Terwijl de wereld naar Israël kijkt, heeft Rusland een groot offensief geopend in de Oost-Oekraïense regio Donetsk. Al enkele dagen op rij worden zware aanvallen uitgevoerd op de frontstad Avdiivka. Oekraïne erkent dat de situatie op de grond 'erg moeilijk' is, maar benadrukt dat militairen hun posities behouden.

"Dit is absoluut geen gewone aanval, maar echt een groot offensief", zegt de Belgische luitenant-kolonel Tom Simoens van de Koninklijke Militaire School in Brussel. Rusland zet volgens hem groot in op Avdiivka, waarbij onder meer intensiever gebruik wordt gemaakt van de luchtmacht en geleide bommen. "Het wordt voor Oekraïne moeilijk om hier stand te houden."

Russische militairen hebben de afgelopen drie dagen zo'n 4,5 vierkante kilometer veroverd rond Avdiivka, volgens het Institute for the Study of War (ISW). Daartegenover zouden wel grote verliezen staan. Oekraïne zegt dat Rusland in drie dagen bijna 3000 militairen en ruim honderd tanks heeft verloren. Die claim is niet onafhankelijk geverifieerd.

Avdiivka ligt in het zuidoosten van Oekraïne:

Avdiivka is een van de belangrijkste stellingen van Oekraïne in het oosten. De stad ligt al sinds 2014 aan het front, met aan de oostkant de grens met de zelfverklaarde 'Volksrepubliek Donetsk'. Al vanaf de zomer van 2022 probeert Rusland de stad vanuit het noorden en zuiden als een tang te omsingelen. Avdiivka ligt grotendeels in puin; van de 35.000 inwoners in 2014 is vrijwel niemand meer over.

Zelfde fouten

De slag om Avdiivka roept herinneringen op aan Bachmoet, de iets noordelijker gelegen stad die de inzet was van het winteroffensief vorig jaar. Ook die stad werd met een tangbeweging ingesloten, wat gepaard ging met zware gevechten, waardoor er niets overbleef van de stad. En net als rond Bachmoet, heerst Oekraïne op de hoogtes rond Avdiivka. Dat maakt inname door de Russen ingewikkeld. "Dit is dus eigenlijk het nieuwe Bachmoet", zegt Simoens.

Vanwege de ligging zal Oekraïne Avdiivka niet zo maar opgeven, zegt Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit van Leiden. "Door stand te houden kan Oekraïne veel schade aanbrengen aan de Russen." Dat gaat wel ten koste van het Oekraïense tegenoffensief, vult Simoens aan. "Oekraïne moet dan troepen verplaatsen vanaf het front elders."

De Russische aanval lijkt vooralsnog te mislukken, ondanks de beperkte terreinwinst. "Ze blijven dezelfde fouten maken", ziet luitenant-kolonel Simoens. "De samenwerking tussen de verschillende legeronderdelen blijft beperkt. Ik zie nog steeds colonnes zonder dekking van artillerie, dat maakt kwetsbaar." Het resulteert in talloze dronefilmpjes van Russische tanks en pantservoertuigen die in open veld worden uitgeschakeld.

Overigens staat dit offensief los van de oorlog in Israël, zegt Osinga. "Een aanval als deze bereid je niet in een paar dagen voor. Maar het komt Rusland natuurlijk wel goed uit dat de aandacht van de wereld nu naar Israël gaat."

Waarom nu?

Het Avdiivka-offensief is volgens militaire analisten een poging om Oekraïense strijdkrachten weg te trekken bij Robotyne. Bij dit plaatsje in de regio Zaporizja wist Oekraïne vorige maand de belangrijkste linie van de Russen te doorbreken. Een verdere opmars richting de Zwarte Zee bleef vervolgens uit, maar de situatie voor de Russen blijft er onzeker.

De Oekraïense analist Oleksandr Kovalenko vermoedt dat Rusland per se een 'epische overwinning' wil binnenhalen voor de naderende winter. Daarvoor is haast geboden, zegt hoogleraar Osinga. "Het regenseizoen begint, waardoor het terrein steeds minder geschikt wordt voor een offensief met zware voertuigen."

