Martin Cnossen Merk Fryslân: een bubbel die ongezond snel groeide

HEEG (NL) – Twee jaar na het drama rond Zeilscholen.nl wil Friesland het zeilmekka van de wereld worden. Dit kopt journalist Alexander Hendriks (geen familie van Albert Hendriks) van Z24, een populaire site met zakennieuws en ondernemerstools.

Marketingformules Boat Charter Holland en Friese Meren

WOLVEGA (NL)  – Ondernemingen die aangesloten zijn bij de marketingformules Boat Charter Holland en Friese Meren, en recht hebben op een A4 foldervak in het Friesland Holland Infocenter op Boot Düsseldorf, wordt gevraagd hun folders en brochures uiterlijk dinsdag 19 januari 2016 af te leveren bij het bureau voor toerisme Friesland Holland, Hoofdstraat West 38, 8471 HV Wolvega.

Stap naar in heel Europa unieke totaalbeleving binnen- en buitenshuis Home Center Wolvega investeert in mega keukenboulevard, snelle levering vanuit innovatief magazijn en energieneutraliteit WOLVEGA (NL) – Als het gemeentebestuur van Weststellingwerf kans ziet samen met de ondernemers het winkelcentrum van Wolvega in Friesland de dringend noodzakelijke vernieuwing in het voor de komende jaren bedachte...

Het bericht Home Center Wolvega investeert in mega keukenboulevard, snelle levering vanuit innovatief magazijn en energieneutraliteit verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Zijn bestrijdingsmiddelen als glyfosaat noodzakelijk? Niet als je het akkerbouwer Siep Oostenveld vraagt. Hij haalt topopbrengsten met minimaal gebruik. Het geheim? De bodem die hij met veehouder Sjoerd Reitsma deelt.

PlusNauta, producent van zakelijke bijeenkomsten uit Sneek, heeft zich als Betrokken Bedrijf verbonden aan Cultuur Kwartier Sneek (CKS). Het bedrijf van Bram Nauta is het 50ste lid van de club met ondernemingen die de stichting steunen. Daarmee is het aantal Betrokken Bedrijven sinds september vorig jaar verdubbeld. Twintig bedrijven die kunst en cultuur in de […]

The post Cultuur Kwartier Sneek verwelkomt 50ste Betrokken Bedrijf first appeared on Theater Sneek.

Mijn laatste bijdrage dateert alweer van medio april. Sommigen zullen zich afgevraagd hebben of Nexus er de brui aan gegeven heeft. Neen dus maar ik heb wel even de tijd voor mijzelf en mijn gezin genomen. Ik heb tientallen jaren geschreven voor verschillende websites, heb talloze interviews gedaan in Nederland en België, radio gemaakt etc. Het was even tijd om pas op de plaats te maken. Het werd langdradig om weer eens te moeten schrijven over dezelfde situaties in steeds weer andere landen met steeds weer dezelfde artiesten in een andere arena. Noodzakelijk ja, leuk om te doen, neen. Bovendien is in de tussentijd in principe weinig gebeurd dat echt noemenswaardig was. Het westen geeft nog steeds af op alles en iedereen die de westerse doctrine niet willen volgen en de media, nou ja, dat hebben jullie zelf ook kunnen volgen.

Mercedes-Benz Belgium Luxembourg & Nederland en Eneco gaan een strategische samenwerking aan op het gebied van laadoplossingen voor elektrische auto's om klanten te ondersteunen bij een zorgeloze omschakeling. Hierbij hebben zowel zakelijke rijders als privéklanten de mogelijkheid om bij aanschaf van hun elektrische of geëlektrificeerde Mercedes-Benz te kiezen voor een wallbox-installatie van Eneco.

Om de klant te ondersteunen en moeiteloos te laten omschakelen naar elektrisch rijden, werken Mercedes-Benz en Eneco samen bij het bieden van slimme laadoplossingen. Op deze manier kunnen klanten van Mercedes-Benz alle voordelen van elektrisch rijden ervaren zonder complexiteit. Via een eenvoudig proces kan de Mercedes-Benz dealer voor de klant een nieuwe laadinfrastructuur aanvragen en de installatie ervan in gang zetten. Groen laden en rijden is hierdoor gemakkelijk te realiseren en maakt de overstap voor de klant zeer eenvoudig.

Claire D’Haese, Manager Online to Offline Operations van Mercedes-Benz Belgium Luxemburg en Mercedes-Benz Nederland over de samenwerking: “Met Eneco hebben wij een betrouwbare partner gevonden voor het aanbieden van laadoplossingen. Eneco heeft, net als Mercedes-Benz, duidelijke ambities als het gaat om een duurzame toekomst en helpt ons om de klant volledig te ontzorgen bij de overstap naar elektrisch rijden.”

“We zijn zeer verheugd over het partnership met Mercedes-Benz”, aldus Leonie Baneke, CEO Eneco eMobility. “Dit stelt ons in staat om, samen met een pionier in elektrisch rijden, klanten een probleemloze transitie te bieden richting duurzame mobiliteit.” 

Met de wallbox-installatie door Eneco wordt de klant volledig ontzorgd bij het thuis opladen van de auto: van het eerste advies over de laadoplossing tot de fysieke installatie en het uiteindelijke gebruik. Elke wallbox-installatie beschikt over een driefasig laadpunt, driefasige bekabeling, een datakabel en een laadpas om slim te kunnen laden. Future-proof, want als de laadbehoefte van de klant in de toekomst verandert, zijn er geen ingrijpende wijzigingen meer nodig. 

Extra service 
Bovendien stelt Eneco de SlimLaden-app ter beschikking van nieuwe EV-rijders. De Eneco SlimLaden-app geeft de gebruiker inzicht in de voordeligste momenten op de dag om te laden. Als de thuisenergie van zonnepanelen komt, is het ook mogelijk om te laden met energie van de eigen zonnepanelen. Op deze manier kan de klant altijd duurzaam en voordelig laden. Zodra de klant onderweg is, biedt de Mercedes me app uitkomst: hier is alle informatie over de status van de accu, de laadmogelijkheden in de buurt en plug & charge te vinden. Bovendien is de Mercedes me Eco Coach app beschikbaar als een personal trainer die de bestuurder helpt nog efficiënter met zijn elektrische auto te rijden en te laden.

Ambitie 2039 Mercedes-Benz
De ambitie van Mercedes-Benz op het vlak van duurzaamheid is duidelijk: de doelstelling is om vanaf 2039 een productgamma aan te bieden dat in de hele waardeketen en levenscyclus een CO2-neutrale balans heeft. Daarbij wordt rekening gehouden met de volledige waardeketen: van ontwikkeling tot toeleveranciers, de eigen productie, de elektrificatie van producten, hernieuwbare energiebronnen in de gebruiksfase van elektrische voertuigen en de recycling van voertuigen om de kringloop te sluiten. Tegen het einde van het decennium wil Mercedes-Benz overal waar de marktomstandigheden het toelaten volledig elektrische modellen aanbieden. Eneco - dat met zijn One Planet Plan een duidelijke ambitie heeft gezet om tegen 2035 klimaatneutraal te zijn - ondersteunt Mercedes-Benz om de toekomst van duurzame mobiliteit verder vorm te geven.

Eneco One Planet Plan
Eneco heeft de ambitie om in 2035 klimaatneutraal te zijn. Niet alleen in de eigen operaties, maar ook in de energie die geleverd wordt aan klanten. Door de capaciteit van zonne- en windenergie nog verder uit te bouwen en niet alleen de particuliere, maar ook de zakelijke klanten in 2030 100% groene stroom te leveren, ​ door bestaande flexibele capaciteit CO2-vrij te maken en door vol in te zetten op het verduurzamen van de warmtelevering aan de klanten, is Eneco volop in beweging om dit doel te realiseren.

Waardenburg Ecology en Ecowende stellen een alomvattend ecologisch programma op voor  Ecowendes offshore windpark Hollandse Kust (west) kavel VI. Dat doen ze samen met partners, waaronder WMR, WaterProof Marine Consultancy & Services B.V. en SEAMARCO. Door de samenwerking krijgt ecologie een prominente plek bij de voorbereiding, bouw en exploitatie van het eerste windpark ter wereld in harmonie met de natuur. 

Waardenburg Ecology en windparkontwikkelaar Ecowende, een joint-venture van Shell en Eneco, maakten dit afgelopen week bekend tijdens de zevende editie van de Conference on Wind energy and Wildlife impacts (CWW) in Kroatië. Waardenburg Ecology, het grootste Nederlandse ecologische adviesbureau, gaat voor Ecowende aan de slag om de ontwikkeling van de biodiversiteit bij het windpark te monitoren en onderzoeken. 

Jeroen Kwakkel, adviseur-projectleider mariene ecologie bij Waardenburg Ecology: “We zetten ruim 45 jaar aan kennis over het Noordzeesysteem in om samen met partners zoveel mogelijk kennisleemtes te vullen. In de eerste instantie onderzoeken we de huidige staat van het plangebied. Vervolgens kijken we naar de effecten op de natuur tijdens de bouw van het windpark en monitoren we vanaf 2025 gedurende 20 jaar, met hogere intensiteit in de eerste 7 jaar, hoe de natuur boven en onder water zich ontwikkelt.” 

Hermione van Zutphen, projectleider ecologie bij Ecowende: “We willen gezamenlijk een nieuwe ecologische maatstaf neerzetten voor windparken op de Noordzee. Deze nieuwe maatstaf moet het mogelijk maken om de ambities van de overheid voor wind op zee te kunnen realiseren met een netto positieve impact op de natuur. Een uitgebreid monitoring- en onderzoeksprogramma op de maatregelen die we implementeren binnen het windpark is noodzakelijk om de effectiviteit te kunnen aantonen en kennisleemten te vullen. Waardenburg Ecology is, samen met haar partners, als geen ander thuis in deze materie.” 

Inzicht in wat wel en niet werkt
Ecowende past verschillende innovaties toe om de positieve effecten van een windpark op zee aan te jagen en de negatieve effecten te verkleinen. Waardenburg Ecology en partners brengen het daadwerkelijke effect van deze innovaties en grootschalige maatregelen in kaart om inzicht te krijgen in wat wel en niet werkt.  

Ruben Fijn, teamleider vogelecologie bij Waardenburg Ecology: “Onze vogelspecialisten beoordelen de werking van verschillende automatische systemen voor vogelradars en long range camera’s en doen veldwaarnemingen voor grondige analyses. We voorzien zangvogels in Nederland en grote mantelmeeuwen in Noorwegen van zenders om meer te weten te komen over het gedrag van deze soorten op zee. We meten vogelaanvaringen en het effect van de innovaties van Ecowende om ontwijkingsmodellen voor vogels te verbeteren. Voor vleermuizen bestuderen we hoe ze van het windmolenpark gebruik maken tijdens hun migratie.” 

Met een uitgebreid monitoringsprogramma onderzoekt Waardenburg Ecology bovendien het effect van verschillende natuurversterkende maatregelen onder water. Van Zutphen: “Een goed voorbeeld is het monitoren van de ontwikkeling van de biodiversiteit op en rond de zeebodem, zoals de verschillende natuur inclusieve erosie-beschermingsontwerpen, en het onderzoek naar biogene riffen. Mogelijk leidt het onderzoek ook tot nieuwe inzichten over de potentie om rifbouwende soorten zoals sabellaria (zandkokerwormen), op natuurlijke wijze te laten ontwikkelen of uit te breiden.”  

Het belang van onderzoek en meer kennis voor de toekomst 
Door inzicht te krijgen in hoe doeltreffend de maatregelen zijn, draagt het windpark van Ecowende bij aan de ontwikkeling van toekomstige windparken met een positieve impact op de natuur en kan indien nodig worden bijgestuurd.  

Samen met Ecowende willen Waardenburg Ecology en partners de resultaten van alle ecologische maatregelen en ontwikkelingen, en de betekenis daarvan voor het Noordzeesysteem, graag delen.  

De kennisleemtes die hiermee worden gevuld zijn cruciaal voor het vinden van de juiste balans tussen het winnen van energie op zee en ecologische belangen, nationaal en internationaal. En daarmee voor de toekomst en verantwoorde groei van wind op zee. 

Ecowende en Hollandse Kust West
Het windpark van Ecowende, een joint-venture van Shell en Eneco, op Hollandse Kust (west) kavel VI komt op zo’n 53 kilometer van de Nederlandse kust, ter hoogte van IJmuiden. Met een geïnstalleerd vermogen van circa 760 MW kan Ecowende ongeveer 3% van de huidige Nederlandse elektriciteitsvraag vergroenen. Het plan is om het windpark in 2026 in gebruik te nemen. Lees hier meer over Ecowende, inclusief het volledige overzicht van innovaties en ecologische maatregelen.  

Waardenburg Ecology  
Waardenburg Ecology is het grootste Nederlandse ecologische adviesbureau waar meer dan 155 specialisten werken aan ecologische vraagstukken te land ter zee en in de lucht. Waardenburg Ecology is ontstaan vanuit een fascinatie voor de natuur. Al sinds de oprichting in 1979 onderzoekt Waardenburg Ecology objectief en met wetenschappelijke basis alles wat vliegt, rent, zwemt en bloeit. Dit heeft een schat aan kennis en ervaring opgeleverd en is nog steeds de kern van het dagelijkse werk. 

Eneco gaat de stroomlevering van een windproject in Farmsum afstemmen op de belasting van het elektriciteitsnet. Tijdens piekmomenten zal Eneco de opwek van windenergie tijdelijk verminderen. Enexis betaalt hier een vergoeding voor. Het is zowel voor Enexis als Eneco de eerste keer dat een dergelijk contract wordt afgesloten.

Het gaat om een windpark in Farmsum (Groningen) dat aangesloten is op een middenspanningsstation van Enexis in Weiwerd. Er is op dat station bijna geen ruimte meer op het elektriciteitsnet. Eneco stelt het windpark in Farmsum beschikbaar om tijdens piekmomenten minder stroom op te wekken, daardoor ontstaat weer ruimte op het netwerk. De totale capaciteit van het windpark is zo’n 25 Megawatt. Eneco stelt 10 Megawatt aan flexibel vermogen beschikbaar aan Enexis. Hierdoor komt netcapaciteit beschikbaar voor het aansluiten van zo’n 30.000 zonnepanelen. Het contract gaat op 1 september 2023 in.  

Vol elektriciteitsnet
Het elektriciteitsnet zit op steeds meer plekken vol – voor zowel grote opwekkers als grote afnemers van elektriciteit. Wanneer de zon schijnt of wanneer het hard waait, zijn er veel stations waar de technische grenzen worden bereikt. Er is dan geen netcapaciteit beschikbaar om nog meer nieuwe klanten aan te sluiten. Hetzelfde geldt voor de afname van elektriciteit: op steeds meer stations zijn er piekmomenten waarop de vraag naar elektriciteit zo groot is, dat er niets meer bij kan. De belangrijkste oplossing is het uitbreiden van het elektriciteitsnet. Daar wordt hard aan gewerkt, maar de realiteit is ook dat dit meerjarige projecten zijn. Op de korte termijn is een efficiënter gebruik van het huidige elektriciteitsnet de enige manier om meer capaciteit vrij te maken. Eneco sluit nu het eerste ‘capaciteitsbeperkingscontract’ met Enexis af. Door op drukke momenten minder elektriciteit terug te leveren aan het net, ontstaat er ruimte voor andere klanten. Deze vorm van spitsmijden wordt ‘congestiemanagement’ genoemd. Het contract tussen Enexis en Eneco heeft geen vaste einddatum. Het loopt totdat het stroomnet ter plaatse is verzwaard.

Energieneutraal
Eneco vindt het erg belangrijk om het energiesysteem te helpen optimaliseren, omdat zo meer groene stroom kan worden opgewekt. “Het vergroten van duurzame opwek is ook de ambitie van ons One Planet Plan om in 2035 energieneutraal te worden”, legt Lucien Wiegers, directeur van Eneco’s handelstak EET, uit. “Wij zijn blij deze eerste deal met Enexis te hebben beklonken en verwachten in de toekomst meerdere van dergelijke contracten te sluiten voor onze eigen wind- en zonneparken, maar ook voor parken die we voor anderen beheren.”

Goed voorbeeld
Enexis is erg blij met de ondertekening van dit contract. “We gaan naar een energiesysteem waar dergelijke flexibele contracten steeds belangrijker worden”, zegt Karin Mathijssen, directeur Grootzakelijk bij Enexis. “Tegelijkertijd is het een nieuw concept – niet alleen voor ons, maar ook voor onze klanten. Graag wil ik Eneco bedanken voor het zetten van deze eerste stap. Hopelijk gaan veel bedrijven dit goede voorbeeld volgen. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we op korte termijn meer van dergelijke contracten afsluiten. Om zoveel mogelijk klanten op de wachtlijst te kunnen bedienen, is Enexis onverminderd op zoek naar partijen die flexibel vermogen kunnen leveren en die het goede voorbeeld van Eneco volgen.”

Eneco heeft een convenant afgesloten met Sociale Fondsen Den Haag (SFDH). Voorheen werd al door SFDH en Eneco samengewerkt, maar met dit convenant wordt deze samenwerking geïntensiveerd. Eneco en SFDH willen klanten die in de financiële problemen zitten, sneller helpen, om te voorkomen dat klanten in de schuldhulpverlening terecht komen, of zelfs moeten worden afgesloten.

Eneco zet zich met dit convenant in om klanten nog eenvoudiger en sneller te helpen. Door de afspraken in het convenant wordt het eenvoudiger om informatie uit te wisselen, om betaalafspraken te maken en worden werkprocessen op elkaar afgestemd, zodat klanten sneller worden geholpen en een mogelijke afsluiting of doorstroming naar schuldhulpverlening kan worden voorkomen. Hiervoor komt een rechtstreeks kanaal tussen Eneco en SFDH opengesteld, zijn er contactpersonen aan beide kanten aangewezen, et cetera.

Sociale Fondsen Den Haag helpt sinds 1972 Haagse burgers die in een financiële noodsituatie zitten en die geen beroep (meer) kunnen doen op wettelijke voorzieningen. De hulp kan bestaan uit een gift of noodzakelijke goederen in natura.

Daarnaast betaalt SFDH schulden, zoals een huurachterstand of de energierekening, wanneer er geen andere opties of voorzieningen voorhanden zijn. Maar dit gebeurt alleen als ontruiming of afsluiting dreigt én als de gift van SFDH daarna weer perspectief biedt voor de betrokkene. Voorheen ging het meestal om een achterstand bij één ‘vaste lasten partner’ (huur, zorgverzekering, water, energie), tegenwoordig gaat het vaak om meervoudige achterstanden, veroorzaakt door hogere vaste lasten. SFDH weegt altijd de persoonlijke situatie van iemand mee en schakelt soms een budget- en/of energiecoach in, opdat iedereen maatwerk krijgt.

De Raad van Commissarissen van Eneco heeft Karen de Lathouder per 1 november aanstaande benoemd tot Chief Operating Officer Assets (COO-A) en lid van de Raad van Bestuur. Zij is op dit moment werkzaam bij BP als CEO Nederland en was eerder ook Vice President Refining Rotterdam.

Karen de Lathouder zegt: ‘Ik kijk terug op een fantastische periode bij bp waarin ik deel kon uitmaken van de grootste transitie van onze tijd. Eneco stelt mij in staat om mijn persoonlijke duurzaamheidsambities te vervolgen en bij te dragen aan de uitvoering van Eneco's One Planet plan, dat als doel heeft om in 2035 klimaatneutraal te zijn. Ik kijk ernaar uit om deze ambities samen met de nieuwe collega's waar te maken’.

Mel Kroon, president-commissaris Eneco, voegt toe: ‘Karen brengt ruime internationale asset ervaring en competenties op het gebied van transformatie en operational excellence. Wij kijken uit naar haar komst en wensen haar veel succes in haar nieuwe functie’.

Karen de Lathouder (1977) is sinds 2017 werkzaam bij BP waar ze verschillende rollen vervulde. Momenteel is ze als CEO voor de Nederlandse tak van BP verantwoordelijk voor alle zakelijke activiteiten in Nederland. Eerder werkte Karen voor ORPIC, Akzo Nobel en Shell in o.a. Denemarken, Oman, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Karen de Lathouder heeft een PhD in chemical engineering aan de Universiteit van Delft en behaalde haar MBA aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

·       Eenmalig verlengd boekjaar van 1 januari 2022 tot en met 31 maart 2023. Proforma resultaten van 1 april 2022 tot en met 31 maart 2023 zijn niet door accountant vastgesteld.

·       Uitvoering One Planet plan op koers, onder andere CO₂ uitstoot naar 10 Mton, een reductie van 3,2 Mton.

·       Eneco neemt Virtual Power Plant in gebruik, ziet groei in thuisbatterijen in Duitsland en in de verkoop en installatie van (hybride) warmtepompen.

·       Nieuwe ontwikkelingen: oprichting Eneco Diamond Hydrogen, een joint venture met Mitsubishi Corporation op het gebied van groene waterstof, en deelname aan de wind op zee tender IJmuiden-Ver  samen met Equinor;

·       Groei in de winst na belastingen: 15 maanden € 380 miljoen, pro forma boekjaar 2022: € 272 miljoen (2021: € 209 miljoen).

·       Winstgevendheid van het geïnvesteerd vermogen: 7,2% Return on Average Capital Employed (ROACE) in pro forma boekjaar 2022.

·       Winst als percentage van de omzet:  15 maanden 2,9%, pro forma boekjaar 2022: 2,5% (2021: 4,0 %).

·       Investeringen en acquisities stijgen naar € 642 miljoen in 15 maanden periode (€ 519 miljoen in verduurzaming), € 553 miljoen in proforma boekjaar 2022 (2021: € 532 miljoen).

Eneco rapporteert stabiele resultaten over het verlengde boekjaar van vijf kwartalen. Het was een uitzonderlijk roerig jaar, vooral als gevolg van de vreselijke oorlog in Oekraïne. Door zorgen over de leveringszekerheid stegen de prijzen op de groothandels- en consumentenmarkt naar ongekend niveau. Hierdoor nam het aantal mensen in energiearmoede toe, en heerste er ook toenemende bezorgdheid over de tarieven. Toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) stelde na onderzoek vast dat er geen sprake is van onredelijke tarieven voor Eneco’s Nederlandse klanten. Ondanks de turbulente ontwikkelingen is Eneco erin geslaagd om goede vooruitgang te boeken met de uitvoering van het One Planet plan.

Eneco en haar medewerkers hebben op verschillende manieren bijgedragen aan het bestrijden van energiearmoede, onder ander door het sociale incassobeleid (waarvoor wij het keurmerk Warm Incasseren kregen uitgereikt). Als mede-oprichter zijn we actief betrokken bij SchuldenlabNL en de Nederlandse Schuldhulproute, we zijn initiatiefnemer van en ondersteunen het Tijdelijk Noodfonds Energie en hebben onze betrokkenheid bij Energiebank Rotterdam uitgebreid. Daarnaast hebben we bijgedragen aan de ontwikkeling en implementatie van het prijsplafond.

Strategie: klanten verduurzamen, groei assets en systeemintegratie

Eneco’s strategie heeft 3 pijlers: onze klanten helpen verduurzamen, meer productie van hernieuwbare energie en het energiesysteem balanceren en optimaliseren. Binnen alle drie de pijlers zijn belangrijke resultaten behaald.

In het klantendomein hebben wij 100% van de aandelen verworven van installatiebedrijf Suniverse, dat opereert onder het label ‘Energie in Huis’. Hierdoor kunnen we de grootschalige installatie van (hybride) warmtepompen opvoeren, vaak in combinatie met zonnepanelen. In Duitsland speelden we succesvol in op de vraag naar thuisbatterijen.

De groei van onze assets voor hernieuwbare energie zet door, we liggen op koers om onze asset base te verdubbelen ten opzichte van 2019. In het boekjaar is het duurzaam opgesteld vermogen in eigendom gegroeid naar 2121 MW per 31 maart 2023 (31 december 2021: 1926 MW), vooral door zonneparken en wind op land. Een belangrijke ontwikkeling was de voltooiing van near-shore windpark Maasvlakte 2. Ook won het consortium Ecowende een tender voor een nieuw windpark op zee (Hollandse Kust West) met een verwacht opgesteld vermogen van 760 MW. Vandaag kondigt Eneco ook aan deel te nemen aan een nieuwe tender, IJmuider Ver, in een consortium met het Noorse energiebedrijf Equinor. De combinatie van Eneco’s sterke positie in Nederland met Equinor’s schaal in Europa en daarbuiten, is een vertrouwenwekkend en complementair partnerschap, gericht op een CO2-vrije elektriciteitssector in Nederland in 2035.

Om goed gepositioneerd te zijn voor de productie en verkoop van groene waterstof presenteren Eneco en Mitsubishi Corporation vandaag een nieuw gezamenlijk bedrijf: Eneco Diamond Hydrogen B.V. Ter vergroting van de gezamenlijke slagkracht worden in deze onderneming de Europese groene waterstofactiviteiten van Mitsubishi Corporation en Eneco bij elkaar gebracht, zoals de deelname in het consortium NorthH2 dat de grootste groene waterstoffabriek van Nederland wil ontwikkelen (3-4 GW rond 2030)

Balancering en optimalisering van het stroomnet vereist flexibele levering, vraagsturing en opslagvoorzieningen. In 2023 nam Eneco daartoe haar in eigen huis ontwikkelde Virtual Power Plant in gebruik, die de komende jaren wordt uitgebreid. In België is Eneco gestart met de ontwikkeling en installatie van grote bedrijfsbatterijen, onder de naam Eneco Business Battery.

One Planet

De uitvoering van het One Planet plan ligt goed op koers. De CO₂ uitstoot (scope 1,2 en 3) daalde naar 10,0 Mton, 3,2 Mton minder dan in 2021. Deze grote daling is mede het gevolg van de gedaalde vraag naar aardgas door de energiecrisis en de milde winter. Ook de aan stadsverwarming gerelateerde CO₂ uitstoot daalde, van 26,9 naar 25,9 kg CO₂ per Gigajoule. 53% van de totale productie van onze stroom bestaat nu uit eigen en ingekochte duurzame productie. Hiermee is een ambitieus doel bereikt. Daarnaast heeft Eneco een nieuwe doelstelling op het vlak van biodiversiteit: vanaf 2025 moet elke nieuwe duurzame investering een netto-positief effect hebben op de biodiversiteit. Ook hiermee zijn wij koploper binnen de energiesector.

Risico’s

De verslagperiode werd gekenmerkt door de energiecrisis. Eind 2021 zijn de prijzen op de energiemarkt gaan stijgen, en dit kwam in een stroomversnelling na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Daardoor kregen energiebedrijven door de hele keten heen te maken met veel hogere risico’s. Het tekort op de Europese gasmarkt aan via pijpleidingen geïmporteerd gas is grotendeels gecompenseerd door inkoop van extra vloeibaar gas (LNG) en lagere consumptie door klanten als gevolg van de hogere prijzen en de milde wintervan 2022/2023.

Doordat steeds meer duurzame energie wordt opgewekt, zowel door Eneco als door klanten zelf, is het weer in toenemende mate van invloed op de prijzen. De productie van meer duurzame energie is enerzijds positief; het is goed voor onze planeet. Anderzijds zijn zowel door de afhankelijkheid van wind en zon als door de sterk gestegen prijzen de financiële risico’s voor energiebedrijven veel groter geworden. De risico’s nemen toe voor alle energiemaatschappijen en gegeven de onderlinge afhankelijkheden zullen deze risico’s in de toekomst steeds meer systemisch van aard zijn. Daarnaast vindt steeds meer handel plaats via de beurzen. Zowel bij onderlinge levering als bij handel via de beurs worden steeds grotere zekerheden verlangd in de vorm van bankgaranties of vooruitbetalingen, het zogenoemde margining, waarmee bedragen tot enkele honderden miljoenen gemoeid kunnen zijn. Jarenlange ervaring met het afstemmen van risico’s, de gezonde financiële situatie en de rugdekking van sterke aandeelhouders zorgden ervoor dat Eneco goed in staat was om deze risico’s te beperken en aan haar financiële verplichtingen te blijven voldoen.

Financiële resultaten

Eneco is overgestapt op het financiële boekjaar van haar grootste aandeelhouder Mitsubishi Corporation, dat loopt van 1 april tot en met 31 maart. Dit betekent dat Eneco dit jaar verplicht is om eenmalig cijfers te publiceren over een verlengde verslagperiode van 15 maanden. De cijfers van deze verslagperiode zijn daarom niet 1-op-1 te vergelijken met die van de vorige verslagperiode. Zo is de winstvergelijking met het kalenderjaar 2021 geflatteerd omdat in de 15-maandsperiode tweemaal een eerste kwartaal is inbegrepen.

Eneco behaalt traditioneel in het eerste kwartaal het grootste deel van het jaarresultaat. Dit komt onder meer doordat de volumes geleverd gas en geleverde warmte in de winter veel hoger zijn en in de wintermaanden de wind veel harder waait dan in de zomer, waardoor Eneco in de winter meer zelf-geproduceerde elektriciteit kan verkopen.

De belangrijkste resultaten:

15-maands verslagperiode: 1 januari 2022 t/m 31 maart 2023. Pro forma boekjaar 2022: 1 april 2022 t/m 31 maart 2023 (jaarresultaat voor managementdoeleinden). Vergelijkende cijfers 2021: 1 januari 2021 t/m 31 december 2021.

 De omzet is in de 15-maandsperiode uitgekomen op € 13,219 miljard. In het pro forma boekjaar van 1 april 2022 tot en met 31 maart 2023 bedraagt de omzet € 10,779 miljard. Dat is € 5,6 miljard (+107%) meer dan in kalenderjaar 2021. Deze stijging komt vooral doordat de prijzen als gevolg van de energiecrisis veel hoger waren dan de relatief lage prijzen in het grootste deel van 2021. De omzet uit handelsactiviteiten is met € 1 miljard toegenomen. Per 1 januari 2023 is het door de overheid ingestelde prijsplafond geïmplementeerd. Dit heeft geen gevolgen voor de omzet.

Vanwege de hogere prijzen hebben de klanten flink bespaard op hun verbruik, in alle landen, zowel in de particuliere als in de zakelijke markt. Tussen 2021 en de pro forma verslagperiode zijn de verkochte hoeveelheden gas, elektriciteit en warmte gedaald met respectievelijk 28%, 10% en 11%.

De bruto marge en overige opbrengsten zijn in de 15-maandsperiode uitgekomen op € 2,040 miljard. In het pro forma boekjaar bedraagt dit € 1,627 miljard, een stijging van € 0,4 miljard (+33%) ten opzichte van het kalenderjaar 2021. Deze stijging is vooral toe te schrijven aan de handelsactiviteiten, zowel in Nederland als in Duitsland. Het nieuw aangekochte bedrijf Nordgröön heeft ook positief bijgedragen aan de marge. Nordgröön biedt diensten op het gebied van energieoptimalisatie, synchronisatie en integratie van duurzame energiebronnen in Duitsland door de verkoop van energie op de Duitse markt namens eigenaren van windmolens, zonneparken en biogasinstallaties.

De marge op de levering van gas en elektriciteit aan klanten is in Nederland gedaald, in België vrijwel gelijk gebleven en in Duitsland wat gestegen.

Door de stijging van de marktprijzen is Eneco minder afhankelijk van SDE-subsidies. Nieuwe windparken op zee worden tegenwoordig gebouwd zonder subsidie van de overheid. Voor windparken die jaren geleden zijn aangelegd staat de overheid garant voor een vastgestelde minimumprijs. Nu de marktprijzen zijn gestegen tot boven deze minimumprijs, hoeft de overheid niet meer aan te vullen. Dit gaat om grote bedragen: in 2020 bedroeg deze subsidie voor Eneco nog € 125 miljoen, terwijl dit afgelopen verslagperiode nog circa € 13 miljoen was.

De exploitatiekosten (exclusief afschrijvingen) zijn in de 15-maandsperiode met € 419 miljoen gestegen ten opzichte van het kalenderjaar 2021. De kostenstijging is onder andere veroorzaakt door meer inflatie, toename in het aantal medewerkers, meer ondersteuning door externen, toename van het debiteurenrisico, en kosten van projecten.

De kosten van eigen medewerkers zijn in de 15-maandsperiode significant gestegen met € 120 miljoen. De kostenstijging in het pro forma boekjaar ten opzichte van het kalenderjaar 2021 bedroeg € 52 miljoen (+20%). Dat komt voornamelijk door de groei in activiteiten en de daarmee samenhangende stijging van het aantal personeelsleden van 2.970 fte in december 2021 naar 3.340 fte per maart 2023 (+13%). De groei was het grootst in Duitsland, waar we onze activiteiten uitbreiden, en bij het onderdeel Field Operations, dat onze klanten helpt om te verduurzamen, bijvoorbeeld door de installatie van warmtepompen. Daarnaast is het gemiddelde salaris gestegen, zowel door stijging in cao-salarissen als doorgroei van mensen.

Samenvattend komt het bedrijfsresultaat (EBIT) over de 15-maandsperiode uit op € 480 miljoen (3,6% van de omzet) en over het pro forma boekjaar op € 345 miljoen (3,2% van de omzet) tegen € 222 miljoen (4,3% van de omzet) over het jaar 2021.

De netto winst van Eneco Groep is over de 15-maandsperiode uitgekomen op € 380 miljoen (2,9% van de omzet) en in het pro forma boekjaar op € 272 miljoen (2,5% van de omzet), tegen € 209 miljoen (4,0% van de omzet) in het jaar 2021.

Investeringen

De investeringen in voornamelijk hernieuwbare bronnen waren in de 15-maandsperiode veel hoger dan de netto winst en bedroegen € 642 miljoen, dat was 60% van de gerealiseerde kasstroom uit operationele activiteiten. De investeringen vonden vooral plaats op de volgende gebieden:

Voorts is € 17 miljoen in flexibele bedrijfsmiddelen geïnvesteerd en € 50 miljoen in immateriële vaste activa, voornamelijk in de softwaresystemen die Eneco gebruikt ter verbetering van de efficiëntie binnen het bedrijf en een betere serviceverlening aan onze klanten.

Meer informatie:

Zie voor de stukken, een videoboodschap van CEO As Tempelman en verdiepende interviews:  https://jaarverslag2022.eneco.nl/

Wat hebben bedrijven als Equens, RBS, HP en Sligro gemeen? Met hun pensioenregeling vormen zij ieder een eigen collectiviteitskring onder de hoede van Centraal Beheer APF. Daarnaast zitten zo’n 1.250 Nederlandse werkgevers in multi client-kringen, van mkb tot grootzakelijke spelers. Twaalf collectiviteitskringen bedient Centraal Beheer APF in totaal.

De combinatie van zoveel bedrijven en pensioenfondsen in één algemeen pensioenfonds is in Nederland uniek, volgens bestuursvoorzitter Janwillem Bouma. ‘Wij zijn eigenlijk een klein ecosysteem, met ruimte voor alle regelingen, van DB tot DC.’ Sinds de oprichting ruim vijf jaar geleden voert Achmea IM het uitgestippelde beleggingsbeleid uit. De balans tussen maatwerk en efficiency door schaalvoordelen is uitgekiend. Elke collectiviteitskring heeft zijn eigen, afgescheiden kapitaal en beleggingsbeleid. Maar dat beleid varieert vooral in de specifieke weging van de vier onderliggende normportefeuilles.

Een voorbeeld: de pensioenpot in de kring van bierbrouwer Bavaria bestaat voor 46 procent uit de renteportefeuille, terwijl de rendementsportefeuille goed is voor 28 procent, de matchingportefeuille voor 16 procent en de inflatieportefeuille voor 10 procent. Abrupte inflatieschokken Wat die portefeuilles behelzen, legt Jeroen van der Put uit, als bestuurslid verantwoordelijk voor de beleggingen en klantrelaties. De renteportefeuille mikt op een stabiel pensioenresultaat met onder meer Europees staatspapier en bedrijfsobligaties met beperkte spreads en hoge ratings.

High yield en leningen in opkomende markten zijn onderdeel van de rendementsportefeuille. De combinatie met aandelen is gunstig voor het risico-rendementsprofiel, aldus Van der Put. De matchingportefeuille bestuurt het renterisico van de vastrentende waarden. Zeer actueel is tot slot de inflatieportefeuille, waaraan twee jaar geleden niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen zijn  toegevoegd. ‘Die zijn weliswaar vrij illiquide, maar de inkomstenstroom is stevig en wordt aangepast aan de inflatie. De waarde is stukken stabieler dan bij beursfondsen’, aldus Van der Put. 

De inflation linked-obligaties in deze portefeuille vangen abrupte inflatieschokken op, terwijl de reële assets bestand zijn tegen langdurig hogere inflatie. Uit ALM-studies blijkt volgens Van der Put telkens weer dat deze aanpak tot een robuustere portefeuille leidt. ‘De laatste tijd zien we dat meer deelnemers overtuigd raken van het belang.’ Zo besloot de Schotse bank RBS begin 2021 meer inflatierisico’s te gaan afdekken naarmate de dekkingsgraad stijgt. Centraal Beheer APF ontwikkelde daarvoor een staffel met reële sturing, waardoor de inflatie- en beleggingsrisico’s in de portefeuille steeds verder kunnen worden afgebouwd.

Voorsorteren

Voor de vier normportefeuilles put Centraal Beheer APF uit het volledige aanbod van beleggingsfondsen dat aansluit op de ESG-uitgangspunten, onder meer van BlackRock, LG Investment Management, Nomura en PGIM. ‘Er is maar één free lunch’, zegt Van der Put, ‘en dat is diversificatie’. Vandaar de keuze voor breed gespreide normportefeuilles, al sluit hij niet uit dat in de toekomst ook individuele titels in portefeuille komen. Actief of passief?

Daarover valt per beleggingscategorie vanuit een investment case een besluit. Voor beleggingen in emerging markets en voor beursgenoteerde vastgoedfondsen volstaan bijvoorbeeld passieve fondsen. Voorsorterend op het nieuwe stelsel combineert Centraal Beheer APF een zekere mate van flexibiliteit en solidariteit. In de opbouwfase van Kring DC kan elke deelnemer kiezen uit achttien risicoprofielen met een bijbehorende lifecycle-strategie.

Uit al die individuele keuzes komt een gewogen gemiddelde, dat collectief wordt belegd. Typerend voor Centraal Beheer APF is dat het al collectief kan doorbeleggen na de pensioendatum, met een opt-out voor deelnemers. Daarin zit volgens bestuursvoorzitter Bouma een belangrijk verschil met een PPI die deze mogelijkheid niet heeft. Het zorgt voor schaal en naar verwachting voor een duidelijk hoger pensioenrendement bij DC-contracten. 

Dit artikel is verschenen in de eerste editie van FN Institutioneel, de krant voor pensioenfondsbestuurders en -beleggers die 6 keer per jaar verschijnt. 

11 oktober 2023 –  Het gisteren verschenen rapport Is dit wel verantwoord? Hoe de zorg betekenisvol rekenschap af kan leggen in tijden van transitie  van Raad Volksgezondheid & Samenleving (RVS) geeft een heldere inkijk in het huidige en complexe verantwoordingssysteem. De raad is van mening dat alle partijen kunnen en moeten bijdragen aan de noodzakelijke...

Het bericht Raad Volksgezondheid & Samenleving zet regeldruk hoger op de agenda verscheen eerst op .

Likes kopen op TikTok – waarom het je verder kan helpen. In de wereld van social media draait alles om

The post TikTok likes kopen appeared first on Marketupdate.

In Nederland wordt de transitie naar duurzame mobiliteit steeds belangrijker en één van de manieren waarop de overheid dit probeert

The post Subsidie aanvragen voor jouw elektrische auto appeared first on Marketupdate.

De markt voor de juridische dienstverlening op het gebied van letselschade is de afgelopen jaren veranderd. Waar je vroeger met

The post Waarom de letselschade markt zo lucratief is appeared first on Marketupdate.

Wil je je woning verkopen? Dit kan een grote uitdaging zijn, vooral in een markt zo competitief als de vastgoedmarkt.

The post Het belang van home staging bij de verkoop van je woning appeared first on Marketupdate.

De crypto winter van 2022 is voorbij. Dat geluid dat je hoort, zijn de klokken die de volgende bullmarkt aankondigen.

The post De 4 beste opties voor investeren in crypto in oktober voor een gediversifieerd crypto portfolio appeared first on Marketupdate.

Als ondernemer wil je niet voor verrassingen komen te staan als het om aansprakelijkheid gaat. Er zijn twee belangrijke soorten

The post Wat is het verschil tussen bedrijfs­aansprakelijkheid en beroeps­aansprakelijkheid? appeared first on Marketupdate.

Werken in één kantoor is niet geschikt voor alle werknemers. Daarom zijn steeds meer organisaties en particulieren geïnteresseerd in coworking

The post De voordelen en nadelen van coworking versus traditionele kantoorruimte verhuur appeared first on Marketupdate.

Met de voortdurende evolutie van technologie en de groeiende bezorgdheid over privacy, is de nieuwe privacy wetgeving in Nederland een

The post De invloed van de nieuwe privacy wetgeving op bedrijven in Nederland appeared first on Marketupdate.

Als je vroeger een ongeval kreeg, dan wist je niet beter dan dat de schade voor jouw eigen rekening kwam.

The post Hoe letselschade verhalen een markt werd appeared first on Marketupdate.

Online gokken in Nederland heeft de afgelopen jaren een ingrijpende evolutie doorgemaakt. Met de opkomst van nieuwe regelgeving en het

The post De laatste ontwikkelingen op het gebied van online gokken in Nederland appeared first on Marketupdate.

Vanaf 2025 moeten veel binnensteden bevoorraad worden door uitstootloze busjes. Maar verschillende regelingen en uitzonderingen maken het voor ondernemers aantrekkelijk om nog snel een dieselbusje aan te schaffen.

Zo mogen nieuwe dieselbusjes en -trucks die vóór 2025 zijn aangeschaft, nog tot 2028 rondrijden. Hierdoor komt het effect van deze zogeheten zero-emissiezones in de eerste periode onder druk te staan.

Dat blijkt uit een marktverkenning van energiebedrijf Joulz. Het wordt bevestigd door ondernemers en cijfers van de Bovag en de RAI Vereniging.

Eerder kwamen uit een rondgang van de NOS de kopzorgen van gemeenten en ondernemers over de aankomende wetgeving naar voren, zoals een vol stroomnet, hogere kosten en gebrek aan laadplekken. Voor gemeenten zelf blijkt het ook lastig: de hoofdstad vroeg in een aanbesteding voor afvalwagens nog voor de deadline van 2025 om dieseltrucks.

Daar is de hoofdstad niet alleen in, merkt Joulz, een bedrijf dat voor 20.000 zakelijke klanten de elektriciteitsvoorziening regelt. Toen het de afgelopen maanden nauwelijks verzoeken kreeg om bedrijven gereed te maken voor de overstap naar elektrische voertuigen, krabde het zich achter de oren. En dus ging het klanten vragen waarom die verzoeken niet kwamen.

Wat bleek? "Bijna niemand was écht bezig met de elektrificatie", zegt Joulz-baas Sytse Zuidema. "Er zijn heel wat mogelijkheden om er nog niet aan te beginnen, en daar wordt dus gebruik van gemaakt."

Weinig elektrische voertuigen

Bij vrachtwagens is het aandeel elektrisch heel klein: dit jaar was 1 op de 30 (nieuwe en oude) aangekochte vrachtwagens elektrisch. Bij bestelbusjes stijgt het marktaandeel van elektrisch sneller. Maar volgens Zuidema nog steeds veel te langzaam, zeker als je weet dat vanaf 2030 de binnensteden van grote gemeenten moeten worden bevoorraad zonder uitstoot.

Wat waarschijnlijk meespeelt bij de tendens om nog snel dieselbusjes te kopen, is de afschaffing van de vrijstelling van bpm voor ondernemers in 2025. In lekentaal: tot dan is het gunstig om een (diesel)busje te kopen, want daarna moeten ondernemers net als particulieren aankoopbelasting (bpm) betalen. Vanaf dan wordt deze belasting ook gekoppeld aan de hoeveelheid CO2 die een voertuig uitstoot.

De RAI Vereniging, de branchevereniging van auto-importeurs, verwacht dat deze afschaffing een tegengesteld effect zal hebben: "De verduurzaming van het wagenpark wordt hierdoor eerder vertraagd dan versneld. In 2024 zullen er nog veel dieselwagens gekocht worden, waarna deze markt in 2025 ineenzakt."

'Onwerkbaar'

Dat ondernemers nog niet massaal overstappen naar elektrisch, herkent de RAI dan ook: "Het aandeel groeit, maar er is nog geen sprake van een trendomslag." Autobrancheclub Bovag ziet hetzelfde: "Onze leden maken hun eigen afweging."

Stadslogistiek-docent Walther Ploos van Amstel waarschuwde hier eerder al voor: de regelingen zijn wat hem betreft vaak te breed gedefinieerd en de lijst met uitzonderingen is te lang.

Wagenparkbeheerder John Laagland van het Volendamse elektrotechniekbedrijf Cas Sombroek heeft twee jaar terug bij de vernieuwing van het wagenpark (vijftig busjes) vooral voor diesel gekozen: "Het was anders echt te duur, en we hebben hier ook geen plek voor zo veel laadpalen. Laat staan dat die infrastructuur er al is in Amsterdam. Voor veel ondernemers is dit onwerkbaar."

'Dieselhausse'

Jammer, vindt Zuidema: "Ik vond eigenlijk dat gemeenten het best fair deden. Het werd een paar jaar terug aangekondigd en alle betrokken partijen kregen vijf jaar de tijd. Veel klanten zijn wel wat aan het proberen, maar er zijn er maar weinig die helemaal doorpakken."

Volgens Zuidema gaat dat een probleem worden, want zoiets ingrijpends voorbereiden kost tijd. "Inmiddels is de netcongestie bekend, je kan als bedrijf op sommige plekken lang wachten op een aansluiting. Wil je over een jaar ineens overstappen op elektrisch, dan kan dat niet zomaar."

Hij verwacht een 'dieselhausse' voor 2025. Maar partijen die wachten met elektrificatie, hebben volgens Zuidema het nakijken. "Partijen die nu al bezig zijn, hebben straks een voorsprong. De transitie is onvermijdelijk."

In deze gemeenten komen zero-emissiezones:

Warenhuisketen de Bijenkorf schrapt 64 banen op het hoofdkantoor in Amsterdam. Het bedrijf zegt dat de reorganisatie noodzakelijk is "gezien de uitdagende retail-omgeving".

De Bijenkorf wil kosten besparen door op het hoofdkantoor met minder managers te werken en een aantal afdelingen samen te voegen. Een week geleden maakte de keten al bekend 37 banen te schrappen van leidinggevenden in de winkels.

Bij de publicatie van de jaarcijfers van 2022 vorige maand zei de Bijenkorf last te hebben van gestegen kosten van onder meer energie, transport, verpakkingen en personeel. Het bedrijf maakte vorig jaar een naar eigen zeggen "zeer bescheiden" operationele winst van 2,8 miljoen euro. "De consument houdt steeds meer de hand op de knip", zei Bijenkorf-topman Giovanni Colauto toen.

Het bedrijf werkt aan een sociaal plan voor de medewerkers op het hoofdkantoor en in de winkels die hun baan verliezen.

De meeste Nederlandse ziekenhuizen zijn financieel gezond, maar hebben weinig ruimte voor noodzakelijke investeringen. Dat concludeert accountantskantoor BDO in zijn jaarlijkse rapportage over de financiële situatie van de ziekenhuissector. Van de 61 geanalyseerde ziekenhuizen scoren 55 een voldoende.

Qua financiële gezondheid scoorden ziekenhuizen in Nederland vorig jaar gemiddeld een rapportcijfer van 7,2. Allerminst een onvoldoende, maar het betekent niet dat er geen problemen op de loer liggen. Met name kleinere ziekenhuizen zijn kwetsbaar. Volgens BDO daalt het rendement van een aantal kleine ziekenhuizen naar de kritieke ondergrens van 1 procent.

Dit komt door een stapeling van snel stijgende lasten. Zo zijn de loonkosten een nog zwaardere last geworden. De cao-lonen stijgen in twee jaar tijd met meer dan 10 procent. Maar ook andere kosten, zoals energie en vastgoed, nemen snel toe vanwege de inflatie.

Zorgakkoord

In het Integraal Zorgakkoord is vastgelegd dat ziekenhuizen de komende jaren fors moeten investeren in andere manieren van zorg organiseren, zoals digitalisering. De kosten daarvoor krijgen ze deels vergoed door het ministerie van Volksgezondheid, maar die fondsen zijn volgens BDO niet groot genoeg.

En omdat de rendementen mager zijn (een afname van 1,9 naar 1,6 procent), is ook daar weinig financiële ruimte. "Een duivels dilemma", zegt Vincent Eversdijk van BDO.

BDO komt met twee voorstellen. Ofwel de maatschappij draait hiervoor op door hogere premies te betalen. Ofwel, en dat lijkt BDO een realistischer scenario, ziekenhuizen zoeken samen met banken en zorgverzekeraars geld om de kosten voor het Zorgakkoord te dekken. Uiteindelijk zal dat dan ook leiden tot hogere premies.

Verkiezingen

Maar er is nog een factor die veel onzeker maakt: de Tweede Kamerverkiezingen over anderhalve maand. "Deze problematiek staat wel op de politieke agenda, maar de uitwerking ontbreekt", zegt Eversdijk. "Veel is nog onduidelijk of niet doorberekend."

Het Zorgakkoord gaat om het betaalbaar houden van de zorg, maar volgens BDO is niet afgesproken hoe dat precies moet en wie de regie moet nemen in de organisatie van heel complexe zorg of acute zorg.