisten in de regio zeggen dat de militante beweging Hamas heeft geholpen bij de recente aanval op Israël. Zelf ontkennen ze betrokkenheid. Israël heeft tevens gedreigd Libanon binnen te vallen als Hezbollah zich aansluit bij Hamas in de strijd.

Arabische Liga

Dit is een samenwerkingsverband van 22 landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Het is in maart 1945 opgericht in Caïro, Egypte, met als doel het versterken van de onderlinge politieke, culturele, economische en sociale samenwerking. Het was daarnaast een reactie op de Westerse samenwerkingsverbanden die rond die tijd ontstonden zoals de Benelux en de NAVO. Het hoogste orgaan van de Liga is de Raad. Hierin zijn alle landen meestal vertegenwoordigd door een minister van Buitenlandse Zaken of een gezant.

De secretaris-generaal van de Arabische Liga heeft 9 oktober al opgeroepen al een einde te maken aan de vijandelijkheden tussen Hamas en Israël.

Regering van nationale eenheid

Israël heeft momenteel een rechtse regering, waar uiterste rechtse en ultraorthodoxe partijen deel van uitmaken. Na de inval van afgelopen weekend hebben oppositiepartijen aangeboden een regering van nationale eenheid te vormen. Dat is een noodregering, bestaande uit een brede coalitie waarin alle politieke partijen zijn vertegenwoordigd. Deze vorm van regering komt vaker voor als er sprake is van een nationale crisis, zodat er efficiënt kan worden samengewerkt.

Premier Netanyahu heeft de oppositiepartijen voorgesteld om deel uit te maken van een eventuele noodregering. Zij zijn daarmee akkoord gegaan. Of en wanneer die regering er komt, is niet bekend.

Kibboets

Een kibboets is een collectieve landbouwgemeenschap in Israël waarin men samenwerkt en leeft. Bij de inval van Hamas zijn er slachtoffers gevallen op kibboetsen en ook het festival waar ruim 250 lichamen zijn gevonden, was vlak bij een kibboets. Kibboetsen zijn ontstaan vanuit socialistisch gedachtegoed. Er is in principe geen individueel eigendom en iedereen is gelijk aan elkaar.

Iron Dome

Iron Dome (ijzeren koepel) is het luchtverdedigingssysteem van Israël. Het is door de Israëli's zelf ontworpen en gemaakt en bestaat uit diverse radar- en detectie-eenheden, onbemande lanceerinstallaties en een mobiel bestuurscentrum. De Iron Dome kan vijandige raketten of artillerie detecteren en onderscheppingsraketten lanceren. Op meerdere plekken in het land staan onderdelen van de Iron Dome. Het is voor Israël een van de belangrijkste manieren om het land te beschermen.

De Iron Dome is sinds 2011 in gebruik en is de afgelopen jaren steeds efficiënter geworden. Het systeem houdt volgens het Israëlische leger niet alles, maar wel een groot deel van de vijandige raketten tegen, het zou een succespercentage van ongeveer 97 procent hebben. Hamas heeft de afgelopen dagen duizenden raketten afgevuurd, die ook in steden als Tel Aviv terecht zijn gekomen.

Jom Kipoeroorlog

De huidige oorlog tussen Hamas en Israël begon één dag na het vijftigjarige jubileum van de Jom Kipoeroorlog in oktober 1973. Toen vielen Egypte en Syrië onverwachts Israël aan op de joodse feestdag Jom Kipoer. Met die aanval wilden Syrië en Egypte gebieden terugveroveren die ze in de Zesdaagse Oorlog van 1967 hadden verloren aan Israël. Voor Syrië waren dat de Golanhoogten en voor Egypte de Sinaï-regio en de Gazastrook.

De Jom Kipoeroorlog duurde drie weken en aan het einde had Israël de Golanhoogten weer in handen. Israëlische troepen wisten de troepen van Syrië en Egypte terug te dringen tot vlak bij Caïro en Damascus. In militair opzicht had Israël gewonnen, maar de psychologische klap was groot. Het land was niet langer onaantastbaar.

Als de vraag naar kunstmatige intelligentie (AI) in het huidige tempo blijft groeien, verbruikt AI in 2027 net zoveel energie als heel Nederland. Dat becijfert datawetenschapper Alex de Vries in het wetenschappelijke blad Joule.

De Vries maakte voor zijn berekeningen onder meer gebruik van de productie van chips van het bedrijf Nvidia, de belangrijkste producent van chips voor kunstmatige intelligentie.

Zogenoemde generatieve kunstmatige intelligentie, waarmee onder meer teksten, beelden, muziek en video geproduceerd kunnen worden, maakt sinds vorig jaar een explosieve groei door. Voor het trainen van deze AI zijn grote hoeveelheden data nodig. Dat vraagt veel energie.

Zoekmachine Bing van Microsoft maakt inmiddels gebruik van de kunstmatige intelligentie van de geavanceerde tekstgenerator ChatGPT. Als Google de zoekresultaten ook zou genereren met kunstmatige intelligentie, zou dat jaarlijks 29,2 terawattuur aan energie kosten, berekende De Vries. Dat is het equivalent van het energieverbruik over een jaar van Ierland.

Duurzame AI

De afgelopen tijd was er al aandacht voor het gevaar van discriminatie door algoritmes en voor het genereren van nepnieuws. Zo doken er onlangs nog nepversies op van acteurs en voetballers in reclames op sociale media. De Vries omschrijft het hoge energieverbruik - en daarmee de gevolgen voor duurzaamheid - ook als een van de risico's. "Kunstmatige intelligentie is gewoon heel erg energie-intensief", zegt hij.

De Vries deed eerder onderzoek naar het energieverbruik van blockchain, de technologie die ten grondslag ligt aan de bitcoin. Daar zag hij een soortgelijke hype ontstaan als op dit moment rond kunstmatige intelligentie: "Iedereen wil het overal in stoppen, los van of het wel nodig is. Vaak voegt het helemaal niets toe," legt De Vries uit.

Beperkte informatie

De datawetenschapper erkent dat zijn schattingen gepaard gaan met onzekerheden. Bedrijven zijn niet scheutig met het delen van informatie. Zo is niet altijd bekend hoeveel energie bedrijven nodig hebben voor het trainen van hun kunstmatige intelligentie.

De Vries: "Bij Google zit waarschijnlijk zo'n 40 procent van het energieverbruik in het trainen en 60 procent in de toepassingen. Maar bij Bloom (een geavanceerde tekstgenerator, vergelijkbaar met ChatGPT, red.) gaat juist heel veel energie naar het trainen, terwijl bij ChatGPT het zwaartepunt overweldigend aan de kant van de toepassingen ligt."

Daarnaast zijn de productiecijfers van Nvidia wel bekend, maar is niet openbaar aan welke bedrijven de chips worden verkocht. En het energieverbruik van de chips wordt mede bepaald door hoe efficiënt ze gekoeld worden. "Google is heel efficiënt met koelen, maar lang niet alle bedrijven. Daarom heb ik de koeling niet meegenomen in mijn onderzoek", zegt De Vries.

Elektronisch afval

In de discussie over het energieverbruik van AI wordt geregeld gesteld dat er in de nabije toekomst nieuwe apparatuur zal worden ontwikkeld, die efficiënter omspringt met energie.

De snelle ontwikkeling van apparatuur brengt alleen ook weer een nieuw probleem met zich mee. Volgens De Vries is de levensduur van die apparatuur waarschijnlijk korter dan de standaard afschrijvingstermijn van zes jaar: "Een nieuwe server kan over een paar jaar dan al achterhaald zijn, wat kan leiden tot extra elektronisch afval".

De zoekactie naar de stoffelijke resten van de sinds 1984 vermiste Germa van den Boom in een tuin in het Brabantse Nieuwendijk heeft niets opgeleverd. Er is niks aangetroffen dat van betekenis is in de zoektocht naar de vrouw, die 19 jaar was toen ze vermist raakte.

"Hiermee is de zoekactie dan ook ten einde", zegt de politie tegen Omroep Brabant. "Deze uitkomst is voor de familie erg teleurstellend. Zij hadden vanmorgen nog heel veel hoop."

De zoekactie startte na een tip die bij de Peter R. de Vries Foundation binnenkwam en die daarna door de politie verder onderzocht is. "Het oude dossier, de nieuwe informatie, dat was zo concreet. Het heeft helaas niet zo mogen zijn."

Voor het eerst alleen thuis

Germa van den Boom verdween in de nacht van 28 op 29 juli 1984 uit haar ouderlijk huis in Nieuwendijk. Ze was dat weekend voor het eerst alleen thuis. Haar ouders en jongere broer waren bij familie.

Na een avondje stappen in Gorinchem zette een buurjongen haar rond 02.00 uur thuis af. De volgende ochtend werd alarm geslagen toen ze niet in de kerk verscheen. In het ouderlijk huis werden bloedsporen gevonden. De politie vermoedt dat Germa slachtoffer is geworden van een misdrijf.

Het huis waarbij gezocht werd, was vroeger van een oom van Germa. Een woordvoerder van de politie legde eerder uit dat eerst een laag grond werd afgegraven, waarna een forensisch archeoloog het onderzoek startte. Ook is een grondradar ingezet. De politie benadrukt dat de huidige bewoners van het bewuste huis niets met de zaak te maken hebben.

Honderden tips

Vorig jaar oktober deed de Peter R. de Vries Foundation een oproep voor de tip die de zaak kon oplossen. Er werd een beloning van 250.000 euro uitgeloofd. In een half jaar tijd kwamen er zo'n 275 tips binnen bij de stichting.

De politie sluit niet uit dat er na de zoekactie van vandaag opnieuw tips komen. "Als dat gebeurt, pakken we dat opnieuw heel serieus op."

Ferry T. is ook in hoger beroep veroordeeld tot achttien jaar gevangenisstraf en tbs met dwangverpleging voor de moord op de 23-jarige Renée Barendregt. Het lichaam van de speelster van de Haagsche Rugby Club werd op 23 mei 2021 brandend gevonden in Scheveningen.

Ze was vanaf een feestje fietsend op weg naar huis toen T. haar van haar fiets trok, schrijft Omroep West. Dat gebeurde in de Doorniksestraat. Nadat ze van haar fiets was getrokken werd ze in de bosjes misbruikt en doodgestoken. Daarna stak T. haar lichaam in brand.

De rechtbank veroordeelde T. vorig jaar eveneens tot achttien jaar cel en tbs met dwangverpleging. Dezelfde straf had het Openbaar Ministerie in hoger beroep geëist.

'Straf is te hoog'

T. ging tegen die veroordeling in hoger beroep, omdat de celstraf van achttien jaar volgens zijn advocaat te hoog is. Bovendien zou de opgelegde tbs-behandeling te laat starten: pas na zestien jaar cel. "Vooral omdat wetenschappelijk onderzoek aantoont dat hoe langer je wacht, hoe minder effectief de behandeling nog is", zei de advocaat eerder tegen Omroep West. Maar daarvoor zijn de feiten te ernstig, oordeelt het gerechtshof.

Tijdens de uitspraak heeft het gerechtshof vandaag gezegd dat de man de vrouw heeft gestoken om haar te verzwakken en te dwingen tot het ondergaan van ontuchtige handelingen. "De doodsangst die ze heeft moeten doorstaan is gruwelijk", aldus het hof.

Ze is overleden aan de gevolgen van de steekwonden die opzettelijk zijn toegebracht, stelt het hof. T. heeft volgens het hof planmatig en doelgericht gehandeld.

In de Oostzee zijn een gaspijpleiding en een telecomkabel tussen Finland en Estland beschadigd. Dat heeft de Finse regering bevestigd na berichten daarover in de pers. Vermoedelijk is er sprake van sabotage.

President Niinistö zegt dat de schade aan beide verbindingen waarschijnlijk is veroorzaakt door een "externe activiteit". Volgens de Finse krant Iltaleht wordt aan sabotage door Rusland gedacht.

Premier Orpo zei in persconferentie dat het te vroeg is om conclusies te trekken over de oorzaak. Hij noemde de schade zorgwekkend. Het bureau dat de zaak onderzoekt, liet aan persbureau Reuters weten dat de omvang van de schade op opzet wijst.

Na het bekend worden van het nieuws stegen de Europese gasprijzen naar het hoogste niveau in zes maanden. De prijzen waren al gestegen door de spanningen in het Midden-Oosten.

Lek gevonden

De 77 kilometer lange gasleiding Balticconnector kan aardgas in beide richtingen pompen. Hij werd zondag afgesloten, nadat gebleken was dat er een ongewoon grote hoeveelheid gas weglekte. Op dat moment stroomde er gas van Finland naar Estland. De bestemming was Litouwen.

De locatie van het lek is gevonden. De Finse netwerkbeheerder Gasgrid zegt dat de reparatie maanden kan duren. Het wegvallen van de verbinding zou geen gevolgen hebben voor de Finse of Estse energievoorziening. De telecomkabel zou alleen een backupfunctie hebben gehad.

Finland, Estland en Litouwen zijn lid van de NAVO. President Niinistö heeft de NAVO op de hoogte gebracht.

Nord Stream

Het lek roept herinneringen op aan de sabotage van de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 in september vorig jaar, eveneens in de Oostzee.

Lang werd aangenomen dat Rusland erachter zat. Ruim een jaar later zijn er ook aanwijzingen dat dit het werk was van Oekraïne.

In de Tweede Kamer is brede steun voor de opstelling van het demissionaire kabinet in de oorlog tussen Israël en Hamas. De meeste partijen spraken uit dat Israël het recht heeft op zelfverdediging na de extreem gewelddadige aanval van de Palestijnse terreurorganisatie.

"Het gaat waarschijnlijk om de grootste moordpartij op Joodse mensen na de Tweede Wereldoorlog", zei demissionair premier Mark Rutte. Hij vindt het ongepast om het nu over het bredere verhaal van de Palestijnse gebieden te hebben, zei hij tegen enkele Kamerleden die over vredesonderhandelingen begonnen.

"Als Nederland zou worden aangevallen door een terroristische organisatie, dan zouden we het toch niet van andere landen accepteren als zij zeggen: 'probeer het eerst met ze uit te praten?'"

Humanitair oorlogsrecht

Rutte kreeg ook vragen over de aankondiging van Israël dat de Gazastrook wordt afgesloten van water, elektriciteit en voedsel. De Kamer wil dat Nederland Israël houdt aan het humanitair oorlogsrecht. Dat bepaalt dat onschuldige burgers zo veel mogelijk beschermd moeten worden.

In zijn gesprek met de Israëlische premier Netanyahu werd duidelijk dat Israël zich daarvan bewust is, zei Rutte. "Men realiseert zich in Israël dat er een groot onderscheid is tussen de gewone Palestijnen en de terroristen van Hamas." Rutte wil eerst afwachten of en op welke manier Israël het dreigement gaat uitvoeren.

Het kabinet is tegen het stopzetten van de humanitaire hulp aan de Palestijnse gebieden, zoals sommige EU-landen overwegen. De Europese Commissie heeft gezegd dat alle betalingen aan de Palestijnen onmiddellijk worden opgeschort. Daar wordt eerst nog over overlegd tussen de EU-landen.

Ook is er bezorgdheid in de Kamer voor de veiligheid van Joodse Nederlanders, die het nu eng vinden om met een keppeltje over straat te gaan of boodschappen te doen bij Joodse winkels. Rutte zegde toe dat er extra beveiliging is waar en wanneer dat nodig is. Hij spreekt vanmiddag op het Catshuis met vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap.

De pro-Hamas-demonstraties in Nederland roepen bij verschillende Kamerleden woede op.

"Ze riepen dit weekend door een microfoon dat Palestijnen worden bevrijd van de rivier tot de zee. Dat betekent dat Israël weggevaagd moet worden", zei Geert Wilders van de PVV. Mirjam Bikker van de ChristenUnie wil dat dezelfde regels gelden als toen bij de pro-IS-demonstraties. "Ingrijpen als Hamas wordt verheerlijkt of gesteund."

Rutte zegt dat dat een taak is van het OM en de burgemeesters. "Uitingen van mensen die geweld verheerlijken en niet staan voor het bestaan van Israël veroordeel ik uiteraard."

De politieke crisis in het Huis van Afgevaardigden heeft de Verenigde Staten "bevroren", erkennen Republikeinse politici. Sinds hun voorzitter Kevin McCarthy vorige week dinsdag werd weggestemd, is het parlement compleet verlamd.

Daarnaast dreigt verkiezing van een nieuwe Huisvoorzitter een slepende kwestie te worden; vandaag staan er bij de Republikeinen achter gesloten deuren verhoren van kandidaat-voorzitters op de agenda, met vervolgens mogelijk woensdag een stemming over de nominaties. Het is gissen wanneer er een nieuwe voorzitter is; in januari waren er vier dagen en vijftien stemrondes nodig om McCarthy aan te wijzen en de verdeeldheid onder Republikeinen is sindsdien alleen maar toegenomen.

De afzetting - uniek in de Amerikaanse parlementaire geschiedenis - kon op geen slechter moment komen. Half november dreigt opnieuw een 'shutdown', waarbij de overheid op slot gaat. Overeenstemming over de begroting voor het nieuwe fiscale jaar kan dit voorkomen. maar de parlementariërs zitten noodgedwongen thuis. Ook beslissingen over steun aan Oekraïne en Israël moeten wachten.

Flinke vinger in pap

De politieke verlamming tekent het belang van de voorzitter. Het is één van de belangrijkste functies in Washington. De zogenoemde speaker is een geduchte onderhandelaar voor de zittende president, want het Huis kan begrotingen maken én afkeuren. Zo bood de Democratische voorzitter Nancy Pelosi flink tegenwicht aan de vorige president Trump. De voorzitter krijgt ook de leiding over het land als zowel de president als de vicepresident wegvallen.

In de dagelijkse praktijk agendeert de speaker wetsvoorstellen, plant stemmingen en heeft hij of zij een flinke vinger in de pap bij benoemingen in belangrijke commissies. De tijdelijke vervanger van de voorzitter heeft nu nauwelijks bevoegdheden.

Een nieuwe voorzitter heeft 218 stemmen nodig. Omdat de Republikeinen de meerderheid in het Huis hebben, hebben zij de grootste kans om de voorzitter te leveren. Twee kandidaten die zich warmlopen zijn Jim Jordan en Steve Scalise. Ze zijn beiden rechtser dan McCarthy. Dat is een opsteker voor de partijgenoten die McCarthy ten val brachten. Matt Gaetz, die de afzettingsprocedure tegen McCarthy in gang zette, steunt beiden.

Steve Scalise

Scalise, de joviale afgevaardigde uit Louisiana, is de nummer twee van de Republikeinen in het Huis en wordt al langer gezien als McCarthy's gedoodverfde opvolger. Hij is een succesvol fondsenwerver voor zijn partij en heeft een sterk netwerk dat hij druk aan het bewerken is.

Scalise heeft veel te verduren gehad in zijn persoonlijke leven. Hij raakte in 2017 zwaargewond toen een linkse schutter hem neerschoot bij een honkbalwedstrijd. Eind deze zomer maakte hij bekend aan een vorm van bloedkanker te lijden, wat leidt tot vraagtekens over zijn fitheid. Scalise noemt zijn ziekte "goed behandelbaar". Hij stemde voor aanhoudende financiële en militaire hulp aan Oekraïne, een onderwerp dat een belangrijke splijtzwam is binnen de Republikeinse partij.

Jim Jordan

Jim Jordan uit Ohio is één van de oprichters van de ultraconservatieve Freedom Caucus, die al sinds zijn aanstelling aan de stoelpoten van McCarthy zaagde. Hij nam het begin dit jaar tegen hem op, maar kreeg slechts twintig stemmen. Jordan is nu voorzitter van een commissie die onderzoek doet naar president Biden en of Biden zijn politieke invloed heeft misbruikt om te profiteren van zakenrelaties van zijn familie.

De voormalig worstelaar stemde juist tegen meer hulp aan het Oekraïense leger en geldt als radicaler dan Scalise. Partijgenoot Liz Cheney waarschuwde voor Jordan. Volgens Cheney, vicevoorzitter van de commissie die onderzoek deed naar de bestorming van het Capitool, maakte Jordan "deel uit van Trumps complot om de verkiezingsuitslag te saboteren".

Verschillende Republikeinen droegen ook Donald Trump voor als nieuwe voorzitter. Trump, favoriet om presidentskandidaat voor de Republikeinen te worden, zei aanvankelijk "het beste voor het land te willen doen" en een korte termijn rol als "verbinder" te accepteren. Inmiddels schaart hij zich achter Jim Jordan.

Hoewel een voorzitter theoretisch geen lid van het Huis hoeft te zijn, is er nooit eerder een buitenstaander aangesteld. Bovendien bepalen de partijregels dat iemand die wordt vervolgd voor strafbare feiten waarop meer dan twee jaar celstraf staat, geen voorzitter van het Huis mag worden. Trump is aangeklaagd in vier strafzaken. Deze regels zijn alleen niet juridisch bindend en kunnen dus genegeerd worden.

Ook als buitenstaander heeft Trump echter veel invloed op de verkiezing van een nieuwe voorzitter. Republikeinen staan voor het dilemma om te kiezen voor zijn politiek van ontregelen en ontwrichten, of voor een meer gematigde koers.

Nederland zal deze week niet voor of tegen het gebruik van glyfosaat uitspreken, maar zich van stemming onthouden. De Tweede Kamer wilde dat het demissionaire kabinet tegen het toestaan van het bestrijdingsmiddel zou stemmen. Maar minister Adema laat weten geen gehoor te geven aan die wens.

Glyfosaat is het belangrijkste bestandsdeel van verschillende bestrijdingsmiddelen en een van de meest gebruikte onkruidverdelgers in de landbouw. Het middel is omstreden omdat het volgens veel mensen het risico op kanker kan vergroten. Het wordt ook wel in verband wordt gebracht met de ziekte van Parkinson.

Adema zegt de zorgen van Kamer en anderen te begrijpen, maar wil tegelijkertijd ook wachten op uitkomsten van nieuw onderzoek naar het middel. Daarom zegt de minister dat Nederland niet tegen maar ook niet voor zal stemmen.

Ondanks de ongerustheid is het gebruik van glyfosaat-houdende middelen in de EU nog toegestaan, voor boeren en consumenten. De goedkeuring geldt tot het einde van dit jaar. Maar komende donderdag of zullen de lidstaten stemmen om daar een periode van vijftien jaar aan vast te plakken.

Er is een meerderheid van ten minste vijftien lidstaten nodig om het verdere gebruik van glyfosaat toe te staan of juist tegen te houden. Oostenrijk, Duitsland en Frankrijk lijken tegen te gaan stemmen, onduidelijk is nog wat andere landen doen.

Bij de vorige stemming over een verlenging van de termijn waarin glyfosaat nog wordt toegestaan, in 2017, stemde een meerderheid van 18 Europese lidstaten voor. Nederland hoorde daar ook bij.

De verdachte van de steekpartijen aan de Balijelaan in Utrecht blijft veertien dagen langer vast zitten. De rechtbank in Utrecht vindt de verdenking zodanig ernstig dat het gerechtvaardigd is dat hij vast blijft zitten. Volgende week donderdag wordt opnieuw besloten over de voorlopige hechtenis.

De man, een 37-jarige man uit Utrecht, wordt ervan verdacht dat hij tussen eind september en begin oktober drie vrouwen heeft gestoken in de Balijelaan. Dat gebeurde in alle drie gevallen laat in de avond en in de nacht. Ze zaten allemaal op de fiets op het moment dat ze werden aangevallen. De vrouwen raakten gewond. Een van hen werd van haar schoudertas beroofd.

Het onderzoek naar de man loopt nog. Het Openbaar Ministerie zet vooralsnog in op poging tot moord. En als dat niet bewezen kan worden, zet het OM in op zware mishandeling met voorbedachten rade.

De steekincidenten leidden tot onrust in de Utrechtse Rivierenwijk. Veel vrouwen durfden niet alleen over straat. Ook de politie riep op om extra alert te zijn en de gemeente hield een bijeenkomst voor buurtbewoners.

De politie heeft gisteren een 31-jarige man uit Zoetermeer opgepakt op verdenking van betrokkenheid bij het doodschieten van een man in Den Haag afgelopen juni.

De verdachte heeft volgens de politie mogelijk de scooter bestuurd die is gebruikt bij het misdrijf.

Het slachtoffer, een 41-jarige man uit Den Haag, reed in de Wenckebachstraat in een Renault Twingo toen hij van dichtbij werd neergeschoten. Dat gebeurde door twee personen die op een zwartkleurige motor reden. De man overleed ter plekke.

De aangehouden verdachte zit in beperkingen. Dit betekent dat hij alleen contact mag hebben met zijn advocaat.

Eerder is een beloning van 25.000 euro uitgeloofd voor de gouden tip die leidt tot de oplossing van de zaak. "Die beloning staat nog", zegt een politiewoordvoerder tegen Omroep West. "We hebben nu alleen één verdachte aangehouden dus de zaak is nog niet opgelost."

Het demissionaire kabinet onderzoekt of het mogelijk is om Nederlanders die dat willen met chartervluchten weg te halen uit Israël. "We hebben een aantal Nederlandse groepen in beeld waarvan we weten dat ze Israël willen verlaten. We werken er nu hard aan te inventariseren welke Nederlanders nog meer willen vertrekken", aldus het ministerie.

Gedacht wordt aan samenwerking met andere landen en luchtvaartmaatschappijen. Het is niet bekend hoeveel Nederlanders zich in Israël of de Palestijnse gebieden bevinden. Registratie is niet verplicht.

Cyprus geeft aan dat het bij evacuaties door EU-landen als tussenstation wil functioneren. Het land ligt in het oostelijk deel van de Middellandse Zee niet ver van Israël.

Geannuleerd

Veel vliegtuigmaatschappijen hebben hun vluchten op Israël in verband met de mogelijke onveiligheid van het luchtruim geannuleerd. Volgens flightaware.com is het aantal vluchten van en naar de internationale luchthaven Ben Gurion bij Tel Aviv met meer dan 20 procent afgenomen. Vliegtuigen die wel vertrekken zijn vaak volgeboekt.

KLM heeft zijn vluchten op Tel Aviv in ieder geval tot en met morgen stopgezet. Op de site staat dat het bedrijf passagiers op dit moment niet op een ander vliegtuig kan zetten. Transavia en easyJet hebben hun vluchten op Tel Aviv tot en met donderdag opgeschort.

Gisteren werd bekend dat onder meer 28 leerlingen en 4 begeleiders van een scholengemeenschap in Rotterdam uit Israël weg willen. Ze zijn daar op werkweek en zouden komende vrijdag weer naar huis vliegen. Waar ze precies zitten is onbekend.

20 studenten en 3 docenten van de Christelijke Hogeschool in Ede zaten gisteren in een klooster in Jeruzalem. In een hotel net buiten Jeruzalem verbleven tientallen leden van een protestantse kerk uit Apeldoorn. Zij zouden morgen terugvliegen, maar ook hun vliegtuigmaatschappij heeft zijn vluchten op Israël opgeschort.

Meerdere landen besloten al eerder om hun staatsburgers zelf maar op te halen, onder meer Italië, Polen, Hongarije, Roemenië en Bulgarije.

Op de A2 bij Boxtel heeft de politie vannacht een levend schaap gevonden in de kofferbak van een auto. Het dier bleek afkomstig van een kinderboerderij in Eindhoven.

Het schaap zat in een auto met een Duits kenteken en werd gevonden tijdens een controle, schrijft Omroep Brabant. Daarop werd de dierenambulance gewaarschuwd, die het dier heeft opgevangen. Het schaap bleek ongedeerd. "We hebben zoiets nog niet eerder meegemaakt", schrijft de Dierenambulance Brabant-Noordoost op Facebook.

Omdat het schaap een geregistreerd Nederlands oormerk in haar oren had met een duidelijk nummer, kon achterhaald worden waar het dier vandaan kwam. Volgens de dierenambulance is het schaap vanwege het tijdstip waarop het dier is gevonden, vannacht naar een opvangcentrum in Ravenstein gebracht. Vanmiddag wordt het schaap weer teruggebracht naar de kinderboerderij. De politie onderzoekt waarom het dier in de kofferbak van deze auto lag.

De beheerder van de kinderboerderij laat aan Omroep Brabant weten dat hij zo'n ontvoering nog niet eerder heeft meegemaakt sinds hij beheerder is. "Maar in het verleden is dit weleens gebeurd", weet hij. De andere schapen die op de kinderboerderij staan, worden binnenkort verplaatst naar een andere locatie. "Daar staat een hoger hek om de weide heen."

De Peruaanse politie heeft op verzoek van de Amerikaanse justitie een 33-jarige man opgepakt die wordt verdacht van meer dan 150 valse bommeldingen. De man uit Lima stuurde dreigmails uit naam van minderjarige meisjes als zij hem geen naaktfoto's wilden sturen.

Volgens de FBI heeft de man tussen 15 en 21 september meer dan 150 bommeldingen gedaan in vijf Amerikaanse staten. Als doelwit koos hij scholen, vliegvelden, synagogen, ziekenhuizen en een winkelcentrum. Duizenden mensen werden geëvacueerd en het vliegverkeer raakte ernstig verstoord door de acties.

"Dit heeft de hulpdiensten veel tijd en geld gekost en velen door heel het land beangstigd", reageerde de Amerikaanse aanklager. Hij sprak verder van een "zieke poging wraak te nemen op tienermeisjes".

Bloedbad

De bommeldingen bleken namelijk wraakacties tegen minderjarige meisjes die hij online had ontmoet. De man deed zich voor als een 15-jarige jongen om naaktfoto's van hen te krijgen. Als ze weigerden die op te sturen, zette hij hun telefoonnummer of internetadres onder de dreigmails die hij verstuurde.

"De bommen die ik in het gebouw heb geplaatst zullen over een paar uur ontploffen", mailde hij bijvoorbeeld een synagoge in de staat New York op de joodse gedenkdag Rosj Hasjana. "Veel mensen zullen in een poel van bloed eindigen."

De FBI kon uit het IP-adres waarmee de bedreigingen waren verstuurd afleiden dat de meldingen niet daadwerkelijk van de meisjes kwamen, maar door de Peruaan waren verstuurd. De man kan 5 jaar cel krijgen voor de valse meldingen, en nog eens 30 jaar voor de uitbuiting van minderjarigen.

Het was een van de bekendste bomen van Groot-Brittannië: de Sycamore Gap Tree, ook wel de Robin Hood-boom genoemd. Vanochtend ontdekten wandelaars tot hun verbijstering dat de tweehonderd jaar oude esdoorn was omgezaagd. Een 16-jarige jongen is aangehouden voor de vernieling.

De publieke verontwaardiging is groot. De Sycamore Gap Tree in het Noord-Engelse Northumberland werd jaarlijks door duizenden toeristen bezocht en was in 2016 nog tot boom van het jaar gekozen door een Britse bosbeschermingsorganisatie. De eenzame esdoorn was vooral bekend vanwege de iconische plek waar hij stond: pal naast de Romeinse Muur van Hadrianus en midden in een kleine vallei, wat magische plaatjes opleverde.

Dat wisten ook de makers van de film Robin Hood: Prince of Thieves uit 1991, die de Sycamore Gap lieten figureren in een prominente scene in de film, inclusief de boom. Sindsdien ging de esdoorn ook als 'Robin Hood Tree' door het leven. Tot vandaag.

Op foto's die vanochtend zijn gemaakt is op te maken dat de boom opzettelijk met een motorzaag is geveld. De autoriteiten riepen bezoekers op weg te blijven zodat ze sporen konden veiligstellen. Een lokale gezagsdrager sprak van "een aanval op een van de beroemdste bomen" van het land. "Iedereen is in shock."

Vanmiddag werd bekend dat de politie een 16-jarige verdachte heeft aangehouden voor het vandalisme. Hij is opgepakt op verdenking van het opzettelijk veroorzaken van schade aan de boom. Hij wordt vastgehouden en werkt mee met het onderzoek, liet een woordvoerder weten. Wat het motief was om de boom te lijf te gaan, is niet bekend.

"Dit is een wereldberoemde plek", aldus de politiewoordvoerder. "Dit vandalisme heeft begrijpelijkerwijs voor een grote schok en veel woede gezorgd. Deze boom was een icoon en een bron van vreugde voor zoveel bewoners en toeristen. Dit is een ongelooflijk droevige dag."

Een biertje, borrel of Antarctische cocktail bestellen mag vanaf zondag niet meer op onderzoekstation McMurdo. De grootste Zuidpoolbasis legt het schenken van alcohol aan banden na berichten over grensoverschrijdend gedrag. Een woordvoerder ontkent echter een direct verband hiertussen.

Met ongeveer 250 bewoners in de poolwinter en ruim 1000 in de zomer is McMurdo de grootste nederzetting op Antarctica. De Amerikaanse basis werd in 1956 opgericht op 3500 kilometer van Nieuw-Zeeland en telt tegenwoordig ruim honderd gebouwen, drie vliegvelden en de meest zuidelijke haven ter wereld.

Het Amerikaanse persbureau AP schreef vorige maand dat veel vrouwen zich onveilig voelen op de poolbasis. In een rapport noemde een jaar geleden 72 procent van de vrouwen grensoverschrijdend gedrag daar een probleem, 59 procent gaf aan dit zelf te hebben meegemaakt.

Machocultuur

Zo sprak AP een vrouw die moest blijven samenwerken met de man die haar had betast omdat niemand anders zijn werk kon overnemen. Een andere vrouw werd ontslagen door de vriendin van de man die ze kort daarvoor had beschuldigd van aanranding.

Een derde vrouw werd bedreigd door een collega die thuis al een contactverbod had gekregen voor zijn ex-vrouw. Leidinggevenden verzochten haar geen aanklacht in te dienen, omdat dat een internationaal incident kon veroorzaken vanwege hun verschillende nationaliteiten en de onduidelijke jurisdictie.

Slachtoffers spreken van een machocultuur op de basis omdat 70 procent van de aanwezigen man is. Wat niet helpt zijn de afgelegen ligging, het gebrek aan contact met de buitenwereld en het ontbreken van een volwaardige politiedienst: er is slechts één waarnemend veldwachter en geen cel.

Om de misstanden tegen te gaan, kondigde McMurdo al betere voorlichting aan, naast verscherpt toezicht en een betere registratie van klachten. Ook wordt er gewerkt aan beter internet via satellieten om het gevoel van isolatie bij bewoners te verminderen.

Aanstaande zondag komt daar dus een schenkverbod bij. De recreatieruimte Coffee House wordt geheel alcoholvrij. In de twee bars, Gallagher's en Southern Exposure, mag alleen drank worden geschonken die gasten zelf meebrengen. Op McMurdo heeft iedereen een wekelijks alcoholrantsoen van achttien biertjes, drie flessen wijn of 750 milliliter sterke drank.

De National Science Foundation ontkent dat het besluit een reactie is op de verhalen over wangedrag. Een woordvoerder zegt dat de maatregel het algemene moreel en welzijn ten goede moet komen nu het inwonertal van McMurdo weer zal gaan groeien, met de zomer op het zuidelijk halfrond in aantocht.

De vrouwen die AP sprak zijn niet onverdeeld positief over de stap. "Wat mij overkwam gebeurde onder werktijd, zonder enige alcohol", reageert Britt Barquist, die werd betast door een collega. "Dit nieuwe beleid zal zulke gevallen niet voorkomen."

In het rapport over de wantoestanden werd ook al gewaarschuwd alcohol niet de schuld van alles te geven. "De problemen beginnen al buiten de bar", wordt een anonieme medewerker geciteerd. "Het begint onder werktijd, in de slaapzaal, onderweg naar de basis, in Christchurch zelfs", verwijzend naar het beginpunt van de reis naar Antarctica. "Dit is een systeemprobleem door het gedrag, niet de alcohol."

De Amerikaanse piloot die afgelopen zondag zijn straaljager kwijtraakte na gebruik van zijn schietstoel blijkt alarmnummer 911 te hebben gebeld om hulp te krijgen. Het telefoongesprek met de verblufte centralist is vrijgegeven door de politie.

"Mevrouw, er is een militair vliegtuig neergestort. Ik ben de piloot. De hulpdiensten moeten worden ingeschakeld", zegt de beller in het telefoontje. "Ik heb geen idee waar het vliegtuig is. Dat zal ergens zijn neergestort, ik heb mijn schietstoel gebruikt."

Luister hier het gesprek tussen de piloot en het alarmnummer:

Het is nog altijd niet bekendgemaakt waarom de piloot besloot zijn vliegtuig te verlaten boven de staat South Carolina. Het Amerikaanse leger was de F-35, ook bekend onder de naam JSF, meer dan een dag lang kwijt. Hij bleek uiteindelijk 100 kilometer verderop te zijn neergestort op een akker.

Parachute

De piloot kwam nagenoeg ongedeerd met zijn parachute neer in de tuin van een woning bij Charleston. De verbaasde bewoner belde daarop met hem het alarmnummer. "We hebben hier een piloot die in mijn achtertuin is geland. Kunnen we een ambulance krijgen, alstublieft?"

De piloot voegt eraan toe dat hij ogenschijnlijk niet ernstig gewond is, maar wel wat schrammetjes heeft en last van zijn rug.

De vrouw aan de andere kant van de lijn klinkt ongelovig terwijl ze meer informatie probeert in te winnen. Op haar vraag waarom de piloot zijn straaljager verlaten heeft antwoordt hij slechts "problemen met het toestel". Ze reageert ontkennend op zijn vraag of er al berichten over een crash zijn.

Doorgevlogen

Er is veel kritiek dat defensie een dag lang een hypermodern toestel van 75 miljoen euro kwijt was en de straaljager blijkbaar tientallen kilometers kon doorvliegen zonder inzittende. Een defensiewoordvoerder speculeert dat de moderne technologie aan boord daar misschien aan bijgedragen heeft: het vliegtuig is ontworpen om stabiel door te vliegen als een piloot niet aan de besturing komt. Dat voorkomt een crash als de vlieger onwel wordt.

Daarnaast is de F-35 uitgerust met de nieuwste stealth-technologie, die het toestel moeilijk te volgen maakt voor de radar. Bovendien wordt uit voorzorg de transponder uitgezet als de piloot het toestel in de lucht verlaat, om het de vijand moeilijker te maken het toestel te vinden.

Hij heet Barry, is 150 miljoen jaar oud, ruim twee meter hoog en vijf meter lang. Binnenkort gaat hij in een veilinghuis onder de hamer.

Barry is een camptosaurus, een plantenetende dinosauriër die leefde in het Juratijdperk. Zijn skelet werd in de jaren 90 ontdekt in de Amerikaanse staat Wyoming door paleontoloog Barry James, die hem vervolgens Barry noemde.

James begon de restauratie van het skelet, later nam een Italiaans bedrijf (gespecialiseerd in het restaureren van fossielen) de klus over.

Volgens kenners verkeert het skelet in een uitzonderlijk goede staat. "Het is een zeer goed bewaard gebleven exemplaar, wat vrij zeldzaam is", zegt Alexandre Giquello van het Parijse veilinghuis Hotel Drouot, waar de veiling wordt gehouden. "De schedel is voor 90 procent compleet en de rest van het skelet is voor 80 procent compleet."

De veiling van Barry is op 20 oktober. Het Parijse veilinghuis verwacht een opbrengst tussen de 800.000 en 1, 2 miljoen euro.

In het verleden zijn dinoskeletten geveild voor meerdere miljoenen. Eerder dit jaar leverde de veiling van een dinosaurusskelet, samengesteld uit driehonderd botten van verschillende Tyrannosaurus rex-botten, bijna 5 miljoen euro op.

Twee jaar geleden werd het grootse Triceratopsskelet dat ooit werd gevonden geveild voor bijna 7 miljoen euro.

Een basisschooljuf die op eigen houtje met haar klas een dagje naar de Efteling ging, is daar terecht voor ontslagen, heeft de rechtbank van Amsterdam bepaald. De docent vocht het ontslag aan omdat het uitje volgens haar goed bedoeld was. Het leek haar leuk om de kinderen, "veelal uit kansarme gezinnen", te verrassen met het dagje pretpark.

De lerares van de Professor Dumontschool uit Amsterdam-Zuidoost was eerder al naar de directie van de school gestapt, om te vragen of ze de kinderen mocht meenemen naar de Efteling. De directeur vond dat te duur en besloot dat het beter zou zijn als de groep naar de Space Expo in Noordwijk zou gaan.

'Onaanvaardbaar risico'

Daar heeft de lerares, die ruim twee jaar in dienst was, niet naar geluisterd. Zonder dat ze de schooldirectie op de hoogte stelde, vertrok ze op 10 maart toch met haar klas naar de Efteling. Ze deed dat samen met een externe begeleider, die de extra kosten dekte, in twee van andere scholen geleende busjes. De rechtbank vindt dat er daarmee sprake was van een "onaanvaardbaar risico" en een "onverzekerde situatie".

Enkele dagen later deed de juf verslag van het schoolreisje in de nieuwsbrief van de school. Ze schreef over een excursie naar de Space Expo, waarbij ze de indruk wekte dat de leerlingen daar ook echt waren geweest. In de rechtbank zei ze hierover dat ze "nooit de intentie" had om directie en ouders "voor te liegen".

Wel had ze de kinderen gevraagd niks over het uitje te verklappen aan ouders, broertjes of zusjes. Op de zitting werd duidelijk dat dat niet altijd gelukt was: een kind had klappen gekregen omdat het in de ogen van de ouder maar "bleef liegen over een bezoek aan de Efteling".

Boete

Het bedrog kwam aan het licht toen er een boete binnenkwam voor te snel rijden op de A2, voor een van de twee geleende busjes. Over dat deel van de A2 kom je niet als je naar de Space Expo rijdt vanuit Amsterdam.

Uiteindelijk biechtte de vrouw in een gesprek met de HR-afdeling de leugens op, waarna de school haar drie dagen later op staande voet ontsloeg. Dat besluit blijft nu dus in stand.

De Nederlandse onderzoeker Wijnand van Tilburg, werkzaam in het Britse Essex, heeft een Ig Nobelprijs gewonnen in de categorie educatie, voor zijn onderzoek naar verveling onder studenten en docenten. Hij ontdekte dat studenten verveelder waren wanneer hun docent zich ook stond te vervelen.

De Ig-Nobelprijzen worden jaarlijks toegekend voor verrassende en ludieke onderzoeken die zijn gepubliceerd in erkende wetenschappelijke tijdschriften. Het is de bedoeling dat de winnende onderzoeken aanzetten tot lachen en nadenken. De Ig Nobelprijzen worden altijd vlak voor de bekendmaking van de echte Nobelprijzen uitgereikt door het humoristische tijdschrift Annals of Improbable Research.

'Voorkomen verveling belangrijk'

Uit het onderzoek van Van Tilburg blijkt dat verveling ook te maken heeft met verwachtingen Als studenten lage verwachtingen hebben voor een les, dan zullen ze zich in die les ook meer vervelen dan wanneer ze er met goede verwachtingen naartoe gaan.

"Verveling kan studentenuitval en slechter presteren veroorzaken, en soms heeft het langetermijngevolgen zoals agressie en depressie. Het voorkomen ervan is dus belangrijk", vertelt Van Tilburg aan de NOS.

De online ceremonie was gisteravond al te zien op YouTube, de fysieke uitreikingen zijn in november. Wetenschapper Van Tilburg is verrast dat hij in de prijzen is gevallen. "We wisten wel dat de prijs bestond, maar toch kwam hij voor ons uit de lucht vallen."

Een andere opvallende winnaar valt in de categorie natuurkunde. Een Europees team van onderzoekers bestudeerde in hoeverre de samenstelling van oceaanwater wordt beïnvloed door de seksuele activiteit van ansjovis. In de categorie literatuur won een onderzoek naar de vraag waarom woorden raar gaan klinken als je ze vaak herhaalt.

Neusharen

Een Amerikaans-Aziatisch team kreeg de prijs in de categorie geneeskunde. Ze telden bij twintig stoffelijke overschotten hoeveel neusharen mensen hebben. Ze wilden er zo achter komen of er groepen mensen zijn met een verhoogd risico op neusontsteking.

In de categorie communicatie won een team dat bestudeerde wat er omgaat in het brein van mensen die goed achterstevoren kunnen praten. De categorieën zijn niet elk jaar hetzelfde, zoals bij de echte Nobelprijzen.

10 biljoen Zimbabwaanse dollar

Het is het vierde jaar op rij dat een Nederlandse onderzoeker in de prijzen valt. De winnaars gaan naar huis met een biljet van 10 biljoen Zimbabwaanse dollar, dat tegenwoordig jammer genoeg bijna niks meer waard is. "Wat ik er mee ga doen weet ik nog niet", vertelt Van Tilburg grappend. "Ik denk dat ik hem gewoon aan mensen ga laten zien."