De Russische aanval maakt voor Simoens duidelijk dat het Oekraïense tegenoffensief over het hoogtepunt heen is. "De Russen krijgen weer het initiatief op het slagveld en de Oekraïners moeten zich aanpassen." Het komt voor de militair historicus niet als een verrassing. "Dat zag je ook in de Eerste Wereldoorlog: het initiatief wisselt af." Oekraïne kan mogelijk in het voorjaar van 2024 weer het initiatief nemen, denkt hij.

Simoens denkt dat de Oekraïners bij Avdiivka nog wel even stand zal houden. "De vraag is hoe erg ze op hun tandvlees moeten bijten. Maar Oekraïne lijkt nog voldoende reserves te hebben." Het hoofd van het lokale Oekraïense bestuur van Avdiivka zweert dat het leger zal volhouden. "De Oekraïense militairen zijn geen mensen, maar titanen."

Het Israëlische leger geeft Palestijnen in Gaza 24 uur de tijd om van het noorden naar het zuiden te vluchten. Het gaat om ongeveer 1,1 miljoen inwoners. De oproep wordt gezien als een opmaat naar een Israëlische grondoorlog in Gaza. De grote vraag is of die missie kans van slagen heeft.

Een grondoorlog in een deels verwoest Gaza en tegelijk de ongeveer 150 gijzelaars bevrijden is volgens de Amerikaanse oud-luitenant-generaal van het Amerikaanse marinierskorps, Lawrence Nicholson, een onmogelijke opgave. "Straat voor straat, huis voor huis, kamer voor kamer, tunnel voor tunnel moet je op zoek naar de vijand én naar de gijzelaars. Dat is een onvoorstelbare militaire missie."

Nicholson was betrokken bij de slag om Fallujah in Irak. Een van de grootste Amerikaanse operaties in stedelijk gebied sinds de Vietnamoorlog. "De VS en de coalitietroepen waren er daar goed in geslaagd iedereen de stad uit te krijgen. De huizen waar we binnengingen waren dus meestal leeg."

'Waar zit de vijand?'

De Gazastrook is zo'n 46 kilometer lang en maximaal 12 kilometer breed en ligt in het zuidwesten van Israël. Inmiddels wonen in de steden in de Gazastrook ruim twee miljoen mensen dicht op elkaar. De meesten wonen in het dichtbebouwde Gazastad. Onduidelijk is of voldoende mensen op tijd weg kunnen komen.

"Je hebt dreiging onder de grond, op het maaiveld en ook nog boven de grond met hoge flatgebouwen. Verder is er de nog de dreiging van drones", zegt de Nederlandse oud-commando Gerard Celosse. "Zoveel dilemma's en problemen: waar zit de vijand, waar komen de schoten vandaan, wat ga je met de gewonden doen?"

In 2007 heeft Israël, nadat Hamas aan de macht kwam, de Gazastrook hermetisch afgesloten met een muur en hekken. Sindsdien kunnen de bewoners er niet in of uit. Ook al zijn er drie officiële toegangen voor het gecontroleerd leveren van goederen vanuit Israël of Egypte, die overgangen blijven voor de Palestijnen dicht.

De kans dat een militaire missie in dit soort gebieden slaagt, is volgens de drie militairen zeer laag. Zo heeft Hamas in Gaza ook ontelbare tunnels gebouwd, waar ze materiaal doorheen smokkelen en waar strijders zich kunnen verstoppen. Die tunnels bevinden zich ook onder de huizenblokken. "Dat is een waanzinnige uitdaging", zegt oud-commando Nick Zwaneveld.

Hoe bevrijd je de gegijzelden en straf je Hamas zonder een onacceptabel aantal burgerslachtoffers te maken, vraagt Nicholson zich af. "Je gaat er pas in als je heel goede inlichtingen hebt. Die je naar de goede plekken leiden." Celosse: "Ze hebben vast spionnen in Gaza die informatie aanleveren, en verkenners en drones die informatie geven. Maar is het voldoende?"

Inlichtingen over de situatie ter plekke zijn inderdaad van levensbelang, zegt Gerhard Conrad. Hij was jarenlang dé specialist 'Arabische wereld' bij de Duitse inlichtingendienst BND en hielp bij de onderhandelingen die leidden tot de vrijlating van de Israëlische soldaat Gilad Shalit in 2011. Ook was hij betrokken bij onderhandelingen met de militante groep Hezbollah in Libanon, een bondgenoot van Hamas. Daarvoor kreeg hij binnen Duitse inlichtingenkringen de bijnaam 'Mr. Hezbollah'.

"Je hebt de best mogelijke intelligence nodig. Daar is Israël goed in, maar nu waarschijnlijk niet goed genoeg. Er is niet één duidelijk militair doel dat ze moeten aanvallen", zegt Conrad, die denkt dat Israël de grondoorlog toch zal beginnen in een poging Hamas ernstig te verzwakken. "En ze daarna dwingen tot een compromis."

Elkaar vernietigen

Normaal gesproken is een bevrijdingsoperatie van gegijzelden niet te combineren met onderhandelingen. Terwijl onderhandelingen volgens Conrad wel dé weg zijn naar de bevrijding van de gegijzelden. Al zal dat niet makkelijk zijn. "De mannen van Hamas zijn keiharde onderhandelaars, harde zakenmannen", zegt hij. "Het is hen echt menens. En ze denken dat Allah aan hun kant staat."

Commando Zwaneveld ziet daarin nog een groot probleem. "Aan beide kanten heb je te maken met mensen die geloven dat zij het bij het rechte eind hebben. Zij zijn bereid elkaar te vernietigen. Dat geeft een dynamiek die zijn weerga niet kent. Hier gaat geen winnaar uit de strijd komen."

De oproep van het Israëlische leger aan Palestijnen in het noorden van Gaza om naar het zuiden te vertrekken, leidt tot paniek en chaos. Daarmee worden ruim een miljoen Palestijnen gedwongen om hun huizen te verlaten.

Het is onmogelijk om 1,1 miljoen mensen veilig te verplaatsen, zegt een woordvoerder van de Palestijnse Rode Halve Maan. De Verenigde Naties verzoeken Israël om de oproep in te trekken. De ontruiming wijst erop dat een grondoffensief van het Israëlische leger aanstaande is, als reactie op de aanval van Hamas op Israël van afgelopen weekend.

Inwoners van Gaza vrezen wat een grondoorlog voor hen gaat betekenen. "Vergeet eten, vergeet elektriciteit, vergeet brandstof. De enige zorg nu is of je het gaat redden, of je blijft leven", zegt de Palestijnse Rode Halve Maan. In de Gazastrook wonen zo'n twee miljoen mensen, op een stuk land dat ongeveer twee keer zo groot is als de landoppervlakte van Texel. Het is een van de meest dichtbevolkte gebieden ter wereld.

Hamas heeft Palestijnen intussen opgeroepen om hun huizen niet te verlaten. Het evacuatiebevel van het Israëlische leger is volgens Hamas - dat het gebied bestuurt - bedoeld om verwarring te zaaien en "de samenhang van ons front te schaden". Palestijnen moeten deze "psychologische oorlogsvoering" negeren, aldus Hamas.

Gebied afgesloten

"Het is chaos, niemand begrijpt wat we moeten doen", zegt Inas Hamdan tegen persbureau AP. Zij werkt voor een VN-vluchtelingenorganisatie voor Palestijnse vluchtelingen in Gaza-stad. Ondertussen is ze zelf ook haastig haar spullen aan het pakken.

Alle VN-medewerkers in het noorden van Gaza hebben volgens haar de instructie gekregen om naar Rafah in het zuiden te gaan, aan de grens met Egypte. De Gazastrook is hermetisch afgesloten van de buitenwereld. Zowel Israël als Egypte houdt de grens dicht.

Israël heeft sinds het begin van de week een volledige blokkade van het gebied ingesteld. Daardoor komt er geen water, voedsel en elektriciteit het gebied in. Voor de inwoners van Gaza dreigt een grote humanitaire ramp. De afgelopen dagen zijn al ruim 420.000 mensen ontheemd geraakt door de Israëlische bombardementen.

Gewonden in ziekenhuizen

Meer dan een miljoen mensen veilig verplaatsen is onbegonnen werk, zegt de woordvoerder van de Palestijnse Rode Halve Maan. "Wat zal er met onze patiënten gebeuren? We hebben gewonden, we hebben ouderen, we hebben kinderen die in ziekenhuizen liggen." Veel dokters weigeren volgens hem om ziekenhuizen te evacueren en hun patiënten achter te laten.

Veel gewonden kunnen de tocht naar het zuiden niet afleggen, bevestigt Lydia de Leeuw, voorzitter van stichting Kifaia, een organisatie die medische hulporganisaties in de Gazastrook steunt. Bovendien is het water afgesloten, dus vluchten zou zonder water moeten.

Zelf heeft De Leeuw twee jaar in de Gazastrook gewoond en probeert collega's en vrienden op afstand te helpen, zoals een goede vriendin met vier kinderen die in Gaza-stad woont. "Ze weet niet wat ze moeten doen; de straat opgaan is onveilig en thuisblijven ook."

De familie van haar vriendin heeft besloten sowieso samen te blijven, mede vanwege een hoogzwangere dochter en moeder met been in het gips. "Ze zeggen: als we moeten sterven, dan samen. Maar we gaan niet opsplitsen."

Een Zuid-Koreaanse mensenrechtenorganisatie zegt dat China ongeveer 600 Noord-Koreaanse vluchtelingen heeft uitgezet. Ook de Zuid-Koreaanse overheid vermoedt het uitzetten van de grote groep en heeft bij China protest aangetekend.

Het zou China's eerste grootschalige uitzetting zijn in bijna vier jaar. Noord-Korea opende onlangs zijn grenzen na een jarenlange coronalockdown. De uitzetting zou aan het begin van de week zijn geweest. Onder de groep zouden ook kinderen zijn.

China ontkent de uitzettingen niet. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat het land altijd de Chinese wetgeving naleeft als het gaat om "Noord-Koreanen die illegaal het land zijn binnengekomen". In de praktijk betekent dit dat China Noord-Koreanen die het betrapt, vastzet in detentiecentra.

Het is onduidelijk hoeveel Noord-Koreanen precies in het land zijn en hoeveel van hen zullen worden uitgezet. Volgens de Verenigde Naties zijn er meer dan 2000 Noord-Koreaanse vluchtelingen in China opgesloten, wachtend op hun deportatie.

Open grenzen

Tijdens de coronapandemie liet Noord-Korea niemand het land in uit angst voor besmettingen. Ook de door China opgepakte grensoverstekers waren niet welkom. Nu de grenzen van het land weer geopend zijn, is de verwachting dat de komende tijd nog meer vluchtelingen worden teruggestuurd.

Maar het hoge aantal van de afgelopen uitzetting zal waarschijnlijk niet meer voorkomen, denkt Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies van de Universiteit Leiden. "Gedurende de afgelopen jaren hebben ze geen mensen kunnen uitzetten, dus daarom zijn het er nu zoveel. In principe gebeurt het in kleine groepen."

Eenmaal terug in hun thuisland riskeren ze strenge straffen zoals detentie, marteling en andere vormen van geweld. De Noord-Koreaanse overheid ziet ze als landverraders. "De autoriteiten maken onderscheid tussen twee soorten vergrijpen: een economisch en een politiek vergrijp. Naar China gaan om spullen te kopen en thuis weer te verkopen is strafbaar, maar het is minder erg dan mensen die willen vluchten", legt Breuker uit. "Dat laatste wordt heel hard afgestraft: naar een strafkamp en soms zelfs de doodstraf."

Die afstraffing is vooral bedoeld als waarschuwing naar de rest van de bevolking om niet hetzelfde te doen als hun teruggestuurde landgenoten. Breuker: "Dit is puur om te laten zien dat het regime de situatie goed onder controle heeft en dat je zelfs niet in China veilig bent."

Zuid-Korea roept China al langer op om gevluchte Noord-Koreanen niet meer terug te sturen, maar tot nu toe heeft China daar geen gehoor aan gegeven. Na de berichten over de grootschalige uitzetting liet het Zuid-Koreaanse ministerie van Buitenlandse Zaken aan het persbureau Reuters weten dat de overheid zich zal blijven inspannen om Noord-Koreaanse vluchtelingen te beschermen.

De Europese Unie heeft een besluit over de omstreden onkruidverdelger glyfosaat uitgesteld. Vandaag stemden vertegenwoordigers uit de EU-landen over een voorstel van de Europese Commissie om de vergunning voor het gebruik van glyfosaat met tien jaar te verlengen. Maar omdat genoeg grote landen zich onthielden van stemming, was er geen vereiste ruimte meerderheid voor of tegen het voorstel. De toestemming voor het gebruik van het middel verloopt op 15 december.

Waarschijnlijk wordt rond half november opnieuw gestemd. Als dat, zoals verwacht, opnieuw geen grote meerderheid voor of tegen oplevert, kan de Europese Commissie eigenhandig beslissen om de toestemming met tien jaar te verlengen, zoals de Commissie graag wil.

Onkruidverdelger

Glyfosaat is het belangrijkste bestanddeel van verschillende bestrijdingsmiddelen en een van de meest gebruikte onkruidverdelgers in de landbouw. Volgens sommige onderzoekers vergroot het middel het risico op kanker. Het wordt ook in verband gebracht met de ziekte van Parkinson.

De afgelopen jaren is de onkruidverdelger omstreden geraakt. In 2017 wilde een meerderheid van de toenmalige 28 EU-landen het gebruik van glyfosaat nog verlengen, maar niet met de gebruikelijke 10 jaar, maar slechts met 5 jaar.

Individuele lidstaten mogen het middel wel verbieden. Oostenrijk heeft dat gedaan voor consumenten en ook in Frankrijk en Duitsland zijn er restricties voor het gebruik van de onkruidverdelger. Ook in Nederland mag de onkruidverdelger niet meer worden gebruikt door particulieren.

Onthouden van stemming

De Tweede Kamer deed gisteren nog een "dringende oproep" aan demissionair minister Adema om tegen verlenging van het toestaan van glyfosaat te stemmen. Een meerderheid zei het te betreuren dat Adema geen gehoor geeft aan een eerdere motie.

Maar hij herhaalde dat hij de zorgen van de Kamer begrijpt, maar dat er ook wetenschappelijke adviezen liggen waarin staat dat er geen veiligheidsrisico´s zijn en dat die wat hem betreft even zwaar wegen.

De minister wil wachten op nieuw onderzoek naar de gezondheidsrisico's en daarom heeft Nederland zich onthouden van stemming.

Hete aardappel

Europarlementariër voor GroenLinks Bas Eickhout is teleurgesteld over de uitkomst. Hij verwijt de EU-ministers gebrek aan daadkracht. "Ze lijken de hete aardappel door te geven aan de Commissie, die in dat geval meestal besluit tot goedkeuring."

Op een middelbare school in de Noord-Franse stad Arras is een docent doodgestoken. De vermoedelijke dader is gearresteerd. Het zou gaan om een 20-jarige man van Tsjetsjeense afkomst, die oud-leerling is van de school.

De verdachte is een bekende van de politie en zou op een lijst staan van mensen met banden met de radicale islam, zegt een politiebron tegen persbureau Reuters. Een politieagent die als een van de eersten ter plaatse was, zegt tegen persbureau AP dat de verdachte "Allahoe akbar" (God is groot) riep. De Franse anti-terrorisme-aanklager onderzoekt het steekincident.

Het slachtoffer zou een docent Frans zijn op de middelbare school. Bij de steekpartij raakte een beveiliger zwaargewond. Ook een gymleraar liep verwondingen op.

President Macron is vanmiddag, samen met de minister van Binnenlandse Zaken en de minister van Onderwijs, aangekomen bij de school. Leerlingen van alle scholen in de stad worden in de klaslokalen gehouden.

Volgens de politie zijn er geen aanwijzingen dat er een verband is tussen de steekpartij en de situatie in Israël en de Gazastrook.

Een docent van de school zegt tegen AP dat de verdachte op zoek was naar een geschiedenisleraar. "Hij kwam achter me aan en vroeg me meerdere keren of ik een geschiedenisleraar was." De docent kon zichzelf verschuilen achter een deur totdat de politie de verdachte met een taser uitschakelde.

Het worden de belangrijkste verkiezingen sinds de val van het communisme genoemd. Polen kan aanstaande zondag twee kanten op: kiezen voor meer Europese Unie of opschuiven richting Hongarije. De strijd gaat tussen de nationalistisch-conservatieve regeringspartij PiS en de centrum-liberale Burgercoalitie. Hun aanhang staat lijnrecht tegenover elkaar.

"Geen enkele campagne was zo agressief, zo vulgair en - ik zou zelfs zeggen - zo gevaarlijk", zegt Marta Wcisło. Ze is parlementslid van het Poolse oppositieblok Burgercoalitie en weet waarover ze praat. De 54-jarige vrouw draagt een bodycam waarmee ze haar campagne vastlegt. Ze filmt bewijs van de agressie waarmee ze te maken krijgt. Haar arm draagt ze inmiddels in een mitella. "Een politieke tegenstander viel me aan op de markt. Hij zei dat mensen zoals ik moeten worden afgemaakt."

Agressiever

Ook politiek commentator Sławomir Sierakowski ziet de meest agressieve verkiezingscampagne ooit. "Niet alleen haatzaaien is de standaard, maar ook het accepteren van geweld." De polarisatie onder de aanhang van PiS en de aanhang van de Burgercoalitie, onder leiding van voormalig voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, maakt beide kanten met de dag agressiever. "Bijna elke dag wordt een politicus of folderaar van de oppositiepartij in elkaar geslagen. Dat is nieuw en heel zorgwekkend", zegt Sierakowski.

In de stad Lublin in Oost-Polen lijkt de verkiezingscampagne rustig. Toch broeit het en dat is zichtbaar op de markt:

Migratie, veiligheid, de Europese Unie: veel thema's verdelen de Polen. Een Poolse film roept opvallend veel haat op: in 'Zielona Granica' ('Green Border') laat regisseur Agnieszka Holland acteurs ware gebeurtenissen met migranten aan de Pools-Belarussische grens naspelen. Ze won daarmee de juryprijs van het toonaangevende Venetiaanse filmfestival.

De Poolse regering heeft opgeroepen tot een boycot van de vluchtelingenfilm Green Border. Hieronder een clip uit de film:

Jaroslaw Kaczynski, leider van de PiS-partij, verzet zich hevig tegen de film. "Het is afstotende vuilspuiterij. Iedereen die deze bioscoopfilm niet duidelijk veroordeelt, zit in het anti-Poolse kamp", heeft hij gezegd.

Na een felle lastercampagne moest regisseur Agnieszka Holland uiteindelijk onderduiken. Een vrouwelijke bioscoopganger in Lublin reageert ontzet. "De machthebbers behandelen deze film niet als artistieke uiting, maar als iets dat ze politiek niet goed uitkomt. Daarom organiseren ze een haatcampagne." Haar vriendin is het met haar eens. "Er is verzet nodig tegen deze regering. Ze verdelen het volk en als ze de verkiezingen winnen, gaan ze daar mee door."

Een groepje vrouwelijke aanhangers van de regeringspartij dat Nieuwsuur later aanspreekt, ziet het anders. "De haat wordt opgeroepen door Donald Tusk. Van onze kant is er geen haat hoor. We zijn voor PiS. Voor het vrije Polen."

Volksopstand

Wat gebeurt er na zondag? En zal de PiS-partij een eventueel verlies accepteren? Commentator Sierakowski is er niet gerust op. "Of de uitslag geldig is of niet, beslist uiteindelijk een nieuwe afdeling van het hooggerechtshof. De leden van deze afdeling zijn benoemd door PiS. Zij kunnen altijd zeggen dat er gefraudeerd is of ze kunnen de verkiezingen ongeldig verklaren."

Een volksopstand sluit hij dan niet uit. "Een golf van protest in Warschau, waar mensen de straat op zullen gaan." Hoe dat zal aflopen baart hem zorgen. "De PiS-regering heeft de politie en alle andere machtsmiddelen in handen. Een confrontatie kan heftig worden. Al hoop ik dat natuurlijk niet."

Voor de zesde dag op rij vuurt het Israëlische leger raketten af op Gaza. Intussen bereidt het leger ook een grondoffensief voor. De angst onder de inwoners van het gebied is groot. Voedsel, water en brandstof raken op, terwijl de honderdduizenden Palestijnen geen plek hebben om veilig te schuilen.

"Elke dag zou onze laatste kunnen zijn", zegt Abeer al-Abyad (36) telefonisch tegen de NOS. Samen met haar man en vier kinderen woont ze vlak bij het centrum van Gaza-stad, waar de verwoesting groot is. Ze is net bevallen van haar jongste kind.

In haar leven maakte al-Abyad meerdere oorlogen en aanvallen mee. "Nooit eerder was het zo onveilig en werd er zoveel schade aangericht", zegt ze vanuit haar appartement, waar ze sinds het weekend opgesloten zit. Ze durft de straat niet op, uit angst om geraakt te worden.

Het Israëlische leger laat een regen van bommen neerdalen op het kleine stukje land. Deze aanvallen zijn slechts het begin, beloofde premier Netanyahu maandag na de dodelijke terreuraanvallen van Hamas in het weekend. Ook moskeeën en wooncomplexen worden geraakt, is te zien op beelden.

'Collectieve afstraffing'

Door het geweld zijn zeker 1400 Palestijnen om het leven gekomen. Duizenden mensen zijn gewond geraakt. Het gebied is volledig afgesloten door Israël, waardoor er ook geen hulp en goederen meer binnenkomen. Sinds gisteren is de elektriciteit volledig uitgevallen. Het Rode Kruis waarschuwt dat ziekenhuizen in Gaza door het stroomtekort "veranderen in mortuaria".

Een "collectieve afstraffing" door Israël, zo noemt al-Abyad de reactie van Israël op Gaza. "Twee miljoen mensen worden aangevallen in Gaza, maar de Palestijnen worden genegeerd", zegt ze. "Mijn kinderen zijn letterlijk ziek geworden van de angst. Ze vragen me steeds wanneer de bommen stoppen."

Mensen in Gaza haalden vanochtend lichamen uit het puin na een nieuwe luchtaanval:

De Verenigde Naties en hulporganisaties roepen Israël op de hermetische blokkade te stoppen. Vooralsnog wordt daar geen gehoor aan gegeven. Door Hamas werden zo'n 100 tot 150 mensen uit Israël ontvoerd. Zolang zij niet terugkeren "zal er geen schakelaar aangezet en geen waterkraan geopend worden", schrijft de Israëlische minister van Energie op X.

Het volledig afsluiten van een gebied met burgers is een oorlogsmisdaad volgens het internationaal recht. "Het beroven van de bevolking in een bezet gebied van voedsel en elektriciteit is een collectieve bestraffing, wat een oorlogsmisdaad is", aldus Human Rights Watch. Daar voegde de VN aan toe dat ook het aanvallen van burgerdoelen hieronder valt.

Palestijnen zitten vast

Manar Alzrainy (32) uit Gaza probeert tevergeefs in contact te komen met haar familie, die in Deir al-Balah wonen. Gisteren sprak ze haar moeder, zes zusjes en broertje voor het laatst. Een maand geleden verhuisde ze uit de Gazastrook naar Londen voor een baan als docent. "Dat mijn familie elk moment iets kan overkomen, is een marteling."

De inwoners van Gaza kregen maandag de boodschap dat ze een veilig heenkomen moeten zoeken, maar de Palestijnen in het gebied zitten vast in wat de grootste openluchtgevangenis ter wereld wordt genoemd. "Mijn familie kan nergens heen", zegt Alzrainy. De grensovergangen naar Israël en Egypte zijn gesloten.

Bijna 350.000 mensen zijn inmiddels ontheemd geraakt. In de hoop om de bombardementen te ontlopen zoeken mensen onderdak bij familie of in een noodopvang van de VN. Maar ook daar zijn ze mogelijk niet veilig. Deze week werden ook meerdere gebouwen van de VN geraakt.

Palestijnen leefden al in erbarmelijke omstandigheden. In het dichtbevolkte stukje land is een structureel tekort aan levensmiddelen. Een groot deel van de bevolking leeft in armoede en heeft geen werk. "In Gaza hebben mensen geen enkel perspectief of zelfbeschikkingsrecht over hun leven", zegt Alzrainy.

'Wachten op nieuwe doden'

Intussen raken de batterijen van de telefoons leeg en is er bijna geen internetverbinding, waardoor contact met de buitenwereld steeds moeilijker wordt. "Niemand kan zijn huis uit en journalisten kunnen de straat maar moeilijk op", zegt al-Abyad. Daardoor is er ook een gebrek aan informatie en beelden dat uit het gebied naar buiten komt.

Inwoners vrezen dat er de komende dagen een bloedbad aangericht zal worden, zonder dat de wereld daar getuige van zal zijn. Israëlische troepen maken zich klaar om op de grond het gebied binnen te gaan, al is het nog niet duidelijk of het ook zover zal komen.

"We weten niet wat er op ons af gaat komen", zegt al-Abyad. "We hebben nog water en voedsel voor twee dagen. Het is wachten op het moment dat weer een geliefde wordt gedood, of het bericht dat ook ons appartement gebombardeerd zal worden."

Een oud-medewerker van de Stasi, de voormalige Oost-Duitse geheime dienst, is aangeklaagd voor moord. De man, die inmiddels 79 jaar is, zou in 1974 een Poolse man hebben gedood die de grens met West-Berlijn overstak.

De verdachte zou toen bij een operationele groep van de Stasi hebben gehoord en de opdracht gekregen hebben om de man 'onschadelijk te maken'.

In een verklaring van de aanklagers staat dat een 38-jarige Poolse man in 1974 met een nepbom naar de Poolse ambassade was gegaan om ervoor te zorgen dat ze hem de oversteek naar West-Berlijn lieten maken. De Stasi zou toen hebben gedaan alsof ze daar toestemming voor gaven.

De medewerkers van de Stasi gaven hem zijn uitreisdocumenten en vergezelden hem naar een grensovergang op het treinstation Friedrichstraße in Oost-Berlijn. Nadat de Pool het laatste controlepunt was gepasseerd, zou de verdachte hem vanuit een schuilplaats in de rug hebben geschoten.

Volgens de Duitse krant Die Welt kwam er in 2016 een tip binnen uit het archief van de Stasi die leidde tot de aanklacht.

Ontsnappingspogingen

De Berlijnse Muur werd in 1961 gebouwd door Oost-Duitsland, waardoor de meeste burgers niet naar het Westen konden reizen. Velen waagden toch een poging om te ontsnappen door er overheen te klimmen of er onderdoor gaan door het graven van een tunnel.

Er kwamen zeker 136 mensen om bij een ontsnappingspoging. Ze werden doodgeschoten door grenswachten of verongelukten. De Berlijnse Muur viel op 9 november 1989 na wekenlange demonstraties.

De aanklacht tegen de man die ervan verdacht wordt de Poolse man gedood te hebben, is ingediend bij de rechtbank van Berlijn, bijna 34 jaar na de val van de Berlijnse muur. Er moet eerst nog beslist worden of de vervolging wordt toegelaten.

Het laatste nieuws uit Israël, Gaza en Libanon

Israël bereidt een grondoffensief voor terwijl de Gazastrook nog altijd is verstoken van stroom, water en brandstof. Op dag 6 van de oorlog horen we de laatste updates van onze verslaggevers Marijn Duintjer Tebbens (vanuit de Westelijke Jordaanoever) en Zainab Hammoud (Libanon).

Gijzelaars

Ook hebben we aandacht voor de Israëlische gijzelaars die door Hamas zijn meegenomen naar Gaza. Wat is hun lot? En wat kan Israël doen om hen in levende lijve terug te krijgen? We spreken erover met Gerhard Conrad, een Duitse Arabië-specialist met de bijnaam 'Mr. Hezbollah'. Die kreeg hij na succesvolle onderhandelingen rond een gevangenenruil in Libanon.

En wat kan Israël doen naast onderhandelen op diplomatiek niveau? We zijn bij commando's die gespecialiseerd zijn in bevrijdingsacties.

'Kiest' Polen voor Europa of Hongarije?

Polen gaat zondag naar de stembus. Volgens sommigen gaat het om de belangrijkste verkiezingen sinds de val van het communisme. Grote vraag is: winnen de pro-Europese partijen of schuift Polen meer op richting Hongarije? De strijd gaat tussen de nationalistisch-conservatieve regeringspartij PiS en de centrum-liberale Burgercoalitie. Hun aanhang staat lijnrecht tegenover elkaar en de onderlinge haat groeit